Alþýðublað Hafnarfjarðar - 26.05.1978, Blaðsíða 3

Alþýðublað Hafnarfjarðar
3
Eyjólfur Sæmundsson, efnaverkfræðingur:
Heilbrigðis- og öryggismál
vinnustaða — Starfsumhverfi
hins vinnandi manns
Vinnan stór þáttur í
lífinu.
Vinnan er stór þáttur í lífi
flestra einstaklinga. Sé gert ráð
fyrir að menn vinni að meðal-
tali 10 klukkustundir á virkum
degi. Má áætla að menn verji á
ári hverju um 36 til 40% þess
tíma, sem þeir eru á annað
borð vakandi.
Þegar þessi staðreynd er
höfð í huga er það engin furða
þótt menn vakni til vitundar
um það að heilbrigt umhverfi á
vinnustað er geysilegt
hagsmuna mál hvers vinnandi
manns.
Víða pottur brotinn.
Fram til þessa hefur víða
verið pottur brotinn í skipulagi
sem ætlað er að tryggja heil-
brigði og öryggi verkafólks og
annarra vinnandi stétta. Þar
ber hæst þá staðreynd að réttur
hins vinnandi manns til af-
skipta af þessum málum á
vinnustað sínum er mjög tak-
markaður. Opinbert eftirlit er í
höndum Öryggiseftirlits s
ríkisins, Heilbrigðiseftirlits
ríkisins og heilbrigðisnefnda
eða ráða á hverjum stað.
Þessum aðilum er ætlað að
hafa eftirlit með því að fylgt sé
lögum og reglugerðum um
þessi mál. Stofnanir þessar eru
hins vegar í miklu svelti hvað
fjármagn og starfslið snertir.
Öryggisráði ríkisins er ætlað
að framkvæma eftirlit á öll-
um vinnustöðum verkafólks á
hverju ári, auk þess að hafa
eftirlit með öllum vinnuvélum,
lyftum, gufukötlum og fleiru í
landinu.
Stofnuninni er jafnframt
ætlað að standa fjárhagslega
undir sér og rukka
vinnuveitendur um hvert hand-
arvik sem stofnunin gerir, er
þannig eins konar ómagi meðal
þjónustustofnana ríkisins.
Ennfremur eru áhrif verkafólks-
ins sjálfs á starfsumhverfi sitt
mjög takmörkuð og er það
stærsti annmarki á núverandi
fyrirkomulagi.
Samstarfsnefndir og ráð-
gjafarstofnun.
í síðustu kjarasamningum
fékk verkafólk samþykkta þá
kröfu sína að endurskoðuð
yrðu lög um öryggis- og heil-
brigðismál vinnustaða. Við
þessa erdurskoðun er mikil-
vægt að eftirtöldum mark-
miðum verði náð:
1. Að komið verði upp sam-
starfsnefndum vinnuveitenda
og starfsfólks í stærri
fyrirtækjum. Þessar samstarfs
nefndir fjalli um málefn
vinnuumhverfisins. Starfmenr
fái auk þess rétt til að
skipa öryggis- og heilbirgðis-
fulltrúa úr sínum röðum. Sá
fulltrúi þarf að hafa lögvarinn
rétt til afskipta af málum er
upp kunna að koma í vinnu
tíma sínum, auk þess sem hann
þarf að eiga kost á að sækja
námskeið og ráðstefnur um
þessi mál.
2. Starfsemi ríkisins á þessu
sviði þarf að sameina undir
eina öfluga eftirlits- og ráð-
gjafastofnun, er einungis hafi
málefni vinnustaða á sinni
könnu. Slík stofnun þarf að
hafa stjórn skipaða fulltrúum
launþega, vinnuveitenda auk
hlutlaus oddamanns skipuðum
t.d. af Hæstarétti.
Frumskilyrði þess að vel
takist til um nýja löggjöf er að
vinnandi fólki verði tryggður
fullur atkvæðisréttur við stjór-
nun þessara mála og fulltrúar
þess virkjaðar við framkvæmd
hins daglega eftirlits. Þannig
hefur málum þegar verið
skipað á hinum Norður-
löndunum
árangri.
með góðum
þáttur
Mikilvægur
sveitarstjórna.
Þáttur sveitarstjórna er og
verður ávallt mjög mikilvægur
í þessum málum enda eru þau
nátengd almennum skipulags-
málum. Fram að þessu hefur
tíðkast að lóðum undir
iðnaðarhúsnæði sé úthlutað til
byggingaraðila sem síðan
byggir einhvers1 konar hús-
næði til sölu á frjálsum
markaði. Einnig er algengt að
menn sæki um lóð undir til-
tekna starfsemi, en selji síðan
hálfkláraðar byggingar undir
annars konar starfsemi, oft á
tíðum án þess að heilbrigðis-
eða öryggisaðilar hafi
hugmynd um það. Afleiðingin
er sú, að fjölmörg fyrirtæki
eru starfandi í húsnæði sem illa
hentar starfseminni og því
erfitt að skapa viðunandi
starfsskilyrði eða uppfylla
kröfur laga og reglugerða um
búnað og hollustuhætti.
Hafnarfjörður engin
undantekning.
Hafnarfjörður er engin
undantekning í þessum efnum,
enda hefur skilningur bæjar-
stjórnar verið mjög takmark-
aður á þessum málaflokki.
Alþýðuflokkurinn hefur lagt
alla flokka mest áherslu á
sköpun heilbrigðra og örugga
vinnustaða. Fulltrúar hans í
komandi bæjarstjórn munu
beita sér fyrir því að mál þessi
verði tekin föstum tökum.
Takmarkið er: Blómlegt at
vinnulíf — heilbrigðir og
öruggir vinnustaðir.
Lárus Guðjónsson, vélvirki:
Ef fólki er breytt í vilja-
lausa flokksgemlinga, hættir
það að vera fólk
Ritgerðarsafn.
Hafin er útgáfa ritgerðar-
safns eftir undirritaðan.
Útgefandi er Hamar. Slíkt er
mér gleðiefni sérstaklega með
tilliti til þess, að í kosningabar-
áttunni er það mér ómetan-
legur styrkur að vera tekin
fyrir af íhaldsmönnum. Slíks
heiðurs átti ég ekki von á að
verða aðnjótandi.
Fyrri ritgerðin eftir mig sem
fjallað er um í Hamri er undir
fyrirsögninni: Stórorður fram-
bjóðandi. Þar er brugðið á
leik. Ansi skemmtilegan orða-
leik sem minnir mig á
spurninguna um hvort Oslo sé í
miðri Tékkóslóvakíu, og mun-
inn á því að segja aumingja
Jón og Jón aumingi. Ekki veit
ég hver það er sem hefur þessa
ágætu kímnigáfu og skiptir
Hœttuleg þróun
Upplausnarástand virðist
nú ríkja í Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar. Óbilgirni og
þvermóðska yfirmanna
fyrstihússins hefur gengið
það langt, að verkafólk
hefur séð sig knúið til
aðgerða.
I samningum allra verka-
lýðsfélaga er kveðið á um,
að trúnaðarmenn
verkafólks á hverjum
vinnustað eigi rétt á að
sinna málefnum félaga
sinna í vinnutíma sér að
skaðlausu. Eitthvað virðist
þetta hafa farið í taugarnar
á yfirmönnum frysti-
hússins. Fyrir skömmu
neituðu þeir einni trúnaðar-
konu verkakvennanna í
vinnusal Bæjarútgerðar-
innar um að gegna þessari
sjálfsögðu skyldu sinni.
Neyddust konurnar til að
legg.ja niður vinnu til að
þessi samningsbundni réttur
þeirra yrði ekki af þeim
tekin.
Þetta er hættuleg þróun,
sem verður að stöðva. Yfir-
menn Bæjarútgerðarinnar
verða að gera sér Ijóst að
þeir tímar eru liðnir, að
verkafólk sé algjörlega rétt-
indalaust vinnudýr.
Eina raunhæfa lausnin á
þessu ófremdarástandi er
sú, að tillaga Alþýðuflokk-
sins um aðild verkafólks
Bæjarútgerðarinnar í
útgerðarráði með fullum
réttindum verði samþykkt.
Bæjarútgerð Hafnarfjarð-
ar, fyrirtæki sem er eign
bæjarbúa sjálfra á ekki að
vera vettvangur stéttarátaka
og yfirstéttarhroka.

það raunar engu máli, því það
er með Hamar sem marga aðra
íslenska hamra, að sagnir
segja þar búa margar huldar
vættir góðar og illar.
Þá er það seinni ritgerðin
sem Hamar fjallar um. Þetta er
reyndar önnur útgáfa þessarar
ritsmíðar því Þjóðviljinn
úrdrátt úr þessari sömu ritsmíð
minni fyrir sex árum síðan. En
eins og við er að búast leggja
þessar tvær miðstýrðu
málpípur textann misjafnlega
út, eins og hinir ýmsu sértrúar-
söfnuðir á andlega sviðinu
túlka texta ritningarinnar á
misjafnan hátt. Alþýðuflokk-
urinn er ekki trúflokkur. Hann
er stjórnmálaflokkur sem telur
sig ekki hafinn yfir gagnrýni,
hvort sem hún kemur innan
fráeða utanfrá. Og kannski er
það ein ástæða þess, hve góðan
hljómgrunn rödd Alþýðu-
flokksins á meðal fólks í dag.
Almenningur er orðinn
þreyttur á þeim trúarof-
stækisaga sem Alþýðuflokkur-
inn einn virðist hafa borið
gæfu til að brjóta af sér. Ég
hef aldrei verið feiminn við að
gagnrýna Alþýðuflokkinn
fremur en aðra Öokka, og ég
vona svo sannarlega að ég
verði maður til þess framvegis
að berjast gegn því innan
Alþýðuflokksins sem annars
staðar, sem stríðir á móti
samvisku minni. Fólk á ekki
að múlbinda. Ef því er breytt í
í viljalausa tlokksgemlmga er
það hætt að vera fólk.
Hreinskilningslegar
upplýsingar.
Árni Gunnlaugsson hefur
gert athugasemdir í
Borgaranum, um fasteignasala
skrif Alþýðublaðs Hafnar-
fjarðar. Þar sem ég á þar hlut
að máli skal nú vikið að þeim
skrifum . Árna Gunnlaugssyni
er heitt í hamsi þótt mál-
efnalegur sé. Hann notar orð
eins og illmælgi og rógur.
Talar um öfund, illgirni og
lægstu hvatir. Eigi nenni ég að
rökræða slíkt orðbragð í
annars málefnalegri grein.
Árni upplýsir að hann hafi
selt 10. íbúðir af 133 á s.l.
árum, og ennfremur annast
samninga fyrir eitt stærsta
byggingarfyrirtæki bæjarins.
Ekki nefnir Árni fjölda þeirra
kaupsamninga sem hann gerir
fyrir þetta fyrirtæki. Þessar
upplýsingar rengi ég ekki, og
væri nú fróðlegt að fá
upplýsingar um fasteignasölu-
umsvif hins
bæjarráðsmannsins.
Þá er það miljónatalið sem
Árna virðist sárna. Samkvæmt
texta lögmannafélagsins sem út
var gefin 1. apríl 19.77 er
þóknun fyrir íbúðina 2% og
fyrir að gera sölusamning, 1 %
af íbúðarverði. Miðað við það
verð sem er á fasteignum í dag
og hefur verið undanfarin
mörg ár, er tal um milljónir
ekkert fjarri lagi.
Nú er hvorki óheiðarlegt að
vera fasteignasali eða vera
ríkur. En mér finnst það mjög
óeðlilegt að umsvifamestu
fasteignasalar bæjarins skuli
skipa meirihluta bæjarráðs.
Árni Gunnlaugsson getur ekki
mótmælt því að hann hagnist á
því, að taka ákvörðun sem
bæjarráðsmaður um það, að
Jón Jónsson fái lóð undir fjöl-
býlishús sem Árni Gunnlaugs-
son sem lögfræðingur gerir
kaupsamning fyrir eða selur.
Þetta á auðvitað enn þá frek-
ar við um hinn bæjarráðs-
manninn og fasteignasalann,
Árna Grétar, sem vafalaust er
helmingi stórtækari en nafninn
Gunnlaugsson. En Árni Grétár
þumbast og þegir um þessi mál
og vill sízt af öllu opna umræð-
ur.
Full stjórnaraðild
en ekkert snuð
Það eru mörg mál, sem
bæjarfulltrúar
Alþýðuflokksins hafa ekki
komið fram vegna þess að
Sjálfstæðismenn og óháðir
hafa notað meirihlutavald sitt í
bæjarstjórn Hafnarfjarðar til
þess að tefja þau eða svæfa. Af
slíkum málum má t.d. nefna
bætta strætisvagnaþjónustu,
skautasvell, gangstéttir við
Hjallabraut, sundlaug í
Suðurbæinn, fjárveitingu til
bindindisfræðslu, endurbætur
á unglingavinnunni, áætlun
um uppbyggingu dagvistar-
stofnana, aðild starfsmanna að
stjórn bæjarfyrirtækja,— og
þá ekkert snuð eins og Alþýðu-
bandalagið hefur lagt til með
áheyrnaraðild í
útgerðarráði,— heldur fulla
stjórnaraðild með fullum
réttindum. Starfsfólkið verður
að mæta á stjórnarfundi
bæjarfyrirtækja með fullri
reisn og virðingu og standa þar
á jafnréttargrundvelli. Þ á
fyrst kemur setan á stjórnar
fundum að gagni. Fundarsetan
er þá orðin annað og meira en
tildur og yfirskin. Höfnum
því snuðinu og Alþýðubanda-
laginu, kjósum A — listann og
alvöru þátttöku starfsfólksins í
stjórn bæjarfyrirtækja.