Syrpa - 01.10.1915, Page 129

SYRPA III. HEFTI 1915
191
frcmur lánsamur, Eg vil eiga barn, sem
beri nafn mitt, ef eg fell frá. Ef til vill
kem eg aldrei hcim af orustuvellinum í
Evrópu, en eg á nógan auð til þess að
menta eitt barn. Dánarskráin ber það
með sér að Canada liefir þegar mist suma
af sínum beztu souum; landið okkar þarf
fleira fólk — og helzt enskt fólk til þcss
að koma í stað þcirra er falla“.
Síðasta manneskjan, scm eg spurði
þcssarar spurningar, var stúlka, sem var
að giftast hermanni. Húu var kornung
og opinská: „Eg elska Nonna", sagði
hún „og okkur liefir liöið sérstaklega vel
í tilhugalífiuu. Ef til vill lætur hann
líf sitt á orustuvellinum — en cg bið
þess að hann mcgi koma heim heill á
húfi. Ef herguðinn heimtar lff hans, þá
tel eg mér það lieiður að vera ekkjan
hans. Ekkja nýtur samhygðar og virð-
ingar nágranna sinna, en meykerling —
jafnvel þó unnusti hennar dæi fyrir
ættjörðiua — er aðeins aumkvuð".
Bjarga tré lífi sínu ?
Þegar tré vaxa þétt saman, verða þau
venjulega há og bein. Séu þau aftur á
móti einstæOingar, án skjóls og stuönings
trá öðrum trjám, berskjölduð gagnvart
áhrifum vinds og veðráttu, verður bar-
áttan fyrir tilverunni, þeim oft um megn;
þau bogna og brotna í rokviðruni, og
falla loks magnþrota til jarðar eins og rót-
arslitinn vísir. Auðvitað á þetta ekki við
um öll einstæð tréj sum þeirra vinna sigur
— skjóta niður og útfrá sér djúpum og
sterkum rótum, og vernda þannig tilveru
sína, gegn öflum eyðileggingarinnar.
Eitis og alt annað eru tré barla ólík
hvert öðru, og lífsskilyrðin mjög mismun-
andi. Tré, sem vaxa á raklendi, skjóta
ekki eins djúpum rótum og þau, sem f
harðari jarðvegi eru. Harðbala-trén
þurfa að koma rótuni sfnnm langt ofan í
jörrfina, til þess að ttá í nægilegan vökva.
Og trén finna til þess sjálfhvers þan
þarfnast. Þótt þau hafi ekki heila, né
skynjttnarfæri á líkan nátt og vér, þá er
hitt þó víst, að skynsemi eru þau gædd,
hvort setn þatt eru sér hennar meðvitandi
cða ekki.
Nálægt Itafinu, þar sem vindurinn blæs
oftast nær af sömu átt, beygjast trén og
vaxa niest á einn veg. A eyjunum við
Juan de Fuca, hafa tré stundnm vaxið 30
til 40 fet í áttina, sent undan vindinum
vissi, en ef til vill ekki nema 2—3 á annan
veg.
í British Coiumbia, sér maður mjög
iðulega gilda trástofna fallna til jarðar, en
út frá þeim breiða aftur önnur smærri tré
lim sitt. Það er engu líkara, en að þessir
stóru, föllnu stofnar, ltafi látið undan rok-
viðrinu af ásettu ráði, fundið að þeir voru
að verða of ltáir, og þessvegna tekið þann
kostinn, að reyna að viðhalda tilveru sintt
á lægri stöðum, þar sem við minni of-
sóknir var að etja, af völdum vindauna.
Einu sinni var eplatré nokkurt, er óx
þar sem áðttr hafði verið mikill og vænn
cedrusviður. Cedrustréð hafði sfðar meir
verið höggið upp, og aðeins stuttur stofn
eftir skilinn. Eplatréð þekti vanmátt sinn
og það smábeygði sig tneir og meir, unz
það gat notið stuðnings af cedrusviðar-
stofninum, og fengið þaðan næringu líka.
Baráttan fyrir tilverunni er jafnan hörö,
og þá auðvitað hörðust þeim, sent veik-
burða eru og einstæöir. Dng tré eiga
oft afarörðugt uppdráttar; hin sem eldti
eru og þroskaðri, beita stundum regluleg-
um yfirgangi, skyggja á þau og ræna frá
þeim næringu, og tnörg þar af leiðandi
bíða fullkominn ósigur. Aftur virðast
sum smátré svo ótrúlega lífseig, að ekkert
sýnist á þeim vinna; lteldur harðni þau við
hverja rattn; og það eru þessi smátré, sent
oft ogþrásinnis standa yfir höfuðsvörðttm
risatrjánna, sem viöarkaupmaðurinti bútar
f eldinn, Itanda viðskiftavimmi sfnum.
Æfisaga þessara veikbygðu harðréttis-
barna, er ekki ósvipuð æfisögu margra
nierkustu ntanna veraldarinnar.
Fjöldi hinna merkustu og sönnustu
manna, á öllum tímum, hafa verið aldir
upp við fátækt og harðrétti. Baráttan
veitti þeim ótakmarkaðan þrótt. Baráttan
kcndi þeim að skilja sjálfa sig. Það er
þessi sami, rétti skijningur á tilverunni,
sem oft hefir gert lítið einstæðublóm, að
sígrænni, fagurlaufgaðri eik.