Jörð - 01.04.1941, Síða 20
vallaratriðum, sem eru ávöxtur langrar reynslu og i raun
og veru samgróin allri menningu. Þá er hitt, sem hefur
raskað fornri kurteisi enn meir, og það eru jafnaðarhug-
sjónir nútímans. Nýjuin stéttum, sem sækja fram til vegs
og valda og hrista af sér gamla fjötra, finnst það hæði
erfitt og hættulegt að viðurkenna kurteisisvenjur ann-
arra stétta, láta undan siðum, sem eru þeim ótamir og
þær flaska á. Þær telja sína siði eins góða eða reyna að
kæra sig kollólta um hátterni yfirstéttanna. Hér er saml
enn um sama vandamál að ræða og ef bornir eru sam-
an siðir þjóða: Ilvað skiptir verulegu máli? Þó að það
liafi verið ranglæti, að siunar stétlir hyggju við miklu
betri kjör en aðrar, leiðir ekki af þvi, að þessar stéttir
liafi ekki einmitl getað vegna kjara sinna fundið ýmis-
legt, sem vert sé að læra af þeim. Allir eru t. d. fúsir
að fá sér vatnssalerni, hversu mikíir jafnaðarsinnar sem
þeir eru, j)ó að valnssalerni liafi upphaflega verið sér-
eign aðalsmarina og fyrirmanna. Getur þá ekki verið
eins mikil ástæða lil ])ess að taka eftir þessum stéttum
ýmiss konar háttprýði, ef hún er til andlegs hreinlætis og
þrifa? Það er varla hægt að segja neitt skynsamlegra
um jietta efni en ummæli Chestertons: „Mér er það óskilj-
anlegt, að jöfnuður þurfi endilega að vera í því fólginn,
að allir verði jafnmiklir dónar. Má ekki láta hann njóta
sín alveg eins með hinu, að allir reyni að verða jafnmik-
il prúðmenni?“
IÐ GETUM hvorki skilið eðli né gildi sannrar kurteisi
Y nema við gerum okkur það ljóst, að hún á sér marg-
ar og djúpar rætur og er tengd flestu því, sem mann-
lcynið má sízt án vera. Hún er list, í raun og veru eina
listin, sem liver maður á kost á að iðka alla daga, verð-
ur að iðka, annaðhvort vel eða illa. í hátterni sínu kemst
enginn lijá því að sýna fegurðarsmekk sinn og á liverju
sligi hann er. Sá smekkur er að vísu ýmiss konar tízku
háður, eins og i öðrum listum. Það er til rómantísk og
raunsæ, viðhafnarmikil og óhrotin, tilgerðarleg og eðli-
18 JÖRÐ