Templar - 23.02.1918, Qupperneq 1

TEMPLAR.
XXXI.
Reykjavík, 23. febr. 1918.
2. blað.
Stefnuskrá Good-Templartu
1. Algerö afneitun allra áfengisvökva til drykkjar.
II. Ekkert leyfi í neinni mynd, hversu sem á
stendur, til að selja áfengisvökva til drykkjar.
III. Skýlaust forboð gegn tilbúningi, innflutningi
og sölu áfengisvökva til drykkjar; forboð
samkvæmt vilja þjóðarinnar framkomnum í
réttu lagaformi, að viölögðum þeim refsing-
um, sem svo óheyrilegur glæpur verðskuldar.
IV. Sköpun heilsusamlegs almenningsálits á máli
þessu, með ötulli útbreiðslu sannleikans á
alla þá vegu, sem mentun og mannátt eru
kunnir.
V. Kosinng góðra og ráðvandra manua til að
framfylgja lögunum.
VI. Staðfastar tilraunir til að frelsa einstaklinga
og bygðarfélög frá þessari voðalegu bölvun,
Erátt fyrir allskonar mótspyrnur og örðug-
:ika, þar til vér höfum borið aigur úr být-
nm um allan heim.
Pólitiskar krossrellur.
Lesendur »Templars« eru sennilega
ekki búnir að gleyma áskorun andbann-
inga, þeirri, sem þeir gáfu út í fyrra
með um hundrað nöfnum ijndir og var
þar ekki valið af verri endanum.
Lesendur »Templars« munu ef til vill
ekki heldur hafa gleymt því, að siðasta
klausan í áskoruninni var lillaga um
að bannlögin skyldu afnumin og lands-
sjóði fengin í hendur einkasala á öllu
áfengi.
Nú er það kunnugt af síðustu við-
burðum hér i Reykjavík, að félag eitt
hefur verið stofnað til þess að vinna
gegn allri einokun og vernda liagsmuni
manna gegn hinu hræðilega ofurvaldi
verkalýðsins og þeirri stefnu, sem hann
hefur haldið fram, að hið opinbera eigi
að hafa á hendi einkasölu, að minsta
kosti á nokkrum stærstu vörutegundun-
um.
Engin ástæða er til að finna að þvi,
þó menn myndi með sér félag til þess
að vernda hagsmuni stéttar sinnar; slikt
er eðlilegt. Það er og eðlilegt, að við-
skiftarekendur séu andstæðir allri ein-
okun.
En hitt er næsta einkennilegt að sjá
í hóp þeirra manna, sem wSjálfstjórn*1
komu á laggirnar og einna mest hafa
látið þar til sín taka, suma þeirra, sem
skrifuðu undir andbanningaáskorunina,
sem áður var nefnd.
Vér getum eigi bundist þess, í þessu
sambandi og að þessu sinni, að nefna
þrjú eða fjögur nöfn þeirra, sem bæði
eru í »Sjálfstjórn« og rituðu undir á-
skorun andbanninga og skal þá fyrstan
telja sjálfan formann »Sjálfstjórnar«,
andbanninga-höfuðsmanninn, Magnús
Einarsson dýralækni, og næstan hon-
um formann »sjötíumanna-ráðsins« Egg-
ert Claessen, yfirdómslögmann. Lá má
1 Nnfnið á þessu nýjn pólitiska bæjarmáinfélagi, sem
pó má hnfa flciri mál með iiöndum.
og nefna þá Jón prófessor Ivristjánsson
og Pál H. Gíslason, kaupmann i Kaup-
angi.
Þegar maður lítur á þetta tvent: ein-
okunar-tillögu andbanninga og einokun-
ar-andstæðu »Sjálfstjórnar«, þá kemur
það óneitanlega dálítið skringilega fyrir,
að hópur manna skuli hafa ritað undir
hvorttveggja, því frá almennu sjónar-
miði og samkvæmt venjulegum hugsan-
reglum virðist erfitl að sameina þetta
tvent: einokun — ekki einokun.
Eu þetta hafa nú hinir áðurnefndu
þjóðmála-meistarar(!!!) verið að basla við.
Mörgum mundi virðast það ráðgáta,
sem ómögulegt væri að leysa, hvernig
á þessu merkilega fyrirbrigði stendur,
en ráðningin er auðsæ.
Þeir vilja ekki láta alþýðu manna ná
tökum á stjórn hinna opinberu mála,
því þeir halda að hún muni þröngva
kosti þeirra og reka þá frá kjötkötlun-
um og þeir vilja fyrir alla muni að á-
fengið sé selt í landinu, svo þeir geti
safnast að lindinni og svalað þorsta
sinum. Hitt er þeim alveg sama um,
hvort nokkura samkvæmni er að finna í
afskiftum þeirra af inálunum eða ekki.
Þeir krefjast þess eins að fýsnum þeirra
sé fullnægt.
En hitt er ráðgála, að nokkur borg-
ari með meðal greind skuli styðja slík-
ar og þvílíkar pólitískar krossrellur og
hampa þeim sem leiðtogum.
Bannlögin í Ameríku.
(Kafli úr grein i »Bjarroa« eftir l). Östliind).
Algjör bannlög.
. . . Síðan 1851, þangað til í ársbyrj-
un 1917 var Bandafylkjum, sem sam-
þyktu bannlög, ekki legjt af allsherjar-
stjórn Bandaríkja að koma á algjörðu
áfengisbanni eða banna allan innflutn-
ing áfengra drykkja. Það var Ieyft, að
hin einstöku riki bönnuðu tilbúning,
sölu og veiting áfengra drykkja innan
ríkjatakmarka sinna, en rétlur borgara
Bandaríkjanna var þá svo skilinn, að
einstaklingarnir, hvar sem litið væri, í
»þurrum« rikjum jafnt og »votum«,
hefðu rétt til þess að panta áfengi til
persónulegrar notkunar, enda gátu menn,
til þess að vernda þennan rétt sinn,
keypt »Federal government License (alls-
herjar stjórnarleyfi) til þess að útvega
sér áfengi á þennan hátt.
Þetta leiddi til þess, að mikið áfengi
á alveg löglegan hátt var flutt inn í
»þur« riki, og auðvitað var mjög erfitt
að vita, hvort einstaklingarnir nulu þess
alt af sjálfir, ende munu víða leynileg
lögbrot hafa átt sér stað.
Þessi persónulegi áfengisflutningur í
»þur« ríki óx mjög síðari árin, með því
að ílutningsgjald á bögglum lækkaði af-
armikið i Bandaríkjunum.
Bannmönnum gramdist þetta athæfi
og unnu síðustu árin af öllum kröftum
á móti því.
Alkunnust eru hin svo nefndu Webb-
Kenyon-lög, sem löggjafarþing Banda-
ríkja samþykti árið 1913. Markmið þeirra
laga var að veita hinum einstöku ríkj-
um, er svo vildu, rétt til þess að verða
sannarlega »þur«, er þau vildu verða
það.
En þótt þessi lög væru samþykt af
löggjafarþingi Bandarikjanna, gjörðu
þau lítið eða ekkert gagn, þar sem því
var einatt haldið fram fyrir dómstólum,
að þau væru í eðli sínu andstæð grund-
vallarlögum Bandaríkjanna.
Þrætan um grundvallarlagagildi Webb-
Kenyon-laganna endaði hinn 8. jan. 1917,
þegar hæsti réttur Bandaríkja (Supreme
Court of U. S.) úrskurðaði, að Webb-
Kenyon-lögin væru í samræmi við grund-
vallarlögin.
Þann dag og síðan hetur verið gleði
í herbúðum bannmanna í Ameríku, en
hjá andbanningum er »grátur og gnistr-
an tanna«, því að dómur þeirra er feld-
ur: Ríkin geta nú orðið eins »þur« og
þau vilja.
Mikið valn á mylnu bannmanna.
Urskurður hæstaréttar Bandarikjanna
í Webb-Kenyon-laga-þrætunni var óneit-
anlega mesti sigurvinningurinn, sem
amerískir bannmenn höfðu nokkurn
tima unnið, enda kom »volum« og
»þurrum« saman um það.
En samt sem áður flutti árið 1917
enn meiri bannlagasigra.
Webb-Kenyon-lögin gáfu rikjunum
»þurru« vald til að verða eins »þur« og
þau sjálf vildu, vald til að hefta inn-
flutning áfengis í ríki, þar sem tilbún-
ingur og sala var bannað.
En allsherjarþing Bandarikja samþykti
fám dögum eftir að úrskurður á Webb-
Kenyon-lögunum var feldur, enn þá
miklu strangari bannlög en þessi, hin
svo nefndu »l\eed-lög«.
»Reed-lögin« banna innflutning áfeng-
is í svo kölluð »þur« ríki (þ. e. ríki,
sem hafa tilbúnings- og sölubann). Það
er nú ekki lengur lagt í hendur ríkj-
anna sjálfra, hvort þau vilja ver »þur«
eða eigi. Samkvæmt þessum síðustu lög-
um verða þau að vera al-»þur«. Inn-
flutningur alls konar áfengis er skýlaust
bannaður í öll bannríkin 26 og enda