Nýjar kvöldvökur - 01.01.1958, Side 22

8
ÁLASKAFÖR jóns ólafssonar
Sagt var, að Hilmar Fin’sen hafi haft á-
hyggjur út af því, að hafa hrakið þenna
ungling til Ameríku og verið uggandi um
hans hag þar vestra. En Jón var ekki í nein-
um beyglum. Hann var víst aldrei mjög
feiminn eða hlédrægur, og hann átti þetta
þarflega þing, sem hann yrkir sjálfur um,
en „það var góður kjaftur“.
Vestra komst Jón í kynni við ýmsa góða
menn þarlenda, en um fram allt við mann
einn ágætan, sem unni mjög íslandi og
íslenzkum fræðum, lögfræðing mikilsmet-
inn í New York, Marston Niles að nafni.
Lyfti það og undir Jón og áhugamál hans,
að um þessar mundir fór að vakna tölu-
verður áhugi manna vestra fyrir íslandi út
af væntanlegri þúsund ára minningu fyrsta
landnáms á íslandi. Vöktu menn eins og
Niles, Willard Fiske o. fl. athygli á þessu,
og var töluvert ritað um ísland í stórblöð
vestra og safnað stórgjöfum til bókasend-
ingar í tilefni afmælisins.
Framtíð Islendinga mun hafa borið oft
á góma í viðræðum Jóns við Niles og fleiri,
harðindin á íslandi, ófrelsi og annað, sem
hvatti þá til vesturferða. Hefur Jón án efa
skýrt Niles frá áformi Islendinga að mynda
sérstaka nýlendu, og Niles benti Jóni á Al-
aska, sem Ulysses Grant forseti hafði
nokkru áður keypt af Rússum fyrir 7.200.-
000 dali. Varð forsetinn fyrir miklum
árásum stjórnarandstæðinga fyrir þetta, því
að þeir töldu landið einskis virði. Þótti for-
setanum því vænt um, ef einhverjir vildu
nýta og nytja landið, og fannst ekki ólík-
legt, að íslendingar væru þar réttir menn á
réttum stað. Hafði landið verið töluvert
kannað og um það ritað, og fór Jón Ólafs-
son nú að kynna sér þetta. Er þar skemmst
af að segja, að hann sannfærðist um, að hér
N. Kv.
væri framtíðarheimkynni íslendinga fund-
ið.
Jón hélt nú vestur til Millwaukee í Wis-
consin, en þar voru margir Islendingar sam-
an komnir, og hélt hann fund með þeim þar.
Séra Jón Bjarnason var þar vestra og hvatti
lil að athuga þetta land. Séra Páll Þorláks-
son, sem var einhver röskasti forystumaður
íslendinga á fyrstu árum þeirra vestra og
meðan hann lifði, var á annarri skoðun.
Hann vildi láta íslendinga taka sér lönd þar
í nánd, einkum í byggðum Norðmanna og
samlagast þeim sem mest. En nýlenduhug-
sjónin varð sterkari, og Jón Ólafsson var
röskur formælandi hennar. Varð það úr, að
honum var falið að koma þessu á framfæri
við stjórnina í Washington. Er skennnst af
því að segja, að Jón fékk umboð ríkisstjórn-
arinnar til þess að fara til Alaska og skoða
þar landkosti, ásamt nokkrum mönnum öðr-
um, og urðu þeir þrír saman um þessa lang-
ferð, Ólafur Ólafsson frá Espihóli, Páll
Björnsson og Jón. Var Jón foringi fararinn-
ar, þótt ungur væri. Fengu þeir styrk til
ferðarinnar, og auk þess var herskip eitt, er
iá í San Francisco, látið fara með þá norð-
ur. Voru þeir í þessu skyni skráðir hermenn
eða sjóliðar.
Þeir félagar lögðu af stað í þessa för 30.
ág. frá Millwaukee og héldu sem leið ligg-
ur til San Francisco. Má það heita undar-
legt, svo að ekki sé meira sagt, að þeir
skyldu leggja upp í slíkt langferðalag til
svo norðlægs lands á úthallandi sumri. Hafa
þeir ef til vill ekki gert sér nóga grein fyrir
því, hve langan tíma ferðin tæki. Hlaut
þetta að gera starf þeirra og rannsóknir all-
ar margfalt erfiðari. — Ferðin til San Fran-
cisco tók tíu daga, en 15. sept. komst skipið
af stað í norðurförina. Það var seglskip og
hreppti logn og andviðri, svo að það var 24
daga á leiðinni norður. Hélt Jón Ólafsson