Jörð - 01.04.1941, Page 78

hvað hann nær undir af viðfangsefnum og hvað vel honum tekst
að hafa hendur á þeim. Það er fjærri því að vera dæmalaust, að
leifturferðamenn af ókunnugleika viði að sér spýtnarusli og sprek-
um og hlaði úr þeim mynd, sem enga stoð á í veruleikanum, en
sjái aldrei bjálkana, sem þyrfti til að hlaða réttu myndina úr.
Þetta er þó oftast frekar af tímaleysi, en af athugaleysi. Hitt er
miklu öruggara, að athuga sögu staðanna, fylgja henni um liðna
tíma fram til nútímans, því þá eru mestar líkur á að menn skilji
rétt. Við það fær myndin líka dýpt fortiðarinnar og verður öll
viðameiri. Þá er og, að siður er með þessu móti hætt við misskiln-
ingi, þegar það sem fyrir augun ber, er ekki skoðað eitt sér í Ijósi
sjálfs sín, heldur í orsakasamhengi aftur fyrir sig í ljósi margs,
sem ekki liggur annars í augum uppi, en er þó aðalatriði. Þá hef-
ir þessi aðferð enn þann kost, ef hún er höfð, að ferðamenn geta
komið þaullesnir og þrautundirbúnir til verksins, og þurfa þá ekki
að snapa upplýsingar á hlaupum, heldur aðeins að koma þekk-
ingu sinni rétt fyrir í því umhverfi, sem þeir ferðast um. Þessa
aðferð hafa liöfundarnir hér valið, og að mínu viti er hún affara-
sælust og auk þess skemmtilegust. Mér hefir frá því ég fór að
geta hugsað, allt af fundizt öll lönd vera eins mikið byggð af for-
tíðinni og hennar mönnum eins og af nútíðinni og liennar fólki.
En fortíðin hefir þann kost um fram liðandi stund, að liún er
búin að hreinsa sig af þvi smælki, sem að vísu skiptir máli í svip,
en ekki í heild, en það vill, eins og kunnugt er, alltaf vera að
flækjast fyrir. Þessari aðferð hefi ég beitt sjálfur í ferðasögustúf-
um mínum, að minnsta lcosti sjálfum mér til ánægju, og segi ég
ekki þetta af því, að ég dirfist að nefna þá í sama andartaki og
þessa bók.
Höf. hafa valið þessa aðferð og byggja lýsingar sínar upp á frá-
sögum Heilagrar Ritningar. Það er alkunnugt, að það er ákaf-
Icga erfitt að átta sig á staðháttum eftir landabréfi, hafi menn
aldrei komið á staðina sjálfa. Öll þekking manna á þeim verður,
ef svo er, í molum, jafnvel þótt menn séu fræðilega vel að sér
um staðhættina. Að því er til landsins helga kemur, veitir þessi
bók alveg ómetanlega landfræðilega leiðsögu, miðaða við frásögu
Ritningarinnar. Allur þessi fróðleikur er jafnframt undirstaða undir
skemmtilegri, og vafalaust skilmerkilegri, lýsingu á landinu helga
á vorum dögum.
Rókin er hráðskemmtileg afleslrar, og ber þess ljósan vott, að
báðir eru höfundarnir skínandi ritfærir; myndu þeir, ef þeir
legðu það fyrir sig, vafalaust geta stórauðgað fagrar íslenzkar bók-
menntir. Þeir hafa skifzt á um að skrifa kaflana, og hefði mað-
ur þá mátt vænta þess, að kaflarnir stingju nokkuð í stúf hver
við annan að frágangi og að jafnvel einhversstaðar kynni að verða
70 JÖBD