Jörð - 01.04.1941, Blaðsíða 77
Guðbrandur Jónsson:
Ásmundur Guðmundsson og Magnús Jónsson:
JÓRSALAFÖR
Fcrðaminningar frá landinu helga. Áttatíu og sex myndir og
uppdrættir. Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar. Félagsprent-
smiðjan h.f., 1940. 328 bls. í fjögurra blaða broti.
-^AÐ ER engum blöðum um þa<5 að fletta, að vel ritaðar ferða-
I__w bókmenntum, sem til eru. Þó að íslendingar hafi á síðari
sögur athugulla höfunda, eru með skennntilegustu og beztu
áratugum farið viðar en áður, þegar svo mátti segja, að þeir ferð-
uðust alls ekki nema á íslandi sjálfu, og jafnvel Kaupmannahafnar-
ferð þótti Bjarmalandsför, þá er enn mjög fjarri því, að þeir geri
víðreist, flestir þeirra. Það er þvi enn i dag hér á landi sem fyrr,
að menn hafa hinar meslu mætur á ferðasögum, því þær opna þeim
útsýn yfir ókunna og fjarlæga heima, sem þeir munu aldrei eiga
kost á að kynnast af eigin raun.
I heild sinni hafa íslendingar orðið að láta sér duga ferðasög-
ur erlendra manna, ýmist á erlendum tungum eða í islenzkum
þýðingum, því fram að þessu hafa ekki verið til neinar ferðasög-
ur eftir islenzka menn. Ég á hér með orðinu ferðasögur við bæk-
ur, en auðvitað eru til einstöku ferðastúfar eftir íslendinga —-
arkargreinar eða þar um bil, og hefir þar verið misjafnlega á liald-
ið. Iiér liggur nú fyrir fyrsta íslenzk ferðasaga íslenzkra höfunda;
það er ekki pési eða kver, heldur stór bók, gefin út með allri þeirri
Prýði, sem frekast er unnt, svo að hún stendur ekki liið ytra að
baki bezt búnu erlendum ferðasögum.
Auðvitað er hægt að rita ferðasögur með allmörgu móti, en all-
ar eiga þær sammerkt í þvi, að þær eru landa- og þjóðalýsingar,
ymist í þröngri og þrengstu eða víðari og viðustu merkingu. Skal
°kki út í öll þau afbrigði farið. Eftir meðferðinni má þó flokka
ferðasögur í tvo liöfuðflokka: ferðasögur, þar sem lýst er landi,
bjóð og þjóðlífi, eins og það kemur höf. fyrir sjónir og virðist vera
1 bili, og ferðasögur, þar sem hinu sama er lýst, en sem lokaniður-
stöðu sögulegrar þróunar, er höfundarnir þess vegna fylgja. Það
er rnginn vafi á þvi, að ferðasögur af fyrri tegundinni gela verið
bráðskennntilegar og mjög fræðandi, en oft, og oftast, er það svo,
að ferðamenn þá byggja lýsingar sinar á dvöl svipað þvi eins og
kria sezt á stein, og þá er, jafnvel þótt höf. sé athngull, vanséð
JÖRÐ 75