Templar - 10.09.1912, Síða 1
XXV.
Reyjavik, 10. sept. 1912.
13. blað.
Stefnuskrá Good-Templara.
I. Algerð afneitun allra áfengisvökva til drykkjar.
II. Ekkert Ieyfi í neinni mynd, hversu sem á
stendur, til að selja áfengisvökva til drykkjar.
III. Skýlaust forboð gegn tilbúningi, innflutningi
og sölu áfengisvökva til drykkjar; forboð
samkvæmt vilja þjóðarinnar framkomnum í
réttu lagaformi, að viðlögðum þeim refsing-
um, sem svo óheyrilegur glæpur verðskuldar.
IV. Sköpun heilsusamlegs almenningsálits á máli
þessu, með ötulli útbreiðslu sannleikans á
alla þá vegu, sem mentun og mannást eru
kunnir.
V. Kosinng góðra og ráðvandra manua til að
framfylgja lögunum.
VI. Staðfastar tilraunir til að frelsa einstaklinga
og bygðarfélög frá þessari voðalegu bölvun,
þrátt fyrir allskonar mótspyrnur og örðug-
leika, þar til vér höfum borið sigur úr být-
um um allan heim.
I.O.G.T. Umdœmisstúkan nr. 1
heldur fund í G.-T.-húsinu i Rvik, laugar-
daginn 21. sept. kl. 9 siðd. Til umrœða
verða þau málefni, er lágu fgrir síðast
auglgslum fundi og fleiri mikilsvarðandi
mál. Templarar eru alvarlega ámintir
um að mœta á fundinum.
Ottö N. Þorláksson,
U. Æ. T.
Kveinstafir.
Eins og getið var í síðasla tbl. »Tpl.«,
sendi einn liinna svo nefndu »klúbba«
hér í bænum bréf lil Alþingis og alþingis-
manna út af viðaukalögunum við áfeng-
issölulögiu frá 1899.
Góður vinur »Tj)l.« gaf lionum bréfið
■og þökkum honum hugulsemina.
Honum er gert alt of hátt undir höfði,
þessum snepli, að koina lionum á al-
mannafæri; en af því að ýmislegt er í
honum, sem lesendur »Tpl.« mundu liafa
gaman af og eigi síður gagn, þá er bréfið
birt hér orðrétt. Og ekki spillir það til,
að mörgum er það vitanl'égt, að sumir
dugnaðarmenn andbanninga eiga einmitt
lieima i þessum »klúbbum« og því gæti
verið ástæða til síðar að fiafa eitt eða
lleiii gullkorn úr bréfinu í sambandi við
nauðsynlegar athuganirá framkomu mót-
stöðumannanna.
Bréfið hljóðar svo.
Háttvirti herra alþingismaður!
Háttvirt neðri deild alþingis 1912 lielir sam-
þykt frumvarp til laga um viðauka við lög
nr. 2(i, 11. nóv. 1899 um verzlun og veitingar
áfengra drykkja á íslandi.
í frv. þessu, 1. gr. segir, að ekkert fólap
manna megi hafa um hönd áfengisveitingar eða á-
fengisdrykkju innan félags, nema leyfi lögreglustjóra
komi til. í 2. gr. frv. segir, að áfengisnautn megi
ekki eiga sér stað i veitingahúsum, sem ekki hafa
áfengisveitingaleyfi, né heldur i veitingatjöldum eða
á öðrum slikum stöðum, en að lögreglustjóri megi
pó leyfa áfengisnautn i samsætum einstakra manna.
Með lögum þessum er mjög takmarkað
þegnfrelsi manna frá þvi sem nú er. Engin
lög hafa lýst þann tilgang ólöglegan, að stofna
skemtifélag, þótt áfengisnautn væri þar um
hönd höfð, svo framarlega sem engum væri
selt nema félögum einum. Mörg félög hér í
bænum liafa því liafl um liönd áfengi í íé-
lagsskap sinum, t. d. Stúdentafélagið, Skauta-
félagið, Nordisk Klub Skandia o.fl. Frv. bann-
ar mönnum fvrst og fremst að stofna lélags-
skap með því aukalakmarki* að neyta áfeng-
is. Frv. bannar enn fremur alla áfengis-
nautn í opinberum veitingastöðum, nema
þeim, er lcyfi liafa samkv. 1. 11. nóv. 1899.
Og ekki nóg með það, í einkasamsætum mega
menn ekki neyta áfengis nema með leyfi lög-
reglustjóra.
Eftir frv. má l. d. gcslur, sem býr á Hótel
Island eða Skjaldbreið ckki neyta eða veita
kunningja sinum áfengi, er hann kynni að
hafa sjálfur meðferðis |þetta er víst sagt af
einskærri velvild lil hlutaðeigenda, en ekki
klúbbnum til hagsmuna. Ritslj.]. Maður,
sem heldur brúðkaup silt í opinberu veitinga-
húsi, t. d. Iðnaðarmannahúsinu, má ekki
gleðja gesti sina á áfengi, sem liann hefir
keypt fyrir sjálfs síns fé, nema liann l'ái fyrst
lil þess leyfi lögreglustjóra |Pað er leiðinlegt
að löggjöf og lögreglustjórn skuli vera að
hlutast til um framferði manna yfir hötuð.
Því mega menn ekki óáreittir myrða náunga
sinn? Ritst.j. Félag má ekki, þólt það haldi
fund á heimili eins félagans, hafa um hönd
áfengisdrykkju o. s. frv. [Dæmalaus vandræði.
Ritstj.j Meðan áfengi flgzt d annað borð til
landsins* og meðan veitt er leyfi lil að selja
það og veita hverjum sem hala vill, virðist
þella frv. í meira lagi ósamræmt öðrum á-
kvæðum löggjaíarinnar [Pví var ekki bent á
þessi önnur ákvæði? Ritstj.]. Et áfengis-
nautn á að lelja ólöglega í félagsskap ein-
stakra manna i íélagshýsi þeirra [T. d. hjá
Strand og Nielsen í Klúbbhúsinu. Ritstj.],
livers vegna ætti liún elcki að vera það lika
á opinberum áfengisveitingastað. Ef t. d. 4—5
menn koma saman i lierbergi í Iðnó og liafa
keypt sér nokkrar fiöskur af góðu víni til að
neyta þar, þá er það refsivert samkvæmt frv.
nema lögreglustjóri hafi allranáðarsaml. leyít
það. En ef hinir sömu menn fara saman
niður i kjallarann í Hótel Reykjavík og drekka
sig undir horðið í brennivíni, þá er það lög-
legt o. s. frv.
Ef tilgangur írv. á að vera sá, að vernda
atvinnu vínveitingamanna, þá liggur í þvi, að
.löggjafarvaldið telji þá atvinnu nytsamlega,
landi og þjóð til gagns. En ef svo er, hvers
vegna er þá yfir höfuð verið að takmarka
áfengissöluheimildina?
Frv. þelta mun slilað gegn »klúbbum«
nokkrum hér i bænum. »Klúbbar« þessir
mundu alstaðar annars staðar en á íslandi
taldir saklausir og hættulausir |Bréfritarinn
liefir líklega svikist um að bæta vollorðum
frá Noregi t. d. altan við bréfið. Ritstj.]. Sá
»klúbbur«, sem vér undirritaðir stýrum, hefir
í hvivetna verið löglega stofnaður, haldið lög
sín að öllu, svo að lögreglan liefir halt ekk-
ert út af þvi að kæra. »Klúbbur« vor bygg-
isl á frjálsum félagsskap, sem hingað til hefir
verið löglegur, og takmark lians er annað
en áfengisnautn, (sjá 2. gr. laga vorra). Við
slíkum félagsskap virðist oss löggjafarvaldið
ætti ekki að hreyfa. Það liggur nokkuð fjarri
því, að setja fyrirmæli um það, hvað menn
megi ela og drekka. Pvi fráleitara er það,
ef löggjafarvaldið segir, að ólögleg sé neyzla
einnar vöru á einum veitingaslað í landinu,
* Auökcnt af mér. Ritstj.
en lögleg á öðrum. Pví sé liún skaðleg á
einum opinberum veitingastað, hvers vegna
ætli liún þá ekki að vera það á öllum? Eftir
frv. er eklcert að athuga við það, þó menn
drekki sig frá ráði og rænu inn i kjallaran-
um á Hótel Reykjavík |Það ber óneitanlega
minna á þvi ef menn gera það lijá Sfrand
eða i Klúbbhúsinu. Ritstj.], en í einkaiélags-
skap mega menn ekki neyta áiengis á opin-
berum stað eða jafnvel í privathúsum, nema
með lcvfi lögreglustjóra.
Loks er það einsætt, að þetta frv. mundi
verða næsta liðlitið pappirsgagn, þótt það
yrði að lögum. Brotum verður ekki hægra
að koma upp, þótt hinu nýja ákvæði sé bætt
við á pappirinn. Frv. getur meinað mönn-
um frjálsan og opinberan félagsskap, en leyni-
sala ái'engis verður jafn friðhelg eftirleiðis
eins og hún hefir verið i rcyndinni liingað til.
Vér leyfum oss hér með að skora á háttv.
Alþingi að fella margnefnt frumvarp, með
því að það
1. Brýtur lilfinnanlega í bág við þegnfrelsi
manna,
2. Er ósamrymanlegt við önnur gildandi
lagaákvæði eða anda þeirra,
3. Mundi alls ekki ná þeim væntanlega að-
altilgangi sínum að minka áfengisnautn
og liefta leynisölu áfengis.
Reykjavík 8. ágúst 1912.
Virðingarfylst.
Sljórnendur »Klúbbsins af 4. september 1911«.
Þeir segja, að áfengisnautn sé auka-
takmarlc »klúbbsins« og vitna síðar í
bréfinu í 2. gr. í lögum sínum. Það er
öllum vitanlegt, að »lclúbbar« þessir eru
stofnaðir í þeim tilgangi einum að veita
og selja áfengi og bregða yfir sig blæju
félags- og beimilisréttarins, en í fram-
kvæmdinni er þaðsvívirðileg misbrúkun á
þeim rétti. Hvað sem hver segir, þá
hafa engir rélt til að selja og veita á-
fengi nema þeir einir, er leyfi liafa sam-
kvæmt lögunum nr. 26 frá 1899. Þessi
nýju lög geta því ekki verið brot á rétli
sem ekki var til.
Þeir segja: »Meðan áfengi flyst til
landsins«. Bréfritararnir vita vel, að að-
llulningsbann á áfengi er gengið í gildi,
og þess vegna styðja þeir kröfuna um
tilverurétt sinn á þvi, sem með lögum
er af numið. Hins vegar gefa þeir í
skyn, að þeim sé kunnugt um lagabrot
og væri því ekki úr vegi fyrir lögregl-
una að heimsækja þessa pilta og kreQa
þá upplýsinga.
Frá því farið var að fást við áfengis-
löggjöf hér á landi hefir liún gengið í
þá átt að takmarka verzlun og veitingu
og þess vegna er alt, sem í bréfi þessu
er sagt um frjálsa og ófrjálsa nautn
tóm endileysa og þella styrkist einmitt
við þá skoðun, að söluna á innan skams
að banna ineð öllu, sbr. bannlögin.
Niðurlag bréfsins ættu allir að lesa
með athjrgli; það sýnir bezt hugsunar-
hátt þeirra manna, sem nota þessar fé-
lagsnefnur til þess að leiða menn út á