Jörð - 01.04.1941, Blaðsíða 139
yfir henni og ríki hennar. Vér kunnum sögu þessarar keppni fram
að þessum degi. En nú hefst nýr þáttur. Nú fer aS byrja lokasenn-
an um það, livaða flokkur eigi að ná varanlegum völdum eða ein-
ræði, eins og allsstaðar hefir átt sér stað, þar sem eins stóð á.
Þetta verður ekki hindrað með neinum smávegis endurbótum á
lýðræðisgrundvelli. — Lýðræðið hefir hér, sem annarsstaðar, aug-
lýst sitt sanna eðli, og verður nú að víkja fyrir stjórnhæfri skip-
un með ábyrgu ríkisvaldi. Og þar er aðeins um tvö aðalform að
ræða — einræði eða þjóðræði — hreint valdaríki eða réttarríki
— ríkisbúið áfram í einkarekstri eða rekið sem íslenzk þjóðar-
stofnun.
Ef þjóðin gelur ekki skilið, að sjálfstæði hennar veltur á því,
hvort hún getur mannað sig upp til að heimta aftur óðal sitt og
að endurreisa ríki silt í landinu, verður hún að sætta sig við að
liafa týnt frelsi sínu og þola einræði. Það er strangt og það er
ófrjálst; en það er þó réttlátt eftir ástæðum.
Margt er enn ósagt, sem þó þarf að segja til skýringar þessu máli.
Til bráðabirgða verð ég að vísa aftur til upphafsgreinar minnar.
Brottnám alþingismanns
AU TÍÐINDI hafa gerzt upp úr sumarmálunum, er flestum Is-
1 J lendingum þykir mjög fyrir og öll þjóðin er sammála um að
lölja sér mjög misboðið með: að brezka herstjórnin liér í landi hef-
i'- látið flytja lil Bretlands þrjá íslenzka þegna — meðal þeirra al-
bingismann — og bannað útkomu dagblaðs. Þarf varla að ætla ann-
að, en að það spilli mjög verulega milli Breta og íslendinga, verði
ekki bráð leiðrétting á þessu gerð.
Hins vegar hefir mál þetta engu siður viðhorf inn á við. Vér
■'’erðum að jála, að oss finnst, að reynt liafi verið, með skrifum
„Þjóðviljans“, fremur fávíslega á þolinmæði stjórnar hins erlenda
hers (sbr. og JÖBÐ, 1. árg. bls. 221 og 223). Það eru þó ekki Komm-
unistar, sem vér sneiðum hér að, því þeir hafa vafalaust vitað, hvað
þeir ætluðu sér, heldur sá gelgjuskeiðs-hugsunarháttur, er telur all-
ar hömlur og takmarkanir „ókurteisi" (sbr. grein S. N.), er ekki
komi til greina í lýðfrjálsu landi. En lýðfrelsinu gagnast ekki, frem-
Ur en öðrum, að bókstafsþjónustu.
Og svo hafa jafnvel þessi örlagaþrungnu viðhorf orðið pólitísk-
um flokksblöðum umfram annað að tiíéfni, til að rífa hvert annað
* s'g (sbr. bls. 23 í þessu hefti)! Það hefði þó verið rikisstjórninni
°metanlegur bakhjallur í meðferð þessa óheillavænlega máls, ef
l'jóðin hefði umfram allt gætt einingar sinnar og virðingar í þvi.
hyrir þetta hefði nokkru verið fórnandi af persónulegum tilfinn-
"'gum og flokkshagsmunum.
Jörð J37