Templar - 31.10.1918, Blaðsíða 4
40
TEM PLAR.
Allsherjarbræðralagið.
Framh.
í nálega öllum löndum Norðurálfunn-
ar hafa stéttafélögin innan jafnaðar-
mannahreyfingarinnar hafl náið sam-
band hvert við annað og trygt félögum
sinum að þeir geti fengið sjúkrastyrk
og ferðastyrk greiddan í öllum þeim
löndum, sem sambandið nær yfir. Þetta
miðar í þá átt að knýja menn til að
hugsa lengra en innan takmarka hvers
einstaks lands, knýr fram allsherjarsam-
úðina og samvinnuhugsunina hjá félags-
mönnunuin. Hvar sem einhver iðnað-
armaður ferðast, getur hann ætíð snúið
sér til stéttarbræðra sinna í því landi
sem hann er staddur og vænst hjálpar
þeirra og aðstoðar í ýinsum greinum,
sem æfinlega er látið í té. Þótt þetta
sé eingöngu gert í hagsmunaskyni, þá
er það þó fyrsti vísirinn til þess að
ryðja allsherjarbræðralaginu braut með-
al manna alinent. Vitanlegt er það, að
jafnaðarmannahreyfingin er einhver hin
öflugustu samtök, sem nú þekkjast í
heiminum, og er það því engin furða
þó að hennar væri getið í sambandi
við bræðralagshugsjónina. Hún hefur
haft mikil áhrif á útbreiðslu bræðra-
lagsins og er i eðli sínu náskyld hug-
mynd eða slefnu, sem farin er útbreiðast
ast hér á landi, nefnilega samvinnu-
stefnunni.
Samvinnuhreyfingin er ekki ýkja
gömul; hún mun hafa risið upp á Eng-
landi nokkru fyrir miðja síðastliðna öld.
Hefur hún sennilega í fyrstu verið reist
gegn verzlunarstéttinni, til þess að forð-
ast óþarfa milliliði í verzlun; hafa menn
með samvinnuverzlun reynt að skiíta
ágóðaþóknun þeirri, sem kaupmaðurinn
fékk á milli samvinnufélagsmannanna.
Samvinnumenn hafa komið á fót junis-
konar samlökum og félögum i ýmsu
augnamiði, sláturfélög, iðnrekstur í stærri
og minni stíl; lífsábyrgðarfélög og bank-
ar eru jafnvel til, sem bygðir eru á
samvinnuhugmyndinni; einnig hafa smá-
bændur víða myndað með sér samvinnu-
félög. Alt þetta miðar auðvitað í þá
átt að efla samheldni með mönnum og
samvinnu í stað samkeppni og sundur-
lyndis og er það alt leiðir í áttina að
allsherjarbræðralagi.
Það skal tekið fram, til þess að fyrir-
byggja misskilning, að hér hefur verið
minst á jafnaðarmenskuna og samvinnu-
hreyfinguna frá því sjónarmiði, sem þau
snúa að bræðralagshugsjóninni; en hinu
má ekki blanda saman, að menn feta
fundið ýinislegt við þær að athuga, er
þeir líta á þær með tilliti til þeirra manna,
sem eru forsprakkar þeirra og braut-
ryðjendur, einkuin þó þar sem þær eru
i bernsku, eins og hér á landi. Ein
hugarstefna getur verið í alla staði rétt,
þótt einhverjum áhangendum hennar
geti ekki auðnast að lifa sarakvæmt
henni í öllum atriðum.
Friðarhreyfingin er einhver hin þarf-
asta og merkasta hreyfing vorra tíma,
þó að hún hafi ekki verið þess megnug
að koma í veg fyrir hina miklu styrj-
öld, sem nú geysar. Stefna hennar og
starf er að fá allar þjóðir til að leggja
niður vopnin og láta gerðardóm skera
úr öllum ágreiningsmálum, sem upp
kunna að koma þjóða í milli. Er það
öllum Ijóst, sem nokkuð um það hugsa
að mikið djúp er staðfest á milli hern-
aðarstefnunnar, sem ríkt hefur í heim-
inum jafnlengi og sögur fara af, og frið-
arbreyfingarinnar, og komi hugsjón
friðarvina til framkvæmda, sem vér telj-
um efalaust, þá mun heimurinn kom-
ast miklu nær bræðralagshugsjóninni en
nokkru sinni fyr. Auk þess er það eðli-
legt að friðarvinír láti stjórnast af anda
bræðralags og samúðar; þeir gátu ekki
annað, því að öðrum kosti hefði þeir
ekki verið í samræmi við hinn göfuga
tilgang, sem friðarhreyfingin hefur að
markmiði sínu.
Ein hin yngsta allra þeirra hreyfinga,
sem nú hafa verið nefndar og sem allar
hafa að meira eða minna leyti unnið að
því að efla bræðralagið með mönnum,
er Guðspekishregfingin. Hún leggur aðal-
áherzluna á bræðralagið, þvi hún gerir
viðurkenningu þess að beinu skilyrði
fyrir inngöngu í stúkur sínar. Hún
hefur áreiðanlega haft mikil áhrif í þá
átt að úlbreiða bræðralagshugsjónina og
rótfesta hana með mönnum í nálega
öllum Iöndum heims og hefur af ýms-
um ástæðum getað flutt hina gullvægu
kenningu bræðralagsins með þjóðum,
sem jafnvel allar hinar hreyfingarnar
hafa tæplega náð til.
Yms fleiri félög mætti nefna í þessu
sambandi, svo sem ýmsa sértrúarflokka,
en þeir tilheyra í eðli sínu þeim kafla
þessarar greinar, þar sem minst er á
trúarbrögðin. Þó má geta þess, að Sálu-
lijálparherinn hefur sýnt það með hinu
blessunarríka starfi sínu fyrir þá, sem
við allra erfiðust kjör eiga að búa með-
al þjóðanna, að hann veit hvað bræðra-
lagið er í raun og veru.
Framh.
Frá útlöndum.
Hóraðasamþykta-atbvæðagreiðslahef-
ur nýlega farið fram í New Jersey. Sex
héruð urðu alþurkuð með miklum meiri
hluta atkvæða. Nálega 200,000 íbúar
losaðir við áfengisverzlunina.
Rfkisbannið í Texas gekk í gildi 26.
júni þ. á. Öllum áfengissölustöðum og
brugghúsum lokað. í ríkinu eru um 4
miljónir íbúa og stærð þess um 265,000
fermílur enskar (16,562.5 fermílur dansk-
ar). Er það nú laust við áfengisófögnuð-
inn.
Fanama. Yfirhershöfðingi Bandaríkj-
anna í héraðinu kringum Panamaskurð-
inn hefur gefið út þá skipun, að enginn
megi hafa áfenga drykki í fórum sínum,
ekki gefa þá, nota eða flytja yfir eða
um héraðið. Hermönnum Bandaríkj-
anna er sömuleiðis bannað að koma til
bæjanna Panama og Colon, þangað til
er sljórn Panama-ríkisins hefur gert
nægilega strangar og viðunandi ráðstaf-
anir í þessum tveim bæjum.
Ný lióraðasamþyktalög í Tasmaníu.
Ný héraðasamþyktalög hafa verið sam-
þykt í Tasmaniu og samkvæmt þeim á
í sambandi við næstu aðalkosningar í
marzmánuði næsta ár og allar síðari
kosningar að fara fram atkvæðagreiðsla
um það: 1) hvort öll áfengissala skuli
bönnuð, 2) hvort fækka skuli áfengis-
sölustöðum og 3) hvort áframhald skuli
vera á því ástandi sem er. Bannvinir
halda fram að einfaldur meiri hluti skuli
ráða, en stjórnin stingur upp á að
níu-sextándu hlutar skuli samþykkja.
Norskn brennivínslyfseðlarnir. Eins
og kunnugt er, hefur brennivínsbann
verið í gildi í Noregi um nokkurt skeið.
Auðvitað voru þeir margir, sem gerðu
alt sem unt var til þess að ná sér í
brennivín og þá urðu læknarnir hjálp-
samir, eins og víðar. Gáfu sumir lækn-
ar svo mikið út af brennivínslyfseðlum,
að til stórvandræða horfði. Stjórnin
varð að skerast í leikinn og gera ýms-
ar takmarkanir á rétli þeim, sem lækn-
arnir höfðu, til þess að gefa út lyfseðla
á áfengi. Hún varð einnig að setja
ýmsar reglur viðvíkjandi lyfsölunum.
Út af þessu hafa orðið æsingar nokkrar
og halda sumir, að hægri menn hafi
notað sér þetta meðal annars við þing-
kosningarnar síðast. Þeim var líka trú-
andi til þess að samþykkja allan ósóm-
ann.
Kaupið, lesið og út-
breiðið „Templar“.
er elzta, bezta og útbreiddasta barna-
blað á landinu. Afgreiðsla á Laugav. 19.
Verð árg. kr. 1,75. Stærð á annað hundrað
bls. í stóru broti. Myndir í hverju blaði.
Nýir kaupendur fá veggmyndir og blöð
í kaupbæti og útsölumenn bækur sem
verðlaun fyrir kaupendafjölgun. — ÖIl
íslenzk börn ættu að kaupa Æskuna.
Fundartími Reykjavíknrstúknanna.
Sunnudagur:
Æskan nr. i, unglst., kl. 4 sfðd., G.-T.hús.
Svava nr. 23, unglst., kl. i'h siðd., G.-T.hús.
Unnur nr. 38, unglst., kl. 11 árd., G.-T.hús.
Diana nr. 54, unglst., kl. 10 árd., G.-T.hús (uppi).
Mánudagur:
Framtíðin nr. 173, kl. 8T/a síðd., G.-T.-hús.
Priðjudagur.
Verðandi nr. 9, kl. 8*/» síðd., G.-T.hús.
Miðvikudagur:
Einingin nr. 14, kl. 8V2 sfðd., G.-T.hús.
Fimludagur:
Ársól nr. 136, kvenst., kl. 81/* síðd., G.-T.hús (uppi)
Föstudagur:
Víkingur nr. 104, kl. 8T/a sfðd., G.-T.hús (uppi).
Skjaidbreið nr. 117, kl. 8JA sfðd., G.-T.hús.
Laugardagur:
Mínerva nr. 172, kl. síðd., G.-T.-hús (uppi).
Unglingaráð Suðurumdæmisins heldur fund fyrsta
laugard. í hverjum mánuði kl. 81/* síðd. í G.T.húsi.
Prentsmiðjan Gutenberg.