Jörð - 01.04.1941, Síða 96

vill fullt forræði sálar sinnar, þ. e. vísvitandi líf, mannvit,
sjálfsþekkingu og sjálfráða starfhæfni, verði að ganga
hinn þrönga veg.
Margir munu kannast við það, að fyrsta bók vel flestra
skálda, er gerzt hafa fræg, er snöggtum hetri en þær næstu
fyrst á eftir. Nægir í því tilliti að benda á tvo heims-
fræga Norðurlandaliöfunda: Selmu Lagerlöf og Knut
Hamsun. Þetta kemur því meira til greina, sem höf. hefir
meira skapandi liugmyndaflug, en gætir minna hjá mönn-
um, sem eru meiri rithöfundar en eiginleg skáld. Þetta
atriði er eitt af þeim, sem gagnrýnendur mega ekki
gleyma, er þeir rita um ung skáld! — Það þykir reynd-
ar sjálfsögð krafa til blaða og tímarita í hverju menn-
ingarlandi, að aðrir en þeir, er lagt liafa stund á bók-
menntir sem sérgrein, séu ekki látnir rila um þær. En
svo langt höfuni vér íslendingar þvi miður ekki náð enn
á menningarbrautinni. Obbinn af gagnrýni vorri á bók-
menntum og leiklist er á því stigi, að hún hefir fyrst og
fremst áhrif á þann hluta taugakerfisins, er veldur hlátri.
EGAR ég var lítill drengur, hélt ég, að þeir einir
væru skáld, er mæll gætu Ijóð af munni fram, hvenær
sem væri, viðstöðulaust og án undirbúnings. Mig langaði
mjög til að verða þvílíkt skáld, en komst að raun um,
að mér væri ekki mennt sú léð, því oftast þurfti ég að
hugsa mig um þó nokkuð lengi, áður en ég gat bangað
saman bögu. Þelta var mér mikil raun, því ég vildi miklu
heldur vera Ijóðskáld en söguskáld; — en sögur gat ég
mælt af munni fram tímunum saman án nokkurrar um-
hugsunar! Þá kom mér sízt til hugar, að ég ætti síðar
eftir að liggja yfir því klukkutímum saman að laga og
fága eina málsgrein i sögu!
Eftir að ég komst á fullorðinsár, hefir það oft fallið
í hlut minn, að lesa verk ungra skáklefna og leiðbeina
þeim. Það er örðugt og vanþakklátt starf. Býsna oft ei'u
hugmyndir ungra höfunda um listina ekki ósvipaðar þvi,
er ég hefi lýst hér að ofan. Þeir halda flestir, að skáldgáf-
94 JÖRÐ