Kirkjuritið - 01.12.1978, Side 64

málin. Sýnilegt var, að áhugi manna
varmikill.
Á synodus árið 1892 var handbók-
armálið enn til umræðu. Segir svo í
Kirkjublaðinu um synodus:
,,Endurskoöun handbókarinnar
var næsta málið á dagskrá. Biskup
gaf yfirlit yfir undirtektir hjeraðsfund-
anna í því máli, sem allar hnigu að þörf
endurskoðunar. Úr sumum prófasts-
dæmum voru enn ókomin nefndará-
lit. Langítarlegast og rækilegast var
nefndarálitið úrÁrnespróf.d., og voru
höfundar að því sr. Valdimar Briem,
sr. Sæmundur próf. Jónsson og sr.
ísleifur Gíslason. Alllangar umræður
urðu um málið. Auk bp. þeir Þórarinn
próf. (Böðvarsson), lektor Helgi
(Hálfdánarson), sr. Valdimar (Briem),
sr. Jens (Pálsson), Guðmundur próf.
Helgason o. fl. Þeir sr. Þórarinn og sr.
Helgi töluðu í íhaldsstefnuna. Hinn
síðari óskaði að fá aptur upp tekið
ýmislegt úr hinum gömlu helgisiðum,
sem skynsemistrú 18. aldarinnar
sópaði burtu. Guðmundur próf. lagði
áherzlu á það, að prestum og söfn-
uðum gæfist kostur á að kynna sjer
og kveða upp dóm sinn um hina end-
urskoðuðu handbók, áður en hún
yrði leidd í lög.
Samþykkt var að kjósa 3 manna
nefnd til aðstoðar biskupi við að und-
irbúa málið undir synodus að sumri,
og voru þeir kosnir, sr. Þórhallur, sr.
Valdimar og sr. Helgi, lektor.
í annan stað skýrði bp. frá undir-
tektum viðv. fjölgun texta, og höfðu
flestir hjeraðsfundir hneigst að fullu
textafrelsi af prjedikunarstól, að und-
anteknum hátíðum og bænadögum.
Því máli var vísað til handbókarnefnd-
arinnar.“ 8
Þannig hefur málinu þokað vel
áfram á synodus, þótt enn hafi ekki
allir héraðsfundir skilað áliti. Nefnd
var kosin í málið og stefnt að því að
handbókin komi út sem fyrst. Flestir
virðast sammála í höfuðatriðum um,
að verulegra breytinga sé þörf í frjáls-
ræðisátt. Þá er eftirtektarvert, hve
menn eru yfirleitt sammála um nauð-
syn breytinga á skírnarformála og
hjónavígsluformála.
Einn í undirbúningsnefndinni er sr.
Valdimar Briem, sem átt hafði mikinn
þátt í hinu ýtarlega áliti þeirra Ár-
nesinga. Kemur það ekki á óvart, enda
má sjá af Hátíðasöngvum sr. Bjarna
Þorsteinssonar, sem út komu árið
1899, en texti þeirra er að mestu sam-
hljóða við tillögu síra Valdimars, hve
annt honum var um endurnýjun litúr-
gísks messusöngs.
Þá er fróðlegt að nefna, að í ályktun
Húnvetninga kemur fram, að þeir álitu
æskilegt ,,að taka upp í handbókina,
úr ritúali ensku kirkjunnar, ritningar'
greinar og bænir við greftrun fram-
liðinna."9
Handbókarnefnd synodus frá 1892
virðist hafa starfað vel og rösklega;
Helgi lektor Háldánarson andaðist i
ársbyrjun 1894, en þá var verkinu svo
langt komið, að ástæða þótti ekki vera
til þess að velja nýjan mann í nefndina
í hans stað.
8) Kirkjublaðið, 1892, 8. tbl., bls. 113-114-
9) Kirkjublaðið, 1892, 9. tbl., bls. 142.
302