Templar - 28.04.1923, Síða 1
TEMPLAR.
XXXVI.
Reykjavík, 28. apríl 1923.
4. blað.
Davíð Östlund
um bannlaga-baráttuna í Svíþjóð.
Broshýr eins og fyrri, en frísklegri
og sterklegri, er hann i sjón, hinn al-
knnni bannlaga-berserkur, sem við templ-
arar þekkjum svo vel frá 17 ára dvöl
hans hjer á landi. Og vjer bjóðum hann
velkominn heim til íslands.
DaviO ðstlund.
Spnrður um, hvernig sjer liði, svarar
hann:
wÁgætlega. Það hefir yngt mig upp,
að vera í þessu striði. Síðan jeg fór af
af íslandi í lok janúar 1915 hefi jeg
sama sem ekkert annað gert en að'
starfa að bindindi og banni gegn áfeng-
um drykkjum«.
»Og þú ert uekki orðinn þreyttur af
þessu stríði?«
»Nei, það er síður en svo. það, að
starfið hepnast, að hugsjónin vinnur
festu og breiðist út, fjörgar til að halda
áfram«.
»Lú ætlar sennilega að halda fyrir-
lestra um bannlagastríðið i heiminum,
irieðan þú dvelur á landi hjer?«
»Já, það mun jeg glaður gera. Sjer-
staklega mun jeg leitast við að fræða
menn um Ameríku, sem nú um 3—4
ár hefir haft alger bannlög um land
alt«.
— Við biðjum svo bróður Östlund
að segja oss eitthvað um bannstríðið í
Svíþjóð.
»Velkomið! Jeg hefi verið í Svíaríki hin
seinustu 3 ár, þangað til jeg fór til alls-
herjarfundsins í Torontó í nóv. í fyrra.
Pau þrjú ár voru einstaklega skemti-
leg«.
»En atkvæðagreiðslan fór illa í fyrra?«
»Lað er varla hægt að segja það.
Við bannmenn unnum ekki, það er
satt, en við íöpuðum ekki heldur. Þess
Hvitt: Svæöi, þar sem meiri lilutinóðist fyrir banninu.
Svört: Svæöi, þar sem andbanningar voru sterkari.
ber að gæta, að við fengjum bannlaga-
baráttuna yfir okkur, af því að dr. Bratt
og hans menn voru orðnir hræddir við
okkur. Bannlagahreyfingin hafði tekið
svo miklum framförum, að andbann-
ingar vissu ekki annað ráð sýnna en
að setja á okkur atkvæðagreiðsluna ári
fyrr en við báðum um hana. Andbann-
ingar hjeldu, að við mundum gefast
UPP °g hætta okkar »agitation«, þegar
atkvæðagreiðslan væri um garð gengin.
I þvi skjátlaðist þeim herfilega. Bann-
mennirnir í Svíþjóð vinna framvegis af
alefli, og kraftar þeirra hafa aukist og
stælst við striðið.
Atkvæðagreiðslan skifti sænskum
kjósendutn í tvo hjer um bil jafnstóra
flokka.
Með banni greiddu um 890,000 at-
kvæði, en móti því um 925,000.
í prócentu-lali verður það:
Með banni 49°/o, móti því 51°/o.
Kvenþjóðin í Svíþjóð öðlaðist at-
kvæðisrjett 1921; mikill fjöldi kvenna
fjekkst ekki til að taka þátt í atkvæða-
greiðslunni um bannið.
Kvenþjóðina verður að vekja á næstu
árum.
Eins verður að halda áfram hinu
kirkjulega bannlagastarfi. Óhætt er að
fullyrða, að hjeðan af muni tala þeirra
stórum aukast, sem einmitt af kirkju-
legum ástæðum eru banninu fylgjandi.
Bindindis- og bannmenn i Svíarfki
vonast til, að kosningarnar til rfkisdags-
ins næsta ár muni koma til að sýna,
að bannstefnunni vex fylgi, og að ný
atkvæðagreiðsla verði látin fara fram
1925 eða 1926.
Allar lfkur eru til þess, að sigurinn
falli þá bannvinum i skaut. í þeirri von
vinna þeir af kappi«,
Bannatkvæðagreiðslur
í Þýskalandi.
1 fyrra, í ágústmánuði, fór fram at-
kvæðagreiðsla um bann í mörgum borg-
um í Þýskalandi. Blöðin á Norðurlönd-
um hafa getið um þetta og látið i veðri
vaka að atkvæðagreiðslur þessar bentu
á stóran meiri hluta með banni. Þess
er sem sje getið að í Osnabrúch hafi
91% fylgt banni og í Bielefeldt 90°/o,
svo maður freistast til að álykta að
Þýskaland, »bjórlandið alkunna«, sje
komið á flugslig með áfengisbann..
Það er samt of snemt að álykta svo.
f*að stóð sjerstaklega á, þegar atkvæða-
greiðsian skeði. Jeg hefi á eimskipinu
»ísland«, á leið til sögulandsins gamla,
átt viðtal við dr. Guðbrand Jónsson,
gamlan kunningja frá veru minni á ís-
landi, sem gefur allskíra hugmynd um
þýsku atkvæðagreiðsluna. Dr. Guð-
brandur hefir um nokkurt árabil und-
anfarið unnið í þjónustu Pýska ríkis-
ins, meðal annars sem aðstoðarkonsúll
í Svíþjóð og Noregi, og eitt til tveggja
ára skeið á utanrikisskrifstofunni í Ber-
lín, og hefir því allgóð kynni af þýsk-
um málefnum.
— Það er ekki alveg víst að þýsku
atkvæðagreiðslurnar sjeu bannatkvæða-
greiðslur í venjulegum skilningi, því til
þess var ekki stofnað. Þær voru nán-
ast aíleiðingar af ástandinu eftir ófrið-
inn. Eins og menn vita, hafa lengi ver-
ið og eru enn mjög eiflðir tímar í
Þýskalandi. Verð á lífsnauðsynjum er
svo afskaplega hátt, að sjeu ekki gerðar
sjerstakar ráðstafanir, er alveg óhugs-
andi að fólk geti dregið fram lífið. Ein
slík ráðstöfun eru hinir svonefndu