Templar - 31.05.1912, Blaðsíða 1

TEMPLAR.
XXV.
Reyjavík, 31. maí 1912
8. blað.
t
Frederik konungur hinn áttundi.
Hann lézt 14. þ. m. í Hamborg.
Hann var fæddur 3. júni 1843.
Það má óefað fullyrða, að fáir Danakonunga
hafi náð jafn-mikilli hylli bér á landi og hann
og bar margt til þess. Hans er pvi alment sakn-
að og álitið að þar hafl íslendingar mist mikið.
Sérstaklega mega |ió bindindis- og bannmenn
minnast hins látna konungs, því hann sýndi jiaö
í orði og verki að hann var máli þeirra fylgj-
andi; nægir í því efni að benda á umsögn hans,
bæði er bannlögin voru staðfest og þegar sendi-
nefnd bindindismannanna i Danmörku kom á fund
hans. Hann var fyrsti konungur sem undirritaði
slíkt lagaboð og taldi hann sér það mikinn heiður.
Bindindismenn munu þvi geyma minningu hans
um ókomnar aldir og þessi fáu orð hans munu
hljoma um heiminn fyrir eyrum framtiðarkynslóð-
anna sem vottur þess að hann var langt á und-
an samtíð sinni í þessu sem mörgu öðru:
»Fátt, ef nokkuð af verkum mínum, siðan ég
varð konungur, hefir veitt mér eins mikla gleði
eins og undirskrift hinna islenzku bannlaga, og
ef ríkisdagur Danmerkur samþykti slik lög, mundi
ég enn glaðari skrifa undir«.
Blessuð sé minning hans.
F r a m t í ð a r s t ö r f
Good-Templara.
Þau atriði, sem nú hafa verið tekin
til athugunar, eru öll mjög mikils verð
og hafa mikla þýðingu fyrir framtíð
Reglunnar, en samt er það ekki nægi-
legt.
Hver hugsjón eða stefna, sem vill ná
fullkominni festu um ókomnar aldir,
verður að leita dýpra en þegar hefir
verið sýnt fram á í þessu sambandi;
hún verður að tryggja sér æskulýðinn;
að öðrum kostiíer hún dauðadæmd, því
»Ef æskan vill rétta þér örfandi hönd,
þá ertu á framfara vegi«.
Við komum því að fimta atriðinu, en
það er:
Unglingareglan.
Spánverski biskupinn Ignatius Loyola,
sagði:
»Fáið mér harn í hendur til uppeldis
fyrstu tíu árin af æílnni, þá skal ég gera
það Uatólskt; það stendur á sama hver
kennir því upp frá því«.
Og Loyola heíir satt að mæla.
Ef vér ætlum að tryggja oss framtið-
ina, verðum vér að leggja nieiri áherzlu
á þá grein starfseminnar, sem miðar að
því að innræta unglingunum viðbjóð á
áfenginu og virðingu fyrir öllu sönnu,
góðu og göfugu.
Til þess höfum vér unglingastúkur.
Það hefir áður verið nákvæmlega skýrt
frá því hér í blaðinu hvaða þýðingu
þessi starfsemi hefir fyrir unglingana frá
uppeldisfræðilegu sjónarmiði, svo ekki
virðist þörf á að fara út í þá sálma hér.
Það var sýnt fram á hve fullkomið það
fyrirkomulag væri til þess að kenna
börnum að láta til sín heyra i heyranda
hljóði og ala þannig upp dugandi og
nýta borgara handa þjóðíélaginu, svo
frá því sjónarmiði virðist starfsemin eiga
fullan rétt á sér og vera nauðsynleg.
í sambandi við þetta væri rétt að
minnast á kröfur þær, sem Unglinga-
reglan gerir til félaga sinna, hver loforð
hún tekur af þeim:
Fyrst er vinbindindi, að smakka ekki
nokkurn áfengan drykk. Þetta atriði
viðurkenna allir Templarar sem gott og
réttmætt, og það viðurkenna andstæð-
ingarnir líka, að minsta kosti á vörun-
um. Allir verða þeir samdóma um það,
að bráðnauðsynlegl sé að innræta ung-
lingunum bindindi og viðbjóð við áfeng-
isnautn, því fáar hafa heyrst raddirnar
á móti því að börn séu í bindindi.
Annað alriðið er að neyia ekki tóbaks.
— Þeim er auðvitað alls ekki saman-
jafnandi áhrifunum af tóbaksnautninni
og áfenginu; en þau eru samt sem áður
svo alvarleg, að þeim ætti að vera meiri
gaumur gefinn en áður. Sérstaklega er
það hættulegt að börn neyti tóbaks, því
það hefir lamandi áhrif á námsgáfurnar,
tefja þroskann að meira eður minna leyti.
Þetta hafa kennarar í útlöndum komist
að raun um við rannsókn á tossum eða
tornæmum börnum, sem þeir hafa safn-
að saman á einn skóla úr mörgum skól-
um og er þeir tóku að rannsaka heim-
ilisástæður og líferni bai-nanna og kom
það í ljós, að llest þeírra höfðu mjög
ung byrjað tóbaksnautn. Þetta leiddi
til þess, að menn hafa farið að veita
þessu nánari athygli og fundu að vind-
lingareykingar voru útbieiddasta tóbaks-
nautnin og hafði skaðvænustu áhrifin;
því fylgir og að ópíum er í pappírnum
utan um sumar vindlingategundirnar og
þarf ekki að tysa þeim viðbótaráhrifum
sem það hefir í för með sér. Því heíir
í mörgum löndum verið bannað að selja
unglingum vindlinga og tóbak innan á-
kveðins aldurs.
Hér er ekki rúm til þess að fara lengra
út í þetta atriði að þessu sinni; en lik-
legt mætti virðast, að hver góður borg-
ari áliti það sjálfsagða skyldu sína að
hlynna að þeirri starfsemi, sem hefir
það fyrir markmið, að vernda náms-
hæfileika unglinganna á þroskaárunum.
Þriðja atriðið er að spila ekki um pen-
inga. Það hefir lítið borið á þeim lesti
hér á landi; en ekki hölum við þó farið
alveg varhluta af honum, fremur en
Stefnuskrá Good-Templara.
I. Algerð afneitun allra áfengisvökva til drykkjar.
II. Ekkert leyfi f neinni mynd, hversu sem á
stendur, til að selja áfengisvökva tildrykkjar.
III. Skýlaust forboð gegn tilbúningi, innflutningi
og sölu áfengisvökva til drykkjar; forboð
samkvæmt vilja þjóðarinnar framkomnum í
réttu lagaformi, að viðlögðum þeim reísing-
um, sem svo óheyrilegur glæpur verðskuldar.
IV. Sköpun heilsusamlegs almenningsálits á máli
þessu, með ötulli útbreiðslu sannleikans á
alla þá vegu, sem mentun og mannáit eru
kunnir.
V. Kosinng góðra og ráðvandra manna til að
framfylgja lögunum.
VI. Staðfastar tilraunir til að írelsa einstaklinga
°S bygðarfélög frá þessari voðalegu bölvun,
þrátt fyrir alískonar mótspyrnur og örðug-
leika, þar til vér höfum borið sigur úr být-
um um allan heim.
mörgu öðru illu, sem fylgir hinni svo
nefndu nútíðarmenningu. Ekki væri
það skaði, þó unglingunum yrði aftrað
frá slíkri skemtun, því margt ilt hefir
af henni hlotist; í eðli sínu er hún líka
röng, því við eigum aldrei að taka við
fé af öðrum nema gegn ákveðnu verð-
mæti annaðhvort í vinnu eða efni og
við eigum heldur aldrei að láta fé af
hendi nema gegn ákveðnu verðmæti —
gjafir auðvitað undanskildar.
Þá er fjórða og síðasta atriðið að var-
ast Ijótt ordbragd. Um það atriði vísast
til þeirra skoðana, sem kirkjan og krist-
indómurinn hefir á þeim lesti og virðist
það vera nægileg sönnun íyrir réttmæti
þessarar kröfu.
Á þessu sést það bert, að unglinga-
starfsemin hefir mikið verkefni fyrir
höndum, þó aðflutningsbann á áfengi
komi í framkvæmd. Það er nægilegt
verkefni fyrir undirstúkur Reglunnar að
styrkja og styðja unglingastúkurnar á
allan hált til þess að vinna að öllum
þessum mikilsverðu siðferðis- og heil-
brigðismálum, á þessu sviði, sem beint
vinnur að því að koma þeim í verklega
framkvæmd.
Eins og áður hefir verið lýst (í 3. tbl.
»Templars« 1910) um unglingastarfsemi
Good-Templara, þá er það skylda for-
eldra og vandamanna, fræðslumálastjórn-
ar og kennara að styrkja þessa starf-
semi, því hún grípur svo djúpt inn í
verkahring þeirra.
Ef undirstúkurnar vinna kappsamlega
að því að efla ungliugastarfsemina, þá
fer ekki hjá því að þær fá það marg-
endurgoldið, því dugleg unglini;astúka
gefur þeim við og við æfða, dugandi og
nýta starfskrafta, sem ekki munu bregð-
ast þeim, einmitt þegar mest á reynir,
því þeir hafa lært staríið meðan þeir
voru unglingar, og þeir sem alvarlega
hafa unnið í unglingastúku á unglings-
árunum, munu aldrei ylirgefa Regluna
eða málefnið að fullu eða öllu; þeir eru
þess menn í hjarta sínu, hvernig seni