Templar - 10.07.1912, Blaðsíða 1
XXV.
Reyjavík, 10. júlí
1912.
10. blað.
Stefnuskrá Good-Templara.
I. Algerð afneitun allra áfengisvökva til drykkjar.
II. Ekkert leyfi f neinni rnynd, hversu sem á
stendur, til að selja áfengisvökva tildrykkjar.
III. Skýlaust forboð gegn tilbúningi, innflutningi
og sölu áfengisvökva til drykkjar; forboð
samkvæmt vilja þjóðarinnar framkomnum í
réttu lagaformi, að viðlögðum þeim refsing-
um, sem svo óheyrilegur glæpur verðskuldar.
IVr. Sköpun heilsusamlegs almenningsálits á máli
þessu, með ötulli útbreiðslu sannleikans á
alla þá vegu, sem mentun og mannást eru
kunnir.
V. Kosinng góðra og ráðvandra manna til að
framfylgja lögunum.
VI. Staðfastar tilraunir til að írelsa einstaklinga
°g bygðarfélög frá þessari voðalegu bölvun,
þrátt fyrir allskonar mótspyrnur og örðug-
leika, þar til vér höfum borið sigur úr být-
um um allan heim.
Dr. Johan Scharffenberg
um bannlögin og vinlöndin.
Hinn alþekli norski Ijindindisfröniuð-
ur, dr. Johan Scliarffenberg ritar í »Ref.«
23. maí þ. á. um »banniög íslands og
vínlöndin«.
Grein hans er svo hljóðandi:
Eins og kunnugt er, gengu íslenzku
bannlögin í gildi 1. jan. 1912 með tilliti
áfengisinnllutnings, en sala og veiting er
leyfð í landinu lil 1. jan. 1915. Bannið
er gegn drykkjum sem hafa meira en
2740/o áfengisstyrkleika.
Áður var áfengislöggjöf mjög liörð og
allur áfengistilbúningur bannaður að
daufu öli undanskildu. betta hafði þau
áhrif, ásamt liinni sterku bindindishreyf-
ingu, sem I.O.G.T. hefir ált sérstaklega
aðalþáltinn í, að áfengisnantnin hefir
minkað að miklum mun, og síðari árin
hefir hún verið um 2 lílrar á mann á
ári. Verðmæti innllutts brennivíns, víns
og öls (= innkaupsverð í útlöndum -j-
flutningskostnaði) var samkvæmt Dönsku
hagfræðis-árbók 1911 yfir árið 1909 um
221,416 kr. Saml sem áður var lollur-
inn svo hár, að landssjóðurinn fékk um
200 þús. kr. árlega og hvernig lands-
sjóðurinn eigi að fá þennan lialla bætt-
an, er enn þá ekki ráðið. Eigi að síð-
ur mun innílutningurinn 1911 hafa auk-
ist svo — vínverzlarar þurftu að bju’gja
sig fyrir árin þrjú 1912—14 og einnig
nokkrir einstakir neytendur — að loll-
tapsins muni ekki verða vart fyrstu ár-
in eftir að bannið er komið í gildi. Eftir
sögusögn blaðanna hafa menn lagt lil
að landið gæfi einkasölurétt á koluin,
til þess að jafna liallann sem landssjóð-
ur biði við tolltapið.
t*að, sem mesta þj'ðingu liefir fyrir
bannhreyfinguna á Norðurlöndum, er
það, hvort og live mikla erfiðleika vín-
löndin hafi bakað íslenzkri verzlun vegna
bannsins.
Saltfiskur er íslands aðal-útfiutnings-
Myndasafn „Templars“.
Br. Sveinn Guðmundsson, kaup-
félagsstjóri, á Akranesi, er
ganiall meðlimur Reglunnar
og stúk. »Vorblómið« nr. 3.
Hann liefir gegnt ýmsum
störfum íj'rir stúkuna og haft
áhrif á menn utan Reglunn-
ar. Hann er lipur maður í
allri framkomu, og hefir á-
uiinið sér traust almennings.
Hann er hæfur verzlunar-
maður og vel mentaður i
þeirri grein. Hann er hjarta-
góður og lijálpfús, ráðhollur
og tryggur í lund. Hann er
giftur Mettu Steinunni Hans-
dóttur. Er hún sæmdarkona
hin mesta. Hafa þau eign-
ast þrjár mannvænlegar dæt-
ur og eru þær allar vel ment-
aðar. Þess skal þó sérstak-
lega getið, að ein þeirra, str.
Petrea, er mjög áhugasamur
Templar og hefirmikið gert
i þarfir Reglunnar og þá
Unglingareglunnar sérstak-
lega og hefir hún sýnt þar
sérstaka hæfileika. Mörgum
trúnaðarstörtum hefirbr.Sv.
Sveinn Guömundsson. gegnt í sveitar- og sýslufélagi.
Heimili hr. Sveins er hið prýðilegasta og opið jal'nt fátækum sem ríkum. Ilann er f. r‘/a ’59. S.
vara. Árið 1909 nam vöruútflutningur
frá íslandi 13,734,825 kr.; þar at var salt-
fiskur fyrir 5,495,950 kr. Til Spánar
var flutt sama ár fyrir 2,369,093 kr. og
til Ítalíu fyrir 1,039,283 kr.
Miklu meiri þýðingu liefir fiskverzlun-
in því fyrir íslendingana, sem eru liér
um bil 85,000 manns, en Norðmenn, þar
sem afstaðan til vínlandanna er notuð
sem aðal ógnunarefnið gegn banninu.
líg áleit það vera sérstakt áliugaefni,
að fá skýrslu um það frá því opinbera,
hver framkoma vínlandanna hafi verið
gagnvart aðflutningsbanninu á íslandi
og sneri mér þess vegna til íslandsráð-
herrans. Eg leyfi mér að setja hér eftir-
íarandi kafla úr bréfi ráðherrans, dags.
3. apríl þ. á.:
»Lögin fengu í fyrstu mótspyrnu frá
Frökkum, á þann háll að frakkneski
sendiherrann mælti á móti því að lögin
næði staðfestingu konungs. En er það
var sannað frá íslenzkri hlið, að verð-
mæti franskra vína sem flutt hefðu verið
til íslands, hefði aldrei farið yfir 3,000
kr. á ári, hefir maður ekki heyrt neitt
um það frekar. Samt sein áður er liætt
við að einhver óánægja riki meðal frakk-
neskra fésýslumanna gagnvart íslandi,
óánægja, sem að einhverju leyti mun
eiga rót sína i bannlögunum. Frá Spáni
eða öðrum Miðjarðarhafslöndum hefir
maður enga tollhækkun heyrt nefnda á
nafn, þótt einnig hefðu komið mótmæli
gegn banninu frá Spáni, sem ekki var
framfylgt«.
Við getum því óskað íslandi til ham-
ingju með að liafa komist svo liæglega
fram lijá örðugleikunum við að koma
banninu á. Auðvitað þorum vér ekki
að lialda því fram, að Norðurlöndin
mundu undir líkum kringumstæðum
losna jafn-létt við örðugleikana. Saml
sem áður mundi Svíþjóð ganga betur
en Noregi. Þegar að þvi kemur, að við
förum að semja, væri það ekki óliklegt,
að liin afskiftalitla afstaða vínlandanna
gagnvart íslandi mundi koma oss að
gagni.
Til athugunar.
Greinin hér á undan eftir dr. Jolian
Scharilenberg gæti gefið tilefni til ýmsra
atliugana.
Eins og gefur að skilja, eru nákvæm-
ar gætur hafðar á því nú meðal bind-
indis- og bannvina erlendis, livernig
okkur líður liér á landi, hvernig málinu
vegnar.hvernig bannlöginreynast.livernig
þeim er framfylgt af liendi stjórnarinn-
ar, valdsmanna og lögreglustjóra, hvernig
þau eru studd af borgurum og bind-
indisvinum.
Ósannindi eru það, að Spánverjar hafi
ætlað að hækka innflutningstoll á salt-
fiski; það sést á ráðherrabréfinu.