Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 12
sinna um hríð fyrir það. En það skal ásannast, að þegar ganga
þarf á milli, að ófriðinum loknum, með bróðurorð, — þá munu
báðir aðiljar þakka af hjarta fyrir hverja þjóð, er varðveitt hefir
sjálfa sig „hlutlausa" í hjartanu og það mikið lilutlausa einnig í
hinu ytra, að hún verði fær um að annast svo óumræðilega vanda-
sama og viðkvæma milligöngu. íslendingar eiga, enn sem komið er,
traust heggja hinna stóru germönsku þjóða, er í höggi eiga saman.
Gætum þess, að vér varðveitum sjálfa oss þannig, að vér getum
annast milligönguna að vorum hluta — á þann hátt, sem Guð
vill, að hún verði framkvæmd.
T> ÍKISSTJÓRNIN OG ALÞINGI gátu ekki annað, en tekið boði
Bandaríkjanna. Og ríkisstjórnin gerði það með svo mikilli að-
gæzlu og einurð, að með þvi hefir hún innt af hendi ótrúlega stórt
„innlegg" í reikning sinn hjá þjóðinni. Hitt er annað mál, að varla
virðist fullskýrt enn, að hún hefði ekki getað, ef hún hefði viljað
leggja sig fram, kvatt Alþingi saman á laun. Sjálfræðisleg framkoma
rikisstjói-nar og Alþingis nú upp á síðkastið liefir þó e. t. v. verið
óhjákvæmileg, — en það væri óskandi, að þessir háu aðiljar, sem
þó eru, þegar rétt er á litið, þjónar en ekki húsbændur þjóðar-
innar, verjist lil hins ítrasta, að láta nokkurn efaskugga falla á
þjóðræðishollustu sína. í því efni hlítir ekki að fara að ráðum eða
kröfum erlendra herstjóra, nema fullvíst sé, að mikið liggi við.
Bandaríkin hafa að vísu lofað að skipta sér ekki af innanlands-
málum vorum. En hershöfðingi, sem kominn er með her sinn í
annað land á ófriðartíma, tekur nú ekki „skrifstofuhjal“ stjórn-
málamannanna neitt sérlega hátíðlega, — og mun þó alls ekki þjóð-
ræðilegs skilnings að vænta af herforingjástétt annarra þjóða til
jafns við þá stétt Bandarikjanna.
Það þarf samt varla að ætla annað, en að á þolrif ríkisstjórnar
vorrar reyni ekki siður eftir þessi skipti, en hingað til. Bretar eru
allra manna fáskiptnastir um annarra manna hagi. Og þá reynir á
þegnskap og árvakran skilning blaða og almennings. Rikisstjórnin
á að njóta óskipts og allshugar stuðnings allra, er teljast vilja góð-
ir Islendingar, í viðskiptunum við hinn erlenda aðilja, sem að vísu
er oss áreiðanlega vinveittur og allur af vilja gerður til, að íslandi
og íslendingum verði samvinnan að góðu. Það verður að myndast
sterkt og vakandi almenningsálit með þjóðinni um, hvað sæmilegt
sé og skynsamlegt í sambýlinu við hinn erlenda her. Nú er tæki-
færi til að rifta einhverju af þeim ósiðum, sem vér höfum gefið
oss á vald í sambúðinni við Bretann. Hitt er annað mál, og það er
áríðandi að gera sér það ljóst, að ekki er nema til hins verra, að
setja sér mjög þröngar og eintrjáningslegar reglur í viðhorfum
sem þessum. Þær valda óánægju og tortryggni með hinum aðilj-
154 jÖRÐ