Jörð - 17.06.1941, Blaðsíða 148
inni takmarkast mat vort á menningu þjóðanna fyrst
og fremst við það, hversu hagnýta stoð þjóðfélagsheild-
in veitir einstaklingnum í baráttu hans fyrir daglegu
brauði og siðferðilegum þroska. Þetta erum vér þá í raun-
inni sammála um, þótt oss kunni að greina á um leið-
irnar að markinu og e.t.v. sjálft æðra takmark þjóðfé-
lagsheildarinnar í dýpri og siðferðilegri skilningi, því
það er, að sjálfsögðu, háð persónulegum trúar- og siða-
skoðunum vorum -— hugsjóninni um hinn fullkomna
mann.
Vér erum sammála um, að því meira, sem þjóðfélag-
ið er reiðubúið að leggja i sölurnar, til að auka ham-
ingju og bæta kjör eistaklinganna, því hetra er það og
því skeytingarlausara, sem það er um velferð þeirra, sem
hjálparþurfi eru, þvi fjær er það óskum vorum og liug-
myndum um menningarsamfélagið -— menningarþjóðina.
ÍSLENDINGAR VERÐA AÐ VERA MENNINGARÞJÓÐ
AF TVEIM ÁSTÆÐUM er hverri þjóð nauðsynlegt
að hafa stranga gát á sinni borgaralegu menningu.
1 fyrsta lagi er hún venjulega eðlilegur ávöxtur æðri
menningar og sé borgaralegu menningunni mjög ábóta-
vant, er hætt við, að það stafi af vanþroska æðri menn-
ingar, og því liverri þjóð alvarleg áminning um, að kryfja
sjálfa sig betur til mergjar. I öðru lagi hefir vanþrosk-
uð borgaraleg menning ævinlega reynzt ófyrirleitnum ná-
grönnum kærkomið tækifæri til ofbeldis, undir því yfir-
skyni, að þeir séu að tendra ljós menningarinnar í lireys-
um villimannanna. —
Fjölmenn og rammlega vígbúin þjóð þarf ekki að ótt-
ast síðara atriðið og getur því leyft sér sitthvað, sem smá-
þjóðin má vara sig á, en litilli þjóð í stóru landi er af
báðum ástæðunum búin mikil hðetta, ef hún linar á kröf-
unum lil sjálfrar sín. Smáþjóð, eins og vér íslendingar,
þolir engin fúasár á líkama sínum. Hún hefir i fyrsta
lagi ekki ráð á að láta þau spilla út frá sér inn á við, og
i öðru lagi er varnarleysi hennar gegn erlendu ofbeldi
290 jöb£>