Framtíðin - 01.08.1909, Blaðsíða 12

92
FRAMTIÐIN
kenna músík á þessjim árum, vita menn
ekki me'ö vissu. Hann sókti um stööu
hvað eftir annað, en fékk ekki neitt til
staðaldurs, þangað til sumarið 1818, að
hann þáði stöðu sem músík-kennari hjá
greifa einum, Esterhazy að nafni. Þó að
hann hefði ekki há laun við þetta starf, ])á
átti liann þó heimili á rneðan, á veturna í
Vínarborg og á sumrin i Ungverjalandi
fHungar y).
Meðan familían var í Ungverjalandi er
sagt að Schubert hafi orðið ástfanginn i
einni af námsmeyjum sínum, dóttur greif-
ans, sem hét Carolina. En menn hafa
ekkert þessu til stuðnings nema eitt atvik,
sem ef til vill hefur ekkert haft að þýða.
Carolina spurði hann einu sinni, ]iví hann
aldrei hefði tilcinkað sér neinn söng, af
öllu ])ví, sem hann kompóneraði þar í hús-
inu. Schubert svaraði: “Hví skyldi jeg
gera það ? Það er alt tileinkað yður hvort
sem er.’’ Að dæma eftir bréfum hans til
kunningjanna, hefur honum þó líklega
þótt miklu vrenna um eldastúlKuna og ann-
að vinnufólk í húsinu, en greifadótturina.
Schubert var aldrei mikið hrifinn af kven-
fólki; menn vita ekki til, að honum liafi
þótt verulega vænt um neina stúlku, né
neinni stúlku um hann, eins ógirnilegur að
útliti og hann var. Hann var lítill maður,
lítið eitt yfir fimm fet á hæo, Kubbslegur i
vexti, með feita, stutta liandleggi og svo
stutta finpur, að hann gat ekki einu sinni
spilað margt af því, sem hann sjálfur
skrifaði. Hann hafði ljótan andlitslit, upp-
brett lítið nef. Nærsýnn var hann og skildi
aldrei við sig gleraugun, ekki einu sinni í
rúminu. Auk Jjess var hann feiminn inn-
an um ókunnuga og afkáralegur í fram-
göngu, en kátínan sjálf var hann i sinn
eigin hóp.
Schubert varð rneir en feginn aö kornast
aftur í glaðværðina í Vínarborg. Það
litla, sem hann átti af peningum, var bráð-
um farið á kaffihúsum og bjórholum, og
ósjaldan kom hann heim um miðjar nætur
meö hinum hávaðasömu stallbræðrum sín-
um, allir valtir á fótum og með tóma vasa.
En nú fór Schubert að selja ritverk sín,
])ó fyrir óheyrilega lágt verð. Hann lét
stundum í burtu heilar syrpur af söngvum
og hljóðfæra-músik nærri fyrir hvað lítið
sem var, og oft á seinni árunum var hann
búinn að veðsetja forleggjara einum fyrir
fram söngrit, sem höfðu kostað margra
mánaða vinnu. Þegar hann fékk peninga,
var þeim samstundis eytt méð kunningjun-
um. Einu sinni eftir sultar-tímabil eitt
fékk hann það, sem í hans augum var stór-
peninga upphæð, fyrir safn af söngvum,
en hann eyddi því nærri öllu með því að
taka vinahópinn með sér til að hlusta á
frægan víólínista, og sneri síðan heirn aft-
ur allslaus eins og áður.
Schubert var alla æfi sina i kveljandi
fátækt, bæði fyrir óreglu sína og óheppni.
Árið 1824 var honum falið á hendur að
skrifa dramatikst söngverk fyrir hirðléik-
húsið í Vínarborg; ])að er það stærsta af
sinni tegund, sem til er eftir Schubert, og
heitir Fierabras; en ])ví var hafnað vegna
galla á textanunl. í annað sinn, áriö 1826,
lá við sjálft að búið væri að veita honum
embætti sem Ieiðara eða “conductor” við
sama leikhúsið, og hann var beðinn að
kompónera eitthvað til sönnunar um hæfi-
leika hans fyrir stöðuna. Þá reyndist
sumt af því, sem aðal söngkonan ('Prima
Donnaý átti að syngja, að vera of erfitt
fyr'r rödd hennar, og Schubert var beðinn
að breyta þessu. “Jeg 'breyti engu,” sagði
hann, hlustaöi ekki á neinar ráðleggingar
og misti fyrir ])að af hinni eftirresktu
stöðu. _
Mótlæti og fátækt áttu mikinn ])átt í því,
að Schubert hvað eftir annað lágðist veik-
ur, og seint-í Október 1828 fékk hann alt í
einu óráð, þar sem hanh sat að máltíð i
veitingahúsinu, ])ar sem hann hafðist við;
vinir hans héldu hann ekki mjög veikan,
þó að þetta væru hans síðustu stundir.
Næstu dagana sat liann einmana í rúmi
sínu, í sinni aumkvunarverðu fátækt, og
var að lesa prófarkir. Honum þyngdi nú
óðum, og loksins komust menn að ])vi, að
það var taugaveiki, sem að honum gekk,
sami sjúkdómurinn, sem hafði kipt hinum
fræga Mozart burtu á ungum aldri, óg
undir líkum aumum lífskjörum. í óráðinu
var sjúklingurinn oft að' tala um Beethov-
en, en hann hafði verið blysberi viö jarð-
arför Beethovens skömmum tífna á undan.
Þegar hann kom heim frá þeirri jarðar-
-för, hafði hann og vinir hans farið inn i
veitingahús, og samkvæmt venju þeirra á
meðal drukkið glas af víni í mirinifígu hins
látna. Síðan drakk Schubert annað glas í
minningu hins næsta söngfræðings, sem