Templar - 22.03.1918, Blaðsíða 2
10
„Templar“
keniu út 12 sinnum a þessu ári. Verö árgangsins er
kr.f i Ameriku 75 cents. Útsölumenn fá 25°/« i sölu-
laun.
Afgreiðsla og innheimta er á Laugaveg 2, Box 164,
Rcykjavík.
Útgefandi: SötórHtúka íslands I.O.G.T.
Ritstjóri og ábyrgöarmaður:
•Jön Arnason, prentari.
Box 221, Revkjavik.
Þess eru og nokkur dæmi, að menn
haia yfirstigið áfengisfýsnina og orðið
algerðir bindindismenn alla æfi; en þeir
eru tiltölulega fáir, sem hafa svo mikið
vilja- og siðferðisþrek, að þeir geta bælt
niður áfengisílöngunina þegar hún er
jafnvel í algleymingi sínum. Slíka menn
má ekki leggja til grundvallar fyrir stefnu
sinni í þessu máli, því þeir eru svo fá-
ir, að þeir tilheyra miklu fremur und-
antekningunum en reglunni, þegar um
drykkjumenn alment hefur verið að ræða.
A þessari reynslu bindindismanna,
sem fengin er með nálega heillar aldar
starfsemi, er bygð krafan um algert bann.
Áfengisfýsninni verður ekki útrýmt
nema með bannlögum. Með þvi einu
móti verður unt að eyðileggja hana og
uppræta.
Pað verður að taka frá henni nœring-
una.
Morgunblaðið
gat þess um daginn i frásögn um bar-
smiðarnar, að sagt væri, að einn af of-
beldismönnunum væri skipstjóri, og
hnýtti við þeirri athugasemd, að hann
myndi vera dálaglegur yfirmaður, pilt-
urinn sá. Þótt hvorugt sé nýung, að
Morgunblaðið hlaupi með óhugsað blað-
ur eða skipstjórar séu harðleiknir
drukknir, þá er þó rétt að benda á, að
maður sá, sem þar er átt við, er ó-
drukkinn hið mesta stillingarljós og
hinn bezti yfirmaður að þeirra manna
dómi, er um það geta borið. En hitt er
lika jafnrétt að benda á, Morgunblaðs-
ritstjóranum og öðrum álíka mentuðum
og gáfuðum andbanningum til þekking-
arauka, að í barsrníðunum um daginn
komu kenningar andbanninga fram í
öllum þeim hlýleika, sem þær eru gædd-
ar, er þær eru gengnar aftur í veruleik-
anum, og hefir fyrir andbanningum því
farið hér líkt og stundum fór fyrir van-
kunnandi galdramönnum í fyrndinni, er
þessir brautryðjendur kenninga þeirra
hafa unnið öll önnur verk en þeir skyldu
og barið saklaust fólk en eigi orðið vit-
und andríkari né betri en þeir áð-
ur voru, heldur þvert á móti. En ann-
ars liggur við, að leiðinlegt sé, að and-
banningar skuli hafa farið á mis við
þau gæði, sem áfengisnautnin hafði í
för með sér i þessi skifti, sem fólkið
var barið, svo að þeir gætu vitnað af
reynslu í næsta skifti, er þeir prédika
evangelium Bacchi. Og eitt er enn: Víst
hefði mátt vænta þess, að þeir menn,
sem lagt hafa til hina andlegu undirrót
ofbeldisverkanna með kenningum sín-
um, hefðu hliðrað sér hjá þvi að gera
T E M P L A R.
skömm þeirra vesalla manna, er glæpst
hafa á því að fallast á þær, meiri en
þeir áttu skilið og níðast á þeim og
rægja þá fallna. h.
Um bannmálið
ritar Jóhannes Þorkelsson frá Fjalli
svargrein til Ólafs Þorsteinssonar, eins
og bent er á á öðrum stað hér í blað-
inu. Eftir að hafa athugað grein Ólafs
segir hann meðal annars:
»Þvi hefur verið haldið fram af and-
bannsmönnum, að bannlögin væri nær-
göngulli athafnafrelsi manna en önnur
lög, þar sem þau léti mönnum ekki
frjálst hvað þeir léti í magann á sér.
En sennilega mun fleira finnast i lög-
um vorum, sem ekki láta þá athöfn
með öllu afskiftalausa. Þannig mun oss
ekki vera vel heimilt að hafa æðarfugla-
kjöt á borðum hjá oss að öllum jafn-
aði. Svo skyldi þess einnig gætt, að þótt
því verði ekki neitað, að maginn sé
þýðingarmikið líffæri, þá er fulllangt
gengið í tignun hans, að setja hann of-
ar öllum lögum. Þess konar er í raun-
inni sama sem að taka hann i guðatölu.
En, ef eg man rétt, erum vér einhvers-
staðar varaðir við því, að hafa magann
fyrir vorn guð og þykja sómi að skömm-
unum. Er þetta athugavert fyrir hina
heiðruðu áskorendur andbannsmanna«.
Þvi næst athugar hann leiðir þær, er
andbanningar hafa lagt til að farnar
yrði í áfengismálinu. Fyrst hrekur^hann
tillöguna um verzlunareinokun lands-
sjóðs og í öðru lagi tillögu Péturs á
Gautlöndum og Jóns á Hvanná frá síð-
asta þingi og heldur áfram á þessa leið:
»Þriðji vegurinn, sem andbanningar
vilja fara, og efalaust allra helzt fara,
er sá að afnema bannlögin. Verður
því ekki neitað, að með því móti
verður á tryggilegan hátt girt fyrir
það að lögin sé brotin. En ætlun
mín er það, að litill fengur og skamm-
góður vermir mundi andbannsmönnum
reynast afnám bannlaganna, vegna þess
að það er sannleikur, sem hr. Ó. Þ.
hefir sagt, að árangur og afleiðing frjáls-
rar notkunar áfengisins er einmitt að-
flutningsbannið. Þetta verður á þann
hátt, að þá er áfengisnautnin er orðin
frjáls, þá kemst hún fljótlega á það stig,
að öllum má auðsætt vera að hún er
fullkomin meinsemd í þjóðfélaginu. Þá
er þrifið til þeirra ráða, að halda henni
í skefjum með takmörkun á réttindum
til að verzla með áfengi og með stofn-
un bindindisfélaga. En þeirra augnamið
og efsta takmark verður ætið afnám á-
fengisnautnarinnar, sem af þeim er álit-
ið, og það með réttu, að á gagngerðast-
an hátt náist með útilokun áfengisins
úr landinu: banni gegn framleiðslu þess
og aðflutningi.
Fyrir andbannsmönnum eru því að
minu áliti öll sund lokuð. Vildi ég því
leyfa mér að vekja athygli þeirra á því
hvort þeim sýndist ekki rétt að fara að
lina á starfsemi sinni. Því enginn er sá
hlutur milli himins og jarðar er til viss-
ari svívirðingar horfir, heldur en þegar
saman fer þrásækið fylgi við ilt málefni
og algert máttleysi til og vonleysi um
að geta vegið því málefni sigur.
Af því, sem að framan er ritað, má
sjá að niðurstaða mín í þessu máli er
sú, að vér verðum að halda fast við þá
stefnu í áfengismálinu, sem tekin er með
bannlögunum. Á öllu öðru er meira
mein. Torfærurnar, sem á þvi eru að
framfylgja þeim, verðum vér, háir sem
sem lágir, að hjálpast að að yfirstíga.
Það á að vera oss metnaðarmál. Upp-
gjöf í þeim efnum er lömun og tortím-
ing á þvi sjálfstrausti og þeirri trú á
sjálfan sig, sem er skilyrðislaus nauð-
syn þjóðfélags, er heimtar umráð allra
sinna málefna í sínar hendur, ætlar sér
að verða fullvalda þjóð«.
Andbanningaþjóð.
Þegar bannmálið hefur borið á górna
meðal bannvina og andbanninga, þá
hafa hinir æstari andbanningar stund-
um haldið því fram, að bannmenn væri
ekki hafandi í siðuðu þjóðfélagi; þeim
ætti að ákveða einhvern hluta af land-
inu þar sem þeir gætu búið út af fyrir
sig.
Vel skiljanlegt er það, að andbann-
ingar segi þetta og vildu mjög óska
þess að slík skipun kæmist á, því þeim
er ljóst að bannlögin verði aldrei af-
numin, en á þennan hátt gætu þeir
losnað við þau.
Peir vilja sem sé mgnda nijtt þjóðfélag:
andbanningaþjóðfélag.
Og tilgangurinn er auðvitað sá, að
geta drukkið í næði og óáreittir af með-
borgurum sínum. Því meðborgurunum
kemur það auðvitað ekki við, hvað menn
segja, gera, aðhafast, éta og drekka.
Þar skulu menn hafa frjálsræði í öllu
tilliti, hið fullkomna frelsi, eins og þeir
mundu nefna það. Þar mega allir vera
ölvaðir dag eftir dag og nótt eftir nótt.
Verzlunarhúsin eru lokuð allan dag-
inn þegar verzlunarþjónarnir eru ölvað-
ir og verzlunarstjórinn liggur í rúminu
eftir veizlunótt. Ekkert gerir það til, þótt
botnvörpungarnir liggi á höfninni í daga
og vikur, ef skipstjórinn og hásetarnir
þurfa að fá sér neðan í því. Og ekkert
tiltökumál er það þó að ölvaðir skipstjór-
ar sigli þrisvar sinnum á er þeir leita
út af höfn, sigli skipi ljóslausu á land,
skafi sker og rif og tylli skipum sínum
í dúnmjúkan sandinn. Bátarnir mega
standa uppi í nausti, ef sjómennirnir eru
drukknir þótt gott sé veður og hiaðafli.
Kýrnar mega vera heylausar, ef fjósa-
maðurinn er á »túr« og féð getur átt
sig sjálft, ef fjármaðurinn liggur veikur
eftir »yndislegan« drykkjudag.
Presturinn kemur fullur til að messa,
skíra, þjónusta og gifta. Hann þarf nú
líklega ekki að fást við prestsverkin, því
það er óþarft ófrelsi að ónáða hann til
þess, og jarða dauðan mann er miklum
annmörkum bundið, því líkmennirnir