Nýjar kvöldvökur - 01.07.1934, Blaðsíða 33

BÓKMENNTIR
127
ári, og er nú komiö fram í mitt þriðja
bindi, eða til ársins 1867. Mun tilætlun
útgefandans að láta staðar nema þegar
þriðja bindinu lýkur um 1874. Að vísu
væri langæskilegast, að fá Annálinn í
þessu formi yfir alla öldina, en hvort-
tveggja er, að höf. mun tæplega hafa
gengið til fulls frá honum til aldamóta,
enda gerast allar heimildir gleggri og
greiðari aðgöngu eftir því sem líður á
öldina og prentuðum heimildum fjölgar.
Er þetta þegar orðið mikið rit, um 80
arkir og eitt hið ítarlegasta í sinni röð
af öllum annálum, sem teknir hafa verið
saman, svo sem sjá má af samanburði
við eldri annála, sem Bókmenntafélagið
er nú að gefa út, enda liggja yfirleitt
gleggri og áreiðanlegri heimildir til
grundvallar, en áður var unnt að öðlast.
Efnisskifting er öll gleggri og skilmerki-
legri en áður hefur tíðkast. í stað þess
að hræra atburðunum öllum saman í
einn graut og segja slitringslega frá
hverju einu, er í þessum annál viðhöfð
ákveðin niðurskipun efnisins á hverju
ári; fyrst sagt frá árferði almennt, því
næst skýrt frá láti ýmsra embættismanna
eða annara merkra og nafnkunnra
manna og rakin saga þeirra eftir því sem
föng eru á í stuttu máli; því næst kemur
kafli um slysfarir og skaða, næst skrá
yfir þá, sem útskrifazt hafa úr skólum,
þá um skipun embætta og lausn, um
prestaköll veitt og önnur embætti og loks
ýms tíðindi.
Fer mjög fjarri því, að hér sé einung-
is um þurran fræðatíning að ræða. Hér
eru raktar allvel æfisögur fjöldamargra
manna og sagt skemmtilega frá mönn-
um og viðburðum. Er því enginn vafi á
því, að jafnframt því sem rit þetta er
mjog kærkomið öllum fræðimönnum, get-
ur alþjóð manna, sem ann sögulegum
fróðleik, haft óblandna ánægju af að
blaða í annálnum, og það því fremur,
sem atburðirnir gerast ekki lengra frá
nútímanum en svo, að margir, sem nú
eru uppi, hafa meir eða minna nákvæm-
ar sagnir af ýmsu því, sem þar er skýrt
frá. Fyrir fræðimenn liggur gildi annáls-
ins í því, að hér er safnað saman á einn
stað, úr fjöldamörgum heimildum, prent-
uðum og óprentuðum, flestum þeim at-
burðum, sem máli skipta eða geta orðið
til upplýsingar um sögu og ástand þjóð-
arinnar á hverju ári hinnar undanfar-
andi aldar. Getur Annállinn á þann hátt
orðið einskonar handbók í sögu 19. ald-
arinnar, sem sparar mönnum langa og
erfiða leit að hverju einu í blöðum eða
tímaritum, sem oft getur verið miklum
vandkvæðum bundið að ná í. Að vísu má
gera ráð fyrir að efnið sé ekki gertæmt
og að einhverjar smávægilegar missagnir
kunni að hafa slæðzt inn í, þar sem höf.
getur naumast hafa haft aðgang að ör-
uggustum heimildum. En hér verður eigi
rúm að grafast eftir slíku, enda ætla ég
að það sé vonum minna, sem höfundi
hefur sézt yfir af markverðum atburð-
um. Hitt hlýtur að vekja aödáun, hversu
vel þessum iðjusama fræðimanni, séra
Pétri Guðmundssyni, hefur tekizt að viða
til þessa rits á hinum síðustu árum æfi
sinnar, afskekktur og þar sem hann
hafði ekki aðgang að nauðsynlegum söfn-
um. Sýnir það bæði mikla elju og fræði-
legan áhuga og hæfileika langt fram úr
meðallagi.
Á íslenzk sagnvísi höfundinum þakkir
að gjalda og engu síður útgefandanum,
sem þrátt fyrir ýmsa erfiðleika hefur
brotizt í að gefa þetta mikla rit út og
leitazt við að gera útgáfuna sem bezt úr
garði með nákvæmum efnis- og nafn-
skrám.
Maurice Maeterlinck: Býflugur.
Þýtt hefur Bogi Ólafsson. Rvík. '34
Ég get ekki stillt mig um að minnast
aðeins á þessa ágætu bók hins heims-