Nýjar kvöldvökur - 01.01.1958, Blaðsíða 25

N. Kv.
ALASKAFÖR JÓNS ÓLAFSSONAR
11
Ekki er minna látið af laxveiðinni. Segir
hann, að orð þrjóti til þess að lýsa henni.
Þeir félagar sömdu í flýti greinargerð,
sem Jón Ólafsson færði Grant forseta í eig-
iii persónu. Hún var einnig þýdd á íslenzku
og prentuð í þessum kafla bókarinnar. Þar
er lítið um sjálfa ferðina, en um hana er til
ágæt heimild, það sem hún nær, í dagbók
Jóns Ólafssonar. Rögnvaldur Pétursson
birti hana í grein í Tímariti Þjóðræknisfé-
lagsins. Er frekar fátt á henni að græða, en
hún sýnir þó vel, hve afar seint ferðin gekk
með „herskipinu“, sem raunar var gamall
dallur, hafður til æfinga, en var þó með
nokkrar fallbyssur og um 200 manns.
Land það, sem Jón hafði helzt hugsað sér
til nýlendustofnunar fyrir Islendinga, var
suðurströnd Alaska. Ut úr suðvesturhorni
landsins gengur allmikill skagi, sem heitir
Alaska-skagi. Austan hans er geysilega víð-
ur flói, sem heitir Alaska-flói, og þó frekar
haf en flói, og nær allt frá Alaskaskaga að
ströndinni, þar sem hún beygir til suðurs.
Næst Alaskaskaganum er fjörður allmikill
og langur, sem heitir Cooks-fjörður, en ná-
lægt mynni hans er eyja allstór, rúmlega
100 kílómetra löng og afar vogskorin, sem
heitir Kodiak-eyja (Jón kallar hana Kadi-
ak-eyju). A þessum slóðum vildi Jón láta
Islendinga hefja hyggð, og þangað var nú
herskipinu stefnt.
Svo segir í skýrslunni: „Eftir 24 daga
ferð, með stöðugu andviðri, sáum vér land
9. október. Var það Kadiak, og vorum vér
um hádegisbil austur af St. Paul.“ Þar var
helzti bær eyjarinnar, sem nú heitir eins og
eyjan Kodiak og er nyrzt á eyjunni. „Þá er
vér komum á þiljur upp laugardagsmorgun-
inn hinn 10. októher, vorum vér komnir í
mynni Cooksflóa .... Fjöllin að austan
voru þakin snjó á tindum, og var það gam-
all snjór. Sýndust oss þau mjög lík fjöllun-
um á íslandi, einkum á norðurlandi og aust-
urlandi .... Merki sáum vér til byggðar á
austurströndinni, 3 timburhús. Þar voru
skógar miklir á land að sjá. Þó sýndust oss
stærri skógarnir á vesturströndinni. Þar
mændi við himin hið mikla eldfjall Idiam-
no, 12066 feta hátt, og var skýkápa á tind-
irium efst, líkt sem einatt er á Heklu . . . .“
Gelck nú seigt og fast að beita inn fjörð-
inn, því að alltaf var vindur á móti. Loks
lögðust þeir við akkeri hjá Nikulásar-vígi.
Mun sú virkisrúst hafa verið innst eða inn-
arlega í firðinum, líklega ekki langt frá
því, sem nii er Anchorage, mesti bær Al-
aska. Veður var kalt, og næsta morgun féll
snjór á þilfarið. Fóru þeir í land á skips-
báti, sem var með lítilli gufuvél, og hittu
þar skrælingja nokkra og Ameríkumann, er
hét Wilson. Fengu þeir einn skrælingja til
fylgdar. Rússa einn hittu þeir þar einnig, og
hafa þessir menn verið að snuðra eftir
gulli, því að þar féll á ein í fjarðarbotn, og
hafði eitthvað af gullsandi fundizt í farvegi
hennar.
Wilson sagði þeim undan og ofan af um
landið. Sagði hann, að um 40 mílur væru
til fjalla, eða 60—70 kílómetrar, og mundi
þeim ekki veita af hálfum mánuði til þess
r
að fara könnunarferð þangað. Ain var svo
^atnslítil um þessar mundir, að ekki var
hægt að komast upp eftir henni á báti, en
mýrar miklar yfir að fara og auk þess
hættulegt vegna veiðiboga, sem alls staðar
mætti húast við, og væru svo vel faldir, að
vonlaust væri að forðast þá. Vísaði Wilson
þeim á hús eitt, sem stjórnin átti þar, en
ekkert var í því húsi, og fengu þeir ábreið-
ur og bjarnarfeldi til þess að liggja á og
breiða ofan á sig. Var vistin þar ærið köld,
því að nú gerði frost, og héldust þeir ekki
við í þessu húsi. Fluttust þeir þá í einhverja