Jörð - 01.04.1941, Blaðsíða 102

E'F RÆTT ER um kjör liinna ungu skáldefna, við
aðra en þau sjálf, þá er viðkvæðið æ hið sama: Þau
hafa miklu betri afskomuskilyrði nú en áður, og það
má nú lieldur ekki ala upp í þeim leti og ómennsku!
Þar eð þelta mun vera almenn afstaða landsmanna,
og það svefnljóð, er nægir samvizku þeirra, vil ég grann-
skoða það nánar með yður, lesendur góðir.
Það má rétt vera, að afkomuskilyrði þeirra hafi haln-
að; — en hversu mikið, og við livað er miðað? Ef til vill
tímann um það bil, er Island varð fullvalda riki? Það
er nógu fróðlegt að alhuga, hve mikið þróunarskilyrði
hinnar andlegu menningar hafa aukist á mesta framfara-
tímabili í sögu þjóðarinnai’.
Eg skal þá í sem styztu máli skýra frá því, livernig af-
lcoma vor og framtíðarhorfur voru fyrir tultugu árum,
þegar ég var ungt skáldefni i Reykjavík:
Fyrirlitning almennings á skáldum, þ.e.a.s. lifandi og
einkum ungum skáldum, var alveg takmarkalaus. Það var
ekki aðeins ólánsmerki að yrkja, heldur og að hafa nokk-
urt samneyti við þá menn, er það gjörðu. Ef það vitnað-
ist, að ungir menn fengust við „þetta helvitis gutl“, var
miklum mun torveldara fyrir þá að komast að nokkurri
sæmilegri atvinnu. Þeim var sýnd allskonar tortryggni
og meinfýsni og slett að þeim opinherlega i ræðu og riti.
Allflestar umsagnir um það, sem við létum á þrykk út
ganga, voru yfirlætisfullar og gjörsneiddar skilningi. Blöðin
sum prentuðu eiltlivað, en borguðu ahlrei eyrisvirði fyrir
það. Og vonlaust var að fá nokkuð fyrir bækur; þótti gott
að koma þeim út með einhverjum ráðum, en launin fvrir
þá viðleitni voru spott og lítilsvirðing. Framtiðarhorfurn-
ar voru algert vonleysi!
Þá var mikill sægur skáldel'na á landi hér, og sum þeirra
prýðis efnileg. Orkt voru ósköpin öll, og loftkastalar byggð-
ir, margir og fagrir! Nokkrum skilningi mættum við
hjá einstaka menntamanni, er vér leituðum ráða hjá, og
her sérstaklega að nefna þá dr. Sigurð Nordal og Þor-
stein heitinn Gíslason. Skólafólk og stúdentar hneigðust
100 JÖRÐ