Templar - 12.10.1918, Blaðsíða 4

36
T E M P L A R.
pólitískur flokkur og kafa mikil áhrif;
i sumum löndum hafa þeir jafnvel öll
völd í hendi sinni. Peir hafa valið sér
að kjörorði: Frelsi, jafnrétti, brœðralag.
Eins og gefur að skilja hafa jafnað-
armenn mestmegnis unnið að því að
bæta kjör verkmanna og með því kost-
að kapps uin að mynda vald gegn auð-
valdinu. Er það að vissu leyti engin
furða þótt starf þeirra og áhrif hafi bor-
ist í þá átt, því andstæðingar þeirra
höfðu óbeinlínis lagt braut þá, er þeir
skyldu fara, sem sé þá, að mynda sama
valdið og auðmennirnir höfðu yfir að
ráða. Hér verður ekki farið fleiri orð-
um um þessa hlið jafnaðarmenskunnar,
því hún er ekki beinlínis viðfangsefnið,
en liins verður að geta, að bræðralag
jafnaðarmanna hlaut því einungis að
verða bundið við samherjana og verka-
lýðsflokkana. Lengra gat það ekki náð,
eins og á stóð. En samt sem áður hef-
ur þessi hreyfing gert mikið í þá átt að
efla bræðraiagið meðal almennings í
hinum ýmsu löndum og er allsennilegt,
að ef jafnaðarmannakreyfingin hefði
ekki komið lil sögunnar, þá væri bræðra-
lagshugsjónin ekki búin að ná þeim
tökum á almenningi meðal stórþjóðanna
og nú er raun á orðin.
Frarah.
una um 80—90 af hundraði. Þelta eyk-
ur aðstöðuafl nágranna vors svo að
ekki verður með tölum talið. Búi tvær
þjóðir hver við annarar hlið og önnur
þeirra er bindindisþjóð, þá er ekki sagt
að hin andlega lífsalda verði þar sterkari,
en bindindisþjóðin nær áreiðanlega ó-
heyrilega miklum krafli og þar kemur
fram mikill aðstöðumismunur. Bind-
iudisaldan flæðir yfir heiminn. í Banda-
ríkjuuum og á Norðurlöndum kefur
bannaldan fest djúpar rætur. Við ætt-
um ekki að láta þessa stefnu fram hjá
okkur fara.
Hr. Ratkenau er orðinn mjög kunnur
fyrir rit sin um stríðið.
Japan stígur fyrsta skreflð í bann-
áttina. Til þess að vernda hina upp-
vaxandi kynslóð gegn áfengishættunni,
hefur verið borið upp frumvarp í neðri
málstofu japanska þingsins um bann
gegn sölu áfengra drykkja til unglinga.
Frumvarpið var borið fram af Nemoto
Sho, sem nefndur er Neal Dow Japana,
og var samþykt í einu hljóði. Menn bú-
ast við að það nái einnig samþykki efri
málstofunnar.
(Neal Dow er faðir bannstefnunnar.
Hann kom bannlögunum á í Main fyrir
nálega 60 árum síðan).
fara upp á skipið alveg við nefið á sér
og voru þar á meðal nokkrir hinna al-
kunnu brennivínssnuðrara. Þegar lög-
regluþjónn sá, sem vörð hélt við upp-
gönguna á skipið, tók að lokum rögg á
sig og bannaði frekari aðgöngu á skip-
ið, þá bar þar að einn meiri háttar
borgara, sem sennilega þóttist eiga mik-
ið undir sér og stóð i nokkru stima-
braki á milli þeirra um uppgönguleyfi
og lauk svo að lögregluþjónninn vék
frá ákvörðun sinni og hleypti mannin-
um upp. Síðan fór enginn upp á skipið
fyr en lögreglan hafði lokið verki sínu.
Þaö liggur í augum uppi, að svona
háttalag auki ekki á virðinguna sem
lögreglan á og þarf að hafa, eigi hún
að geta leyst starf sitt svo af hendi að
viðunandi sé. Við slíkt tækifæri og það,
sem liér urn ræðir, á lögreglan að segja:
»Hingað kernur enginn fyr en ég hef
lokið mínu verki« og það eiga ekki að
vera oröin tóm, heldur á að framfvdgja
þeim skilyrðislaust og án nokkurra
undanbragða. Fyrri en því er fullnægt,
er nú var nefnt, getur lögreglan ekki
búist við að öðlast sæmilega virðingu
manna.
Allsherjarbræðralagið.
Frarah.
Hér að framan hefur stuttlega veiið
skýrt frá því, sem gert liefur verið í þá
ált að efla bræðralagshugsjónina með
mönnum bæði í almennum skilningi og
innan hinna þrengri takmarka; er með
síðara atriðinu átt við hin ýmsu sérfé-
lög og stofnanir, sem hafa meira að
henni unnið í kyrþey og án þess að
hafa bein áhrif á alþjóð manna.
Þá er rétt að fara nokkrum orðum
um sumar hinna stærri hreyíinga nú-
tímans, sem í eðli sinu byggja á bræðra-
laginu sem grundvelli.
Þegar stóriðnaðurinn fór að ná veru-
legum tökum drógst framleiðslan úr hönd-
um almennings og nokkrir stórgróða-
menn náðu iðnaðinum á vald sitt. Hugs-
un þeirra var aðallega sú að raka sam-
an fé á sem léttastan hátt og á sem
allra skemstum tíma. Kom þessi við-
leitni þeirra oft og tíðum harðast niður
á sjálfum verkmönnunum. Þeir fengu
lítið kaup og lifðu við sult og seyru,
gátu ekki gengið almennilega til fara,
fengu enga mentun, gátu ekki veitt börn-
um sínum sómasamlegt uppeldi. Þetta
varð til þess að auka mjög á hatur það,
sem svo mjög hefur borið á á milli
verkþiggjenda og verkveitanda. Út af
þessu reis svo ein hin harðasta barátta
— baráttan milii fátæktarinnar og auð-
valdsins. Verkmenn komu á fót öflug-
um samtökum til þess að geta boðið
vinnuveitendum byrginn; þeir lögðu í
sjóði lil þess að standast verkföll og á
þann hátt mynduðu þeir afl það, sem
jafnvel stundum gat komið auðkóngun-
um á knén. Samtök þessi meðal verk-
manna hafa verið nefnd jafnaðarmenska.
Víðast hvar starfa jafnaðarmenn sem
Frá stúkunum.
Framtíðin nr. 173 hélt haustfagnað á
eftir fundi 7. þ. m. Var sesl að kaffi-
drykkju. Tóku milli fjörutíu og fimmtíu
félagar þált í samsætinu. Sveinn Jóns-
son setli samkomuna og bauð alla vel-
koinna. Ræður flutlu: Jón Árnason um
framtíðarverkefni Reglunnar, Pétur Zó-
phóníasson mælti nokkur vel valin orð
til stúkunnar, Þuríður Sigurðardóttir
söng gamanvísur og Þorbergur Ólafsson
og Guðm. Loftsson sögðu garnansögur.
Enn fremur töluðu Guðm. Loftsson,
Sveinn Jónsson og Jón Árnason. »Litli
kvartettinn« söng ýms lög við og við
og var gerður góður rómur að. Skemt-
unin fór mjög vel fram og var liin á-
nægjulegasta.
Reykjavikur-stúkurnar eru nú sem
óðast að búa *sig undir vetrarstörfin og
er fundarsókn að glæðast að mun. Bú-
ist er við fjörugu starfslífi í stúkunum
í vetur.
Frá útlöndum.
Um rúsaneska átengishannið hefur
þýzkur rithöfundur, W. Rathenau, látið
uppi eftirfarandi álit:
Einhver hinn merkasti árangur þess-
arar styrjaldar er sá, að Rússland varð
losað undan áfengisokinu og eru hinar
heillavænlegu afleiðingar þess alveg ó-
fyrirsjáanlegar og þessi lög eru ekki að
eins á pappírnum. Og í framkvæmd-
inni hafa þau áreiðanlega minkað drykkj-
Frakkneska hættan. í hvert sinn er
bannmálið kom á dagskrá með Norður-
landaþjóðunum var það stöðugt við-
kvæði hjá andstæðingunum að Frakk-
land mundi liætta að lána þeirri þjóð
peninga, sem samþj'kti bannlög. En nú
hefur Frakkland nýlega sagt upp verzl-
unarsamningi sínum við Noreg og er
búist við að í hinum nýja samningi
verði Noregur ekki skuldbundinn til að
kaupa vín og áfengi af Frökkum.
er elzta, bezta og vitbreiddasta barna-
blað á landinu. Afgreiðsla á Laugav. 19.
Verð árg. kr. 1,75. Stærð á annað hundrað
bls. i stóru broti. Myndir í hverju blaði.
Nýir kaupendur fá veggmyndir og blöð
i kaupbæti og útsölumenn bækur sem
verðlaun fyrir kaupendafjölgun. — Öll
íslenzk börn ættu að kaupa Æskuna.
Fnndartími Reykjavíkurstúknanna.
Sunnudagur:
Æskan nr. i, unglst., kl. 4 síðd., G.-T.hús.
Svava nr. 23, unglst., kl. iJ/= siðd., G.-T.hús.
Unnur nr. 38, unglst., kl. 11 árd., G.-T.hús.
Díana nr. 54, unglst., kl. 10 árd., G.-T.hús (uppi).
Mánudagur:
Framtiðin nr. 173. kl. 8J/2 síðd., G.-T.-hús.
Priðjudagur.
Verðandi nr. 9, kl. 8T/a síðd., G. T.hús.
Miðvikudagur:
Einingin nr. 14, kl. 8V2 síðd., G.-T.hús.
Fimtudagur:
Ársól nr. 136, kvenst., kl. 8'/= síðd., G.-T.hús (uppi)
Föstudagur:
Víkingur nr. 104, kl. 8'L sfðd., G.-T.hús (uppi).
Skjaliibreið nr. 117, kl. 8'/= síðcl., G.-T.hús.
Laugardagur:
Minerva nr. 172, kl. 8V* síðd., G.-T.-hús (uppi).
Unglingaráð Suðurumúæmisins heldur fund fyrsta
laugard. í hveijum mánuði kl. 8V2 sfðd.íG.T.húsi.
Prentsmiðjau Gulenberg.