Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 141
afsalaði sér réttinum til þess að hafa nokkra íhlutun um
•bókmenntir og bókmenntalíf þjóðarinnar.
Þannig mætti lengi telja dæmi, þó að ekki verði frekar
að gert um sinn. En á öllu þessu stjórnarfari, allri þeirri
stefnu, sem athafnalíf og viðskipti þjóðarinnar hafa tekið,
menntalíf hennar og andlegt líf, livila vakandi augu með
bvassri gagnrýni, þrátt fyrir hlöðin og allar opinberar
blekkingar, þrátt fyrir alla þá fjötra vanans og flokks-
þjónustunnar, sem binda menn opinberlega við hina
gömlu stirðnuðu flokka, er námu allar aðferðir sínar á öld,
■sem er liðin undir lok. Og sannleikurinn er sá, að af þeim
^vænta menn sér í raun og veru einskis, engra úrræða er að
haldi megi koma til frambúðar. Menn finna það svo greini-
lega, að eldur frumherjanna er löngu kulnaður út, og sjálf-
ir hamast þeir sumir að þeim verkum sínum, er helzt áttu
'skilið að varðveitast. Menn eru löngu orðnir hundleiðir
á lýðskruminu, sem afhjúpar sig viku eftir viku, ár eftir
;ár, sem vesæl blekking. Menn finna það svo greinilega,
sem mest má verða, að það er ekki með þessum aðferð-
um, sem land fraintíðarinnar verður byggt upp og liafið
til vegs. Menn eru löngu orðnir uppgefnir á þessari hlífð-
arlausu hagsmunastreitu og forréttindastreitu allra stétta,
t>ar sem í stað ábyrgrar þjóðarforustu kemur einn póli-
"tiskur upphoðshaldarinn og býður öðrum hærra. Og menn
taka þátt í þessari streitu, oft og einatt ekki af knýjandi
Tiauðsjm, heldur vegna þess, að á næstu grösum er dulbú-
inn pólitískur ræningi, eða viðskiptahýena, sem gleypir
tað, sem hinn ekki hrifsar. Verðlags- og kaupgjaldssvika-
niyllan, sem nú malar nætur og dag'a á Islandi, er ofur-
litil mynd af þessu ástandi.
En allir heilbrigðir menn vita, að svona má þessu ekki
fara fram. Og þó er ekkert gert. Og það er einfaldlega af
Því, að þeir, er með málin fara nú sem lén og umboð frá
liðnum tíma, eru ekki bornir til þess að leysa viðfangs-
^fni framtiðarinnar og gera það, sem gera þarf.
Einn af gáfuðustu búnaðarsérfræðingum Breta og stór-
nierkur rithöfundur, George Stapleton, ritaði nýlega afar
jörð 283