Nýjar kvöldvökur - 01.01.1917, Blaðsíða 47

BÓKMENTIR.
43
„ •
Ljóð Gísla Ólafsonar er mér sagt að sé
eftir óbreyttan alþýðumann vestur í Húnavatns-
sýslu. Og þau bera það með sér. Honum er
létt um að yrkja, og það er einhver hugsvölun,
í því að sjá laglegar og oft smellnar hortitta-
lausar ferskeytlur og hringhendur á þessum
tímum koma fram innanum allan hinn kveðskap-
inn, sem oft og einatt étur hver upp eftir öðrum
og rökræðir lífsgremjuna í Ijóðum og fimbul-
fambar ætljarðarljóð og eggjunarkvæði og marg-
tuggnar náttúrulýsingar. í kveri þessu eru fer-
skeyttar lausavísur og smákvæði með þessum
hætti langbest. Rar er skáldið heima og er
skáld, en þegar hann fer að yrkja heil kvæði
sem hann gerir sjaldan, sem betur fer, þá fellur
hann út úr »rolIunni« nær sér ekki aftur nema
einstöku sinnum, t. d. í Vorblœr. Samt er
kverið skáldinu heldur til sóma, og sýnir það,
að gamli ferskeytlukveðskapurinn okkar er ekki
útdauður, sem betur fer. Hann ætti að lifna
upp í endurnýjaðri mynd, laus við alla gömlu
gallana, sem stöfuðu af óvandvirkninni og
vankunnáttunni s^ þá var. En ferskeytlan er
ekki síður löguð td þess að lúta að lögum list-
arinnar en hver annar bragarháttur, nema bet-
ur, og enda fleiri rímnahátta vorra, eins og sjá
má hjá þeim sem best hafa farið með þá, síð-
Breiðfjöð hóf þá upp á listaborðið þar sem hann
nenti að vanda sig, eins og sumstaðar í Núma-
°g Víglundarrímum.
Pessi þrjú kver, eru öll mein'aus og
gagnslítil og auðga ekki bókmentir vorar að
neinum mun. Til þess eru þau of veigalítil.
Og öll þrjú saman vega þau ekki á móti »Snæ-
Ijósum* hann Jakobs Thorarensens, sem komu
út í fyrra, og varla á móti þessum fáu kvæð-
um, sem hafa -sézt eftir Davíð Stefánsson.
Rað er tiltölulega sjaldan, sem Kvv. eða
önnur íslenzk blöð eða tímarit minnast á út-
lendar bókmentir að öðru en því, ef eitthvað
er ritað þar um ísland eða eitthvað kemur út
eftir íslendinga á öðrum málum. Mörgum er
samt kunnugt hér eitt bókaforlag danskt, er kall-
ar sig »Kunstforlaget Danmark«. Rað hefur
gefið út um átta ára skeið úrval úr skáldsög-
um og skáldritum hinna helztu þjóða Norður-
álfunnar flest í vönduðu skrautbandi, og selt
það fyrir ]/4—]/s verðs við það, sem aðrar
bókaverzlanir og forlög hafa selt útgáfur sínar.
Salan hefur því orðið afskapleg, og alt sent
upp á póstkröfu, hverjum sem hafa vildi. Pað
hefur og gefið út úrvalsrit beztu rithöfunda, t.
d. Holbergs, Öhlenschlægers, Turgenjevs, Dick-
ens, Heyse, Tolstoys o. m. fl. »KrigogFred«
eftir Tolstoy, sem bókaverzlanir hafa selt 8 kr.
óbundið, kostaði hjá »Kfl. Dm.« um 1,70 í
skrautbandi og skáldsögur Marryats í skrautbi
75 au.,áður seldar 3,25 hver.
En nú hefur forlag þetta ráðist í annað og
meira en að gefa út skáldrit tóm og skemti-
bækur. Rað hefur nú hafið útgáfu á stórri
alfrœðisorðabók, sem það kallar »Store Nor-
diske Konversations-Leksikon» en það er bók,
sem á að gefa svar upp á alt, liggur mér við
að segja, sem manni dettur í hug að spyrja um.
Ef mann langar til að vita nánara um einhvern
merkan mann, borg eða land, þjóð eða hlut,
er ekki annað en fletta því nafni upp á sínum
stað í bókinni, sem stafrofsröðin vísar til, og
þar stendur þá flest sem maður vill fá að vita.
Alfræðisorðabækur eru margar til meðal allra
þjóða, bæði stærri og smærri. Þær sem eru
mjög litlar, eitt eða tvö bindi, eru að jafn-
aði líttnýtar og ófullnægjandi, en hinar stærri
eru ágætt mentunargagn, en jafnan afardýrar;
tvær þeirra hafa verið að koma út í Danmörku
fyrirfarandi ár: Hagerups Konv. Leks. í 9 bind-
um, kostar yfir 100 kr., og Salmonsens í 19
bindum, kostar um 280 krónur.
Nú hefur forlag þetta hafið útgáfu á alfræð-
isorðabók, sem er fyrirhugað að verði í 16
bindum í stóru 8 blaða broti, hvert bindi 5 —
600 bls. með smáu letri en góðu og skíru.
Búist er við það verði með fullum 5000 mynd-
um og eru margar þeirra skrautlegar litmyndir
t. d. af jurtum og dýrum o. m. fl. og land-
kortum af öllum helztu löndum heimsins. Fjöldi
6*