Templar - 26.05.1923, Qupperneq 1

TEMPLAR.
XXXVI.
Reykjavík, 26. maí 1923.
5. biað.
Hvað á að gera?
Margir hafa spurt mig að því, hvað
mjer hafi hugsast um »prógram« eða
stefnuskrá Reglunnar á íslandi nú á
næstu tímum. Mjer finst svarið við þeirri
spurningu sjálfgefið.
Reglan verður að rísa upp með nýj-
um krafti og taka forustu í því að leysa
ísland úr þvi hörmulega ástandi og
öngþveiti, sem nú er komið í með upp-
gjöfinni gagnvart Spáni.
Að halda áfram að ræða um, hvort
það hafi verið óhjákvæmilegt að gera
það, sem gert er, leiðir ekki til neins
sigurs, heldur tefur fyrir framkvæmdum,
og tímatap er ef til vill það sama sem
að tapa málinu og sjálfum sjer lika.
Mjer hefir þótt sundrungin í Reglunni
ósegjanlega sorgleg, og ætti jeg að taka
dæmi til að lýsa henni, yrði það þetta:
Maður fjell í djupan brunn, og var
að þvi kominn að drukna. Tveir menn
komu að hrunninum, sáu manninn
þarna í lífsháska, en í stað þess að
flýta sjer að draga manninn upp úr,
fara þeir að rökræða um, hvort það sje
slysi eða athugaleysi hans að kenna, að
hann sje fallinn í brunninn. — Öllum
ætti að vera ljóst, að það riður á að
bjarga manninum.
Og úr þvi að svona illa er komið, að
ísland er fallið i vinbrunn Spánverja,
sem til hefir verið búinn hjer á landi,
þá er það bara ein spurning, sem þýðir
nokkuð nú, og það er:
Hvernig á Island að komast út úr
þessu böli9
Hvernig á að komast út úr klóm
Spánverja? Hvernig á að kotna bann-
lögunum aftur í rjett horf?
Liðirnir geta að eins verið tveir:
1. Aðstoð annara bannlanda í stríð-
inu við Spán.
2. Útvegun nýs markaðs á fiskinum,
svo ástæðan fyrir Spánarvínunum
falli burtu.
Fyrri leiðin verður farin, en í besta
falli tekur það töluverðan tíma, að fara
hana, og í öðru lagi er hún því að eins
örugg, að bannmálið ekki deyi hjer á
meðan verið er að gera það sem hægt
er ytra.
Að leggja árar í bát heima á ísiandi,
er að láta áfengið ná valdi hjer aftur,
svo að ekki verði síðan ráðin bót á því.
Nú er verið að hlýða Spánverjum í
öllu, sem áfengisverslun viðvíkur. Alt,
sem Spáni þóknast að bjóða, verður
gert, svo Spánarvinin njóti bestu kjara
hjer.
Byrjunin var gerð í fyrra. Fyrsta hálfa
árið seldust nál. 50,000 heilflöskur, að
því er mjer er skýrt frá, og 1923 er
ætlast til að selja
100,000 heilflöskur af spánsku vini hjer
á landi!
Pað er tiltölulega fult eins mikið, sem
Spánn hjer neyðir upp á íslendinga,
eins og Spánn, Frakklaud og Portúgal
voru að heimta í sameiningu að fá að
selja Norðmönnum, og sem varð til
þess að alt vínbann var upphafið fyrir
fáum vikum. En meðan Norðmenn hafa
upphafið vínbannið, þá hafa þeir þó
lög, sem þeir ætla sjer að framfylgja í
þessu máli, og það er að hjeruðin, eða
»kommunarnir«, geta bannað vínsölu
hjá sjer.
En hjer þóknast hinu háa spánska
vínvaldi að skipa svo fyrir, að það
áskilur sjer
ótakmarkaða vinsölu og lika vinveit-
ingar!
í fyrra var það látið heyrast, að það
væri alls ekki til ætlast að hjer seldist
nokkuð verulegt af vinum, það væri
bara »principsins vegna«, að vín ætti að
vera fáanlegt.
Pá hugsuðu menn sjer, að það væri
nægilegt að hafa eina verslun í Reykja-
vík, sem hægt væri að panta frá utan
af landi.
Nú eru sjö spánsk-íslenskar verslanir
settar á stofn, og mjer skýrt frá, að
þær geti orðið fleiri!
Vínveitingar allareiðu sama sem lög-
boðnar f 4 stærstu kaupstöðum lands-
ins. Hjer í Reykjavík geta þessir vín-
veitingastaðir orðið fleiri en einn, ef
bæjarstjórn verði með því, en þó bœjar-
stjórn sje á móti þvi að hafa einn veit-
ingaslað, þá skal þó Regkjavik hafa það?
Er þessi kúgun á Reykjavík innlend
eða útlend?
Jeg hefi spurt, og svarið er: Spánnl
Stjórnin íslenska verður að fara sam-
kvæmt skipunum Spánverja!
Reglugerðin íslenska, frá 18. júlí 1922,
sem setur ýmsar skorður fyrir spánska
valdsviðið, er sennilega breytanleg, og
það hefir mjer orðið fullljóst þessa dag-
ana í Reykjavík, að enginn bindindis-
og bannmaður hjer á landi hefir hina
minstu tryggingu fyrir því, að spánska
vínveitingin verði nú ekki lögð fyrir
hverja manneskju hjer á landi eftir
þetta, og áfengissala og áfengisveiting
hjer á landi fari ekki hjer eftir fram.
Tekjur landsins af áfengisversluninni
eru áætlaðar:
Tollur .... 350,000 á ári
Ágóði .... 450,000 - —
800,000 krónur.
Þetta eru óhappapeningar! íslenska
þjóðin á ekki að byggja fjárhagsáætlun
I sína með þetta sem framtíðartekjur!
Hin eina rjetta notkun þessa fjár finst
mjer vera sú, að það ætti að notast til
þess að komast út úr ógöngunum, og
þ.ar með til viðreisnar bannlögunum.
Stórstúkuþingið ætti að gangast fyrir
því, að unnið yrði að þessu af alhuga.
Til þings verður að kjósa aðeins vel,
»þurra« menn og konur, fulltrúa, sem
vilja fylgja þessu frara, að stjórninni
veitist heimild til, eða öllu heldur ger-
ist að skjddu, að styðja markaðsútvegun
í öðrum löndum en Spáni, svo vín-
kúgunin hverfi með öllu.
í þessu augnamiði verður að vanda
alþingiskosningarnar sem mest má verða.
Til slíkrar starfsemi þarf Stórstúkan
fjár! Vinir bannsins verða að leggja það
fram.
Jeg hefi hugsað mjer þessar fram-
kvæmdir á þá leið, sem segir í tillögum,
sem jeg hefi gert í samráði við menn
úr báðum flokkum, og sem jeg skýra
frá á almennum templarafundi áður en
jeg fer hjeðan.
David Östlund.
Drykkjuskaparbrot
í Reykjavík.
Alla tíð síðan bannlögin öðluðust
gildi, hafa ýmsir menn haft það að at-
vinnu, að lítilsvirða þau og fótumtroða.
Ein af kenningum þeirra hefir verið sú,
að sá væri maður meiri, sem bryti þau.
Og þeir hafa hiklaust haldið því fram
að drýkkjuskapur hafi ekkert rninkað
þótt hjer væru bannlög. Hafa margir
þessara manna stöðugt unnið að þvi,
að flytja ólöglega áfengi til landsins og
selja síðan með okurverði þeim, sem
orðnir eru þrælar áfengisnautnarinnar.
Pessir menn áttu að vera sönnunar-
gagn þeirra gegn bannlögunum.
Pví verður ekki neitað, að nokkuð
var drukkið hjer á landi meðan bann-
lögin voru í fullu gildi, en lögunum er
ekki hægt um að kenna, þó — vitan-
lega væru á þeim stórir gallar, svo sem
heimildin um lækna- og konsúla-vínin.
Sá drykkjuskapur er að kenna »smigl-
urunum« og svo ónógu eftirliti þeirra
sem laganna áttu að gæta, að ógleymd-
um »reseptalæknunum«.
Að halda því fram, að drykkjuskapur
hafi ekki minkað síðan bannlögin gengu
í gildi og þar til undanþágan margum-
talaða kom til framkvæmda, eru helber
ósannindi. Hið gagnstæða er alþjóð svo
kunnugt að ekki tjair að mæla .á móti.