Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 140
verið rekið á undanförnum árum. Ekki fyrst og' fremst fyrir
þá sök, live það er óliagkvæmt, heldur miklu fremur vegna
liins, hve ranglátt það er, hugsjónasnautt og andlega fá-
tækt. Með vissum rétti hefir jafnan mátt segja, að í landi
voru væri ekki liægt um vik að benda á slíkan mismun
auðs og lífskjara, sem í öðrum löndum. Heldur ekki slíkan
mismun menningar og þroska. Mismunurinn var ærinn, en
þó var verjandi mál að mæla svo. En nú er ekki lengur slíku
lil að dreifa, nema vér gerum karlmannlegt átak i sjálfs-
prófun og framkvæmd. Sá vottur efnalegs jafnvægis, sem
kalla mátti, að væri í landi voru, er nú sem óðast að riðl-
ast, og verði ekki að gert, er hinu menningarlega jafnvægi
skjótt hætt úr því. Jafnframt því, sem efnahagslegar and-
stæður þjóta upp, hefir um lengri hríð borið á vaxandi
tilhneiging til gáleysis og gerræðis í beitingu liins opinbera
valds, sem af rejmslu annarra þjóða má ætla, að fremur
færist í vöxt en læknist af sjálfu sér. Hinar pólitísku klíkur
eru, hreinskilnislega sagt, að verða landplága á Islandi,
óþolandi og ósæmilegar mönnum við að húa. Látum svo
vera, að mál öll séu litkljáð að tjaldabaki af forystumönn-
um flokkanna, og fundir Alþingis einungis til sýndar. En
það er í allra harðasta lagi, þegar blöð þau, sem að slíku
stjórnarfari standa, taka að deila á Alþingi fyrir það, að
„grípa fram fyrir liendur" ríkisstjórnarinnar í einstök-
um málum. Hér er skilningurinn á lýðfrjálsu stjórnarfari
kominn æði langt út á villigötur, og er raunar ekki við
öðru að I)úast, þegar Alþingi sjálft hrýtur meginákvæði
stjórnarskrárinnar um þingkosningar. Til kosningafrest-
unar har enga knýjandi ástæðu vorið 1941. Flest, sem
fram hefir verið fært til málsvarnar henni, er ekkert ann-
að en gerviástæður og undanbrögð. Þetta væri ekki svo
afar-ískyggilegt, ef það kæmi ekki fram sem þáttur í
almennri upplausn stjórnarfarsins, sem hnigur í þá átt,
sem íslendingum er ógeðfelldust af öllu: GerræSi hins
sterka í fullkomnu hirðuleysi, fullkominni fyrirlitningu á
þeim, sem er minni máttar. Hliðstætt fyrirbrigði er það,
þegar Alþingi auðvirti sig svo að nauðsynjalausu, að þa'ð
282 JÖRÐ