Templar - 10.09.1912, Blaðsíða 1

l-/l\l\0
XXV.
Reyjavík, 10. sept. 1912.
13. blað.
Stefnuskrá Good-Templara.
I. Algerð afneitun allra áfengisvökva til drykkjar.
II. Ekkert leyfi í neinni mynd, hversu sem á
stendur, til að selja áfengisvökva til drykkjar.
111. Skýlaust forboð gegn tilbúningi, innflutningi
og sölu áfengisvökva til drykkjar; forboð
samkvæmt vilja þjóðarinnar framkomnum í
réttu lagaformi, að viðlögðum þeim refsing-
um, sem svo óheyrilegur glæpur verðskuldar.
IV. Sköpun heilsusamlegs almenningsálits á máli
þessu, með ötulli úfbreiðslu sannleikans á
alla þá vegu, sem mentun og mannást eru
kunnir.
V. Kosinng góðra og ráðvandra manna til að
framfylgja lögunum.
"VI. Staðfastar tilraunir til að frelsa einstaklinga
og bygðarfélög frá þessari voðalegu bölvun,
þrátt fyrir allskonar mótspyrnur og örðug-
íeika, þar til vér höfum borið sigur úr být-
um um allan heim.
I.O.G.T. Umdœmisstúkan nr: 1
heldur jund i G.-T.-húsinu i Rvík, laugar-
daginn 21. sept. kl. 9 siðd. Til umrœðu
verða þau málefni, er lágu fyrir síðast
auglýstúm fundi og fleiri mikilsvarðandi
mál. Templarar eru alvarlega ámintir
um að mœta á fundinum.
Ottó N. Þorláksson,
U. Æ. T.
Kveinstaf i r.
Eins og getið var í síðasta tbl. »Tpl.«,
sendi einn hinna svo nefndu »klúbba«
hér í bænum bréf til Alþingis og alþingis-
inanna út af viðaukalógunum við áfeng-
issölulógiu frá 1899.
Góður yinur »Tpl.« gaf honum bréfið
og þökkum honum hugulsemina.
Honum er gert alt of hátt undir höfði,
þessum snepli, að koma honum á al-
mannafæri; en af því að ýmislegt er í
honum, sem lesendur »Tp].« mundu hafa
gaman af og eigi síður gagn, þá er bréíið
hirt hér orðrétt. Og ekki spillir það til,
uð mörgum er það vilanlegt, að sumir
dugnaðarmenn andbanninga eiga einmitt
heima í þessum »klúbbum« og því gæti
verið ástæða til siðar að hafa eitt eða
lleiii gullkorn úr bréfinu í sambandi við
nauðsynlegar athuganir á framkomu mót-
stöðumannanna.
Bréfið hljóðar svo.
Háttvirti herra alþingismaður!
Háttvirt neðri deild aíþingis 1912 hefir sam-
þykt frumvarp til laga um viðauka við lög
nr. 20, 11. nóv. 1899 um verzlun og veitingar
áfengra drykkja á lslandi.
í frv. pessu, 1. gr. segir, að ekkert félag
manna megi hafa um hönd áfengisveitingar eða á-
fengisdrykkju innan félags, nema leyfl lögreglustjóra
komi til. f 2. gr. frv. segir, að áfengisnautn megi
ekki eiga sér stað i veitingahúsum, sem ekki hafa
áfengisveitingaleyfi, né heldur i veitingatjöldum eða
á öðrum slikum stöðum, en að lögreglustjóri megi
jiú leyfa áfengisnautn í samsætum einstakra manna.
Með lögum pessum er mjög takmarkað
þegnfrelsi manna frá því sem nú er. Engin
lög hafa lýst pann tilgang ólöglegan, að stofna
skemtifélag, þólt áfengisnautn vrcri par um
hönd höfð, svo framarlega sem engúm væri
selt nema félögum einum. Mörg félög hér í
bænum hafa því haft um hönd áfengi i íé-
lagsskap sinum, t. d. Stúdentafélagið, Skauta-
félagið, Nordisk Klub Skandia o.fl. Frv. bann-
ar mönnum fyrst og fremst að stofna lélags-
skap með pví 'aukatakmai'kt* að neyta áfeng-
is. Frv. bannar enn fremur alla áfengis-
nauln í opinberum veitingastöðum, ncma
þeim, er leyfi hafa samkv. 1. 11. nóv. 1899.
Og ekki nóg með pað, i einkasamsætum mega
menn ekki neyta áfengis nema með lcyfi lög-
reglustjóra.
Eftir frv. má t. d. gestur, sem býr á Hótel
ísland eða Skjaldbreið ekki nej'ta eða veita
kunningja sínum áfengi, er hann kynni að
hafa sjálfur meðferðis [Pelta er víst sagt af
einskærri velvild til hlutaðeigendn, en ekki
klúbbnum til hagsmuna. Ritstj.]. Maður,
sem heldur brúökaup sitt i opinberu veitinga-
húsi, t. d. Iðnaðarmannahúsinu, má ekki
gleðja gesti sina á áfengi, sem hann hefir
keypt fyrir sjálfs sins fc, nema bann fái fyrst
til pess leyíi lögreglustjóra [Pað er leiðinlegt
að löggjöf og lögreglusljórn skuli vera að
hlutast til um framferði manna yíir höíuð.
Pví mega menn ekki óáreittir mj'rða náunga
sirin? Ritst.], Félag má ekki, pótt pað haldi
fund á heimili eins félagans, hafa um hönd
áfengisdrj'kkju o. s. frv. [Dæmalaus vandræði.
Ritstj.l Meðan áfengi flyzt á aimað borð íil
landsins* og meðan vcitt er leyfi til að selja
það og veita hverjum sem haía vill, virðist
petta frv. í meira lagi ósamræmt öðrum á-
kvæðum löggjaíarinnar [Pví var ekki bent á
þessi önnur ákvæði? Ritslj.|. Ef áfengis-
nautn á að telja ólöglega i félagsskap ein-
stakra manna í félagshýsi peirra [T. d. hjá
Strand og Nielsen í Klúbbhúsinu. Ritstj.],
hvers vegna ætti hún ekki að vera pað lika
á opinberum áfengisveitingastað. Ef t. d. 4—5
menn koma saman i herbergi í Iðnó og hafa
keypt sér nokkrar fiöskur af góðu víni til að
neyta par, pá er pað refsivert samkvæmt frv.
nema lögreglustjóri haíi allranáðarsaml. lej'it
pað. En eí hinir sömu menn fara saman
niður í kjallarann i Hótel Reykjavík og drekka
sig undir borðið í brennivíni, pá er pað lög-
legt o. s. frv.
Ef tilgangur lrv. á að vera sá, að vernda
atvinnu vínveitingamanna, pá liggur í pví, að
löggjafarvaldið telji pá atvinnu nytsamlega,
landi og þjóð til gagns. En eí svo er, hvers
vegna er þá yfir höíuð verið að takmarka
áfengissöluheimildina?
Frv. þelta mun stilað gegn »klúbbum«
nokkrum hér i bænum. »Klúbbar« þessir
mundu alstaðar annars staðar en á íslandi
taldir saklausir og hættulausir |Bréfritarinn
hefir líklega svikist um að bæta vottorðum
l'rá Noregi t. d. aitan við bréfið. Ritstj.]. Sá
»klúbbur«, sem vér undirritaðir stj'Tum, hefir
í hvívetna verið löglega stofnaður, haldið lög
sín að öllu, svo að lögreglan hefir halt ekk-
ert út ai' pví að kæra. »Klúbbur« vor bygg-
ist á írjálsum félagsskap, sem hingað til hefir
verið löglegur, og takmark hans er annað
en áfengisnautn, (sjá 2. gr. laga vorra). Við
slikum félagsskap virðist oss löggjafarvaldið
ætti ekki að hreyfa. Pað liggur nokkuð fjarri
pví, að setja fyrirmæli um pað, hvað menn
megi ela og drekka. Pví fráleitara er pað,
ef löggjafarvaldið segir, að ólögleg sé neyzla
einnar vöru á einum veitingastað í landinu,
* Auðkcut af mér. Ritstj.
en lögleg á öðrum. Pví sé hún skaðleg á
einum opinberum veitingastað, hvers vegna
ælti hún pá ekki að vera pað á öllum? Eftir
frv. er ekkert að athuga við pað, pó menn
drekki sig frá ráði og rænu inn í kjallaran-
um á Hótel Reykjavík [Pað ber óneitanlega
minna á pvi ef menn gera pað hjá Slrand
eða i Klúbbhúsinu. Ritstj.], en í einkafélags-
skap mega menn ekki neyta átengis á opin-
berum stað eða jafnvel í prívathúsum, nema
með lcyfi lögreglustjóra.
Loks er pað einsætt, að petta frv. mundi
verða næsta liðlitið pappírsgagn, pótt paö
yrði að lögum. Brotum verður ekki hægra
að koma upp, pótt hinu nýja ákvæði sé bætt
við á pappirinn. Frv. getur meinað mönn-
um frjálsan og opinberan félagsskap, en lej'ni-
sala áí'engis verður jafn friðhelg eftirleiðis
eins og hún hefir verið i rej'ndinni hingað til.
Vér leyfum oss hér með að skora á háttv.
Mþingi aö fella margnefnt frumvarp, með
því að paö
1. BrjHur tilfinnanlega í bág við þegnfrelsi
manna,
2. Er ósamrymanlegt við önnur gildandi
lagaákvæði eða anda peirra,
3. Mundi alls ckki ná peim væntanlega aö-
altilgangi sínum að minka álengisnautu
og hefta lej'nisölu áfengis.
Rej'kjavík 8. ágúst 1912.
Virðingarlylst.
Sljórnendnr »Klúbbsins af 4. september 1911«.
Þeir segja, að áfcngisnautn sé auka-
takmark »klúbbsins« og vitna síðar í
bréfmu í 2. gr. í lögum sinum. Það er
öllum vitanlegt, að »klúbbar« þessir eru
stofnaðir í þeim tilgangi einum að veita
og selja áfengi og bregða yfir sig blæju
félags- og heimilisréttarins, en í fram-
kvæmdinni er þaðsvívirðileg misbrúkun á
þeim rétti. Hvað sem hver segir, þá
hafa engir rélt til að selja og veita á-
fengi nema þeir einir, er leyfi hafa sam-
kvæmt lögunum nr. 26 frá 1899. Þessi
nýju lög geta því ekki verið brot á rétli
sem ekki var til.
Þeir segja: »Meðan áfengi ílyst til
landsins«. Bréfritararnir vita vel, að að-
flutningsbann á áfengi er gengið í gildi,
og þess vegna styðja þeir kröfuna um
tilverurétt sinn á þvi, sem með lögum
er af numið. Hins vegar gefa þeir í
skyn, að þeim sé kunnugt um lagabrot
og væri því ekki úr vegi fyrir lögregl-
una að heimsækja þessa pilta og krefja
þá upplýsinga.
Frá því farið var að fást við áfengis-
löggjöf hér á landi hefir hún gengið í
þá átt að takmarka verzlun og veitingu
og þess vegna er alt, sem í bréfi þessu
er sagt um frjálsa og ófrjálsa nautn
tóm endileysa og þelta styrkist einmitt
við þá skoðun, að söluna á innan skams
að banna með öllu, sbr. bannlögin.
Niðurlag bréfsins ættu allir að lesa
með athygli; það sýnir bezt hugsunar-
hátt þeirra manna, sem nota þessar fé-
lagsnefnur til þess að leiða menn út á