Templar - 30.10.1912, Blaðsíða 2

(52
TEMPLAR.
„Templar4*
kemur út & h-rsrjum 39 dag» fresti, miust 18 blðð. Yerð
argangsins 3 kr., er borgist 1, júll. Útiölumenn fi 36*/• í
•ölulaun.
Ritgtjórn, afgreiðslu og innheimtu annavt Jotl Árnason,
Box A 31, Reykjavik. Afgr. & Smiðjustig 6, kL T—8 líðd.
41% stúlkna og 87% piltar átt meiri eða
minni þátt í að reykja. Eftir vindlinga-
framtali þeirra sjáifra um vikuna eða mán-
uðion telst svo til, að 17% þessara um-
ræddu barna reyki að meðaltali um árið
fast að 500 vindlinga hvert, minst 300,
mest 800. Annars má geta þess að frem-
ur mun vantalið en oftalið, og ðllu tóbaki
slept, nema vindlingum.
Áætluð yflrlitstafla yfir vindlingareyk-
ingar barna um árið 1911 í 3 efstu bekkj-
um skólans gætu þá lit.ið þannig út.
> Tala barna: Tala vindlinga á barn:
o. C 03 U1 co Ul
CD g!» •s P -i vr c I co "S. et- Bi V? C B et- P^ m"
9 1 1 3 3
10 1 1 43 43
11 1 1 3 3
12 7 3 10 232 35 267
13 17 3 16 2766 50 2816
14 11 8 19 1926 392 2318
Alls: 33 15 48 4970 480 5450
Eftirtektarvert var það, að öll börnin,
sem mest höfðu reykt, að tveimur undan-
teknum, voru laklega að sér i skólanum,
eða tæplega í meðallagi, og flestum ábóta-
vant í siðferði.
Er þetta nú tilviljun, — eða hvað?
Nei, það er vissulega engin tilviljun.
Jafnvel þó ekkert barnanna kunni að vera
beinlínis spilt af 3jálfu tóbakseitrinu, og
næmið og minnið sé enn þá lítt skert eða
óskert, þá er nú hugur þeirra þegar far-
inn að hneigjast til gjálífis og hluttöku í
solli og óvönduðum félagsskap. Framfara-
þrá, heilbrigð metnaðargirni, sómatilfinn-
ing, og vilji til andlegra starfa, eru þegar
að láta undan siga fyrir slæpingjahættin-
um og dáðleysinu — kæruleysinu, sem
lætur sér öldungis á sama standa á
hverju markinu ríðui. Kitlandi nautnará-
nægjan, sem reykingar veita, er nú í þann
veginn að verða eftirsóknarveiðari fyrir
börn þessi en sú ánægja, sem sprettur af
iðni og starfsemi.
Það ætti ekki að þurfa að vera efamál,
að hver fullorðinn maður fyndi til ábyrgð-
ar gagnvart börnunum, þegar hann fer að
leggja niður fyrir sér öll vandræðin, sem
af barnareykingum geta leitt. En það er
þó svo að sjá sem þeir, er mest hafa selt
börnunum, hafi ekki haft ijósa hugmynd
um þá ábyrgð; annars hefðu þeir hugsað
sig um tvisvar, áður en þeir unnu það
fyrir aurana að leggja voðann í óvita hend-
ur. Eins má það heita frámunalegt hugs- j
unarleysi, svo ég segi það ekki af lakari
rótum runnið, að yefci smábörnum vindl-
inga til að reykja — kenna þeim að
reykja. En allskonar fólk læðist þó innan
um í þeim hóp; aldraðir menn og ný-
fermdii unglingar, vinnufólk og verzlunar-
menn, bændur og — giftar konur! Að
láta slíkt ranglæti sem það, er gefendur
og seljendur vindlinga fremja svo að segja j
daglega á smábörnum, óátalið, gengur glæpi
næst. Og sá væri þarfur maður sem
fyndi eitthvert nýtilegt bjargráð áður en
vér missum talsverðan hluta unglinga
vorra út í svallið og óregluna — og kæru-
leysið um sinn eigin sóma.
Vér getum ekki farið að eins og sumar
þjóðir, að svifta börn námsstyrk eða verð-
launum, ef þau verða uppvís að reyking-
ingum, því um þá hluti er varla að tala
hér. Vér getum ekki heldur sektað selj-
endur vindlinga né varpað þeim í fangelsi,
þó þeir séu svo samvizkulausir að níðast
á smábörnum, því oss vantar lög til þess.
Og að bíða eftir þeim getur orðið helzt
til langt; en þau þurfa þó að líkindum að
koma sem fyrst. En til reynslu getum
vér farið aðra leið, þó það sé engan veg-
inn víst, að sú leið sé örugg. Fyrstu
sporin inn á þessa leið eru þegar stigin
hér i „Eyjum“. Fyrsta sporið steig skól-
inn með rannsókn sinni á vindlingareyk-
ingum barna. Annað sporið var stigið
með því, að ég gerði þetta mál að um-
talsefni á fjölmennri samkomu, og má segja
það öllum viðstöddum til hróss, að þeim
fanst málefnið tímabært og erindið ekki
óþarft. Þriðja sporið var þrautasporið, og
það hafa Good-Templarar stigið. Það var
í því fólgið, að fá alla, sem verzlunum
stýra hér, til þess, að skrifa undir þá
skuldbindingu að selja ekki tóbak upp frá
þessu börnum innan 14 ára, og hefi ég
sannar sögur af því, að það hafi allir fús-
lega gert — nema einn. Hann skarst úr
leik, að minsta kosti nú í byrjun.
Eg verð að skrifa það í tekjudálkinn hjá
öllum hinum, að þeir tóku í málið eins og
heiðarlegum mönnum sæmdi, eins og það
ber líka vott um skilning þeirra á málinu,
undir eins og þeir fóru á annað borð að
brjóta það til mergjar. En nú er það
tvisýnt, að árangurinn verði eins góður
eins og mátt hefði ætla, ef enginn hefði
skorist úr leik. Undir því er líka komið,
að fullorðið fólk láti sig ekki henda það
hugsunarleysis-glapræði að gefa börnum
vindlinga hér eftir, og því verður maður
að treysta að óreyndu.
Það verður aldrei of oft brýnt fyrir
mönnum, að í hverjum vindlingi er eitur,
og ef til vill margar eiturtegundir. Með
hverjum vindlingi, sem vér fáum barninu
í hendur til að reykja, hvort sem vér
seljum hann eða gefum, gerum vér tilraun
til að spilla heilsu þess, kippa úr andlegum
þroska þess og sljóvga siðgæðisvitund þess.
Hver vindlingur, sem vér gefum því, getur
greitt óvinum lífsins veginn — ef til vill
hinni hræðilegu berklaveiki. Hver vindl-
ingur gerir barnið æ hneigðara til tóbaks-
nautnar, svo það eyðir hverjum eyri, sem
það eignast, og venst á að láta sér ekki
neitt við hendur loða; og loksins horfir
það ekki, ef til vill, í óknyttaleiðina, til
þess að geta svalað ástriðu tinni. Hver
vindlingur er lagður til höfuðs göfugustu
tilfinningunum í sál barnsins — tilfinning-
unum fyrir eigin sæmd.
Yfir öllu þessu verðum vér kennarar að
vaka, og fá aðra til að vaka með oss.
(Skólablaðið 6. tbl. 1912).
Frá útlöndum.
Maine. Þar fóru fram þingkosningar 9_
f. m. 67,905 greiddu atkvæði með hér-
aðasamþyktum, en 70,880 voru á móti;
þeir vildu hafa ríkisbannið óhaggað. Sér-
veldismenn hafa gert alt sem þeim var
unt til þess að fá bannið afnumið úr stjórn-
arskránni, en þeim hefir ekki hepnast það..
Nú eru í efri málstofunni 22 samveldis-
menn (Republicanar) og 9 sérveldismenn,
(Demokratar); í fulltrúadeildinni (neðri mál-
etofunni) eru 78 samveldis- og 73 sérveld-
ismenn.— Ríkisstjóri var kosinn William-
T. Haines með um 4000 atkv. meiri hluta.
Hann er samveldissinni og ákveðinn bind-
indis- og bannmaður. Stefnuskrá flokks-
ins, það atriði hennar sem víkur að bann-
málinu, er svo hljóðandi:
„Meiri hluti þjóðarinnar hefir lýst sig^
mótfallinn þvi að bannákvæðinu verði kipt
burt úr stjórnarskránni. Við beygjum okk-
ur fyrir dómi þjóðarinnar og erum ákevðn-
ir mótstöðumenn hverrar tilraunar, sem
gerð verður til að vekja upp þetta mál i
hvaða mynd sem er. Við krefjumst þessr
að lögunum sé stranglega og samvizku-
samlega framfylgt. Vér stjórnum með lög-
unum og lögunum skal haldið í heiðri".
John A. Nicholls, prófessor í Boston,.
segir meðal annars um úrslit kosningannar
„Þetta er mikill sigur fyrir bindindis-
málið. Nú hefir Maine aftur náð til fulln-
ustu hinni fornu afstöðu sinni. Bannlögin
eru nú trygð og nú eigum við að sjá um
að þeim verði framfylgt".
Undir gömlu stjórninni studdu embættis-
mennirnir áfengissalana og lögbrjótana, en
þjóðinni datt ekki í hug að fella lögin þess-
vegna, heldur gerði hún það sem rétt var
hún útvegaði sér embættismenn, sem eru
boðnir og búnir til þess að framkvæma-
vilja hennar í þessu efni.
Stórstúka Frakklands var stofnuð í Parí*
sunnudaginn 27. þ. m. af br. Alþj. Æ. T_
Edv. Wavrinsky. Þar verða einnig við-
staddir br. F.A.Æ.T. Joseph Malins og A.-
R. Tom Honeyman. Stofnun stórstúku
þessarar er fylgt með miklum áhuga um
allan heim og álita menn það forboða nýs
tímabils í framsókn málefnis vors í öllum-
löndum. Frástofnuninni verðurskýrt nánara
í næsta blaði. Stórstúkan og stúk. „Verð-
andi“ sendu nýju stórstúkunni heillaóskiiv
Danska bindindisfélagið (Afholdssamfun-
det) hefir sent „Tpl.“ 19. ársskýrslu sína
1911—12. Félagið er í 174 deildum með-
10139 félögum. Til útbreiðslu hafði félag-
ið varib 15798 kr. Umdæmin höfðu varið
2351 kr. til útbreiðslunnar í héruðununu
Ársþing sitt hélt félagið i Slagelse 14.-15. júlí.
í stjórn voru kosnir: Jens Pedersen, Bje-
verskov, formaður, Anders J. Rasmussenr
Bogense, skrifari, N. C. Nielsen, Slsgelse,
gjaldkeri, A. Birke, Haslev, N. J. Christian-
sen, Rönnede, P. Gylding Sabroe, Frede-
rikshavn og P. M. Paulsen, Köbenhavn.
Næsta þing verður i Skive 1913.
Margt verður að biða næsta blaðs vegna þrengsla,
svo sem að geta um bækur, er blaðinu hafa borist.