Kirkjuritið - 01.12.1978, Page 58

sækja messu og taka þátt í safnaðar-
söng. Við tilkomu harmóníums og
síðar orgels hefir hrakað þeirri til-
hlökkun. Einræði orgels hefir lamað
almennan söng við guðsþjónustu
með flutningi á safnaðarlagi sem fjór-
radda kórlagi. Þannig er kirkjusöngur
ekki lengur alþýðusöngur, eins og
siðbótarstefna upphaflega hafði ráð-
gert og raunfært. Hlutverkaskiptin,
kór í stað safnaðar, hafa ekki hvatt til
batnandi kirkjusóknar. enginn telur
sér ávinnining að vera dæmdur úr
leik. Einhliða og alvaldur kórsöngur
er misskilin lítúrgía.
Kirkjukór er vissulega ómissandi
liður lítúrgíu. Hlutverki hans er þá
bezt borgið, er hann flytur listræna
tónsmíð á réttum stað innan messu-
skipunar, t.d. guðspjallamótettu í
tengslum við ritningarlestur eða
fórnarbæn (offertorium) á undan
altarisgöngu. Af því leiðir, að kantor
verður nauðsynlegri en organisti.
Söngur en ekki hljóðfæri verður þá
þungamiðja í öllu kirkjumúsíkstarfi.
Með slíkri tilhögun spretta líka upp
möguleikar til að innleiða kóralsöng
með gregóríönsku sniði, klassískan
lítúrgíu-söng.
Safnaðarsöngur þarfnast einnig að-
hlynningar. Með aukinni siðtækni
hefir söngþörf hrakað. Margskonar
hömlur hefta eðlilega sönglöngun,
sem manninum þó er í innsta eðli
sínu eiginleg. Því fylgir, að lagaforði
er næsta knappur. Hinsvegar er Ijóst,
að söfnuður er veigamesti aðili
kirkjulegs söngs; og þessvegna
verður syngjandi söfnuður að vera
keppikefli númer eitt. Til þess að ná
því takmarki er safnaðar-söngstund
296
óhjákvæmileg, ekki sem lexíubundin
kennslustund, heldur sem hvetjandi
leiðbeiningartími í flutningi texta og
laga, því að sálmar geyma oft kristileg
grundvallarsannindi og sálmalag get-
ur verið lítið listaverk.
Vissulega er söngur engin allra—
meina-bót, en þó sú guðs gjöf, sem
megnar að losa um margskonar höml-
ur rfieð frjálsu útstreymi sálar, ef svo
mætti segja. Hér er söngur líka sér-
staklega þýðingarmikill vegna þess að
hvorttveggja gerist í senn: orð er með-
tekið og endurtjáð. Þess verður fljótt
vart til eflingar kirkjulífi, ef allir kirkju-
legir embættishafar eru syngjandi
menn. Þá er þegar náð stórum áfanga
að óskatakmarkinu syngjandi kirkja,
sem byggist á lifandi lítúrgískri þát-
töku allssafnaðar.