Templar - 26.05.1923, Blaðsíða 2

18
TEMPLAR.
Ritstjóri:
Gísli Jónasson, Vesturgötu 16.
Ritnefnd:
Porvaröur Porvarðsson, Flosi Sigurös-
son, Pétur Zóphóníasson, Borgþór Jó-
sefsson, Pétur Halldórsson.
Afgreiðslumaður:
Magnús V. Jóhannesson, Vesturgötu 29,
Reykjavík.
Pað, hversu drykkjuskapurinn hefir
aukist ákaflega síðan sala spánarvin-
anna hófst hjer fyrst í júli 1922 sýnir
best, hvort bannlögin hafa ekki ge'rt
gagn.
Því miður eru ekki fyrir hendi skýrsl-
ur um drykkjuskaparbrot, bannárin og
síðan farið var að selja spönsku vínin,
nema hjeðan úr Reykjavik fyrir árin
1921 og 1922 og svo yfir 4 fyrstu mán-
uði af yfirstandandi ári. En tölur þess-
ar sýna það, að drykkjuskapurinn hefir
aukist ákaflega mikið og er nú í hröð-
nm vexti.
Árið 1921 eru hjer'í Reykjavík sekt-
aðir fyrir drykkjuskap 103 menn, árið
1922 (þá hófst sala spánarvínanna 1.
júlí) eru þeir 244, og frá 1. jan. til 30.
apr. 1923 samtals 135 (eftir því mætti
áætla 405 alt árið).
Sektir hafa verið frá kr. 50,00—100,00,
fyrir hvert brot.
Af þessu sjest hversu mjög drykkju-
skapurinn er að aukast, en þó eru
margir sem »drukknir eru á almanna-
færi« en fá ekki sektir. Þá er alkunna,
að hjer í Reykjavík eru margir, sem
selja vin óleyfilega. Stöku sinnum tekst
að hafa hendur í hári þeirra og sekta
þá, en sektirnar eru svo lágar að þeir
hafa ágætan hagnað af þvi að fótum-
troða og svívirða lög þjóðarinnar, þótt
þeir einstöku sinnum verði að borga
nokkur hundruð krónur í sektir. Það
eru býsn mikil, hversu mönnum líðst
hjer að brjóta lög án þess að fá nokkra
verulega hegningu. Því er kent-um að
eftir þeim lögum, sem þar um gilda,
sje ekki hægt að framkvæma hegningu
á annan hátt en gert sje. En háttvirt
Alþingi virðist oft hafa haft til með-
ferðar þýðingarminni mál en það, að
þeir sem lifa á því að brjóta lög og
með því fjefletta aðra, fái makleg mála-
gjöld. .
„Ný stefna í áfengís-
lög'gjöfinmt
Morgunblaðið flutti nýlega grein með
þessari fyrirsögn.. Er hún efalaust af
sama bergi brotin sem hinar mjög leið-
inlegu ölgreinar er það ílutti í vetur.
Grein þessi er í raun og veru ekki
svaraverð. Að eins viljum vjer gera höf-
undi þann greiða að benda honum á
hve hrapallega fáfróður hann er um
skoðanir Bandarikjamanna á banninu
og »ölspursmálinu«, setjum vjer hjer
ummæli nokkurra manna, sem engin
mun efast um að sjeu meiri »Autoritet«
i þessu máli heldur en litla a-ið i Morg-
unblaðinu.
Sömu skoðunar og Bandaríkjamenn
eru aðrar bannþjóðir. Látum vjer Banda-
ríkjamenn hafa orðið:
í norður Dakota samþykti efrideild
þingsins nýlega ályklun til rikisþings
Bandarikjanna, þess efnis að breyta i
engu Bannlögunum (Valstead-lögunum)
frá því sem þau voru í fyrstu, og gera
engar þær breytingar sem orðið gætu til
þess að veikja þau. í efri deild var
þetta samþykt í einu hljóði, og í neðri
deild með 102 atkv. gegn 7.
Gifford Pinchet, landstjóri í Pensylvaníu,
sagði meðal annars i þingsetningarræðu,
eftir nýafstaðnar kosningar:
»Starfsmenn rikisins eru og verða
þurrir. Allir í stjórnarráðinu, hver sem
er i þjónustu minni, og fjölskylda mín,
fylgir fast fram bannlögunum í sam-
ræmi við anda þeirra og orðabljóðan«.
Parciual Baxter, Iandstjóri í Marne,
sagði í ársbyrjun 1923: »Fólkið i rík-
inu Maine hefir trú á gildi bannlaganna.
Ef einhver starfsmaður ríkisins mælti
móti bannlögunum í ræðu' eða riti, yrði
hann að leggja niður starf sitt. Jeg lít
svo á að bannlög þjóðar minnar sjeu lang-
samlega hin bestu og æskilegustu lög,
sem nokkru sinni hafa verið sett. Ríkið
Maine mun aldrei vikja frá þessum lög-
um, sem gilt hafa hjer yfir 30 ár«.
Thomas A. Edison, hinn heimsfrægi
hugvitsmaður sagði meðal annars við
nefnd bindindismanna úr austurfylkj-
unum, er þeir sóttu hann heim 12. febr.
s. í. á 76 ára afmæli hans:
»Jeg er gersamlega sannfærður um
ágæti bannlaganna. Ameríka án áfengis
mun í framtíðinni verða mjög hættu-
legur keppinautur allra annara þjóða.
. í framtíðinni munu hinar aðrar þjóðir
annað hvort útrýma áfenginu, eða fara
halloka i viðskiftunum«.
Forseti Bandarikjanna, Warren G.
Harding, er eins og alheimi er kunnugt
ákveöinn fylgismaður bannlaganna.
Hann sagði meðal annars á sameinuðum
þingfundi beggja málstofa »Kongressins«:
»Það er efalaust, að sá dagur mun
aldrei koma, að 18. viðbótargrein grund-
vallarlaganna (bannlögin) verði úr gildi
numin«. Harding forseti neitaði aö veita
við viðtal Molly Pitcher klúbbnum, en
hann er fjelagsskapur, sem vill láta leyfa
öl og Ijett vin.
Greinargerð hans fyrir neituninni var
svohljóðandi:
»Það er svo algerlega útilokað að
bannlögin verði nokkurntima numin úr
gildi, að jeg álit ekki það sje rjett að
veita viðtal, sem að eins getur valdið
deilum, og orðið til þess að mönnum
detti í hug að stjórnin framfylgi ekki
bannlögumim i fullri alvöru«.
Fyrirlestrar um bannmálið.
Br. D. Östlund fulltrúi á Norðurlönd-
um, fyrir »World League against Alco-
holism« dvaldi hjer lrá 14. apr. til 11.
þ. m. Hefir hann á þessum tíma flutt
marga fyrirlestra bjer í Rvík. og ná-
grenni. Er nokkuð nánar, i frjettum frá
Umdæmisst. nr. 1, sagt frá þeim er hann
flutti utan Rvíkur.
Aö tilhlutun framkæmdarnefndar Stór-
stúku íslands, flutti hann 4 fyrirlestra
hjer í Rvík.
Fyrsta fyrirlesturinn flutti hann í Good-
templarahúsinu mánudaginn 23. f. m.
Efni fyrirlestursins var:
Bannmálið.
Árangur áfengisbannsius í öðrum lönd-
um. — Er útlit fyrir alheimsbann?
Framkvæmdanefndin bauð ríkisstjórn,
alþingismönnum, bæjarstjórn, öllum
kennurum við æðri og lægri skóla í
Rvík, lögreglustóra, læknum, biskupi og
prestum, hagstofustjóra, skrifstofustjórum
í stjórnarráðinu, ritstjórum, bankastjór-
um, umboðsmönnum og æ. t. stúkn-
anna hjer í bænum o. fl.
Fyrirspurnir og umræður á eftir fyrir-
lestrinum voru helmilaðar.
Var sorglegt að sjá áhugaleysi þing-
manna á þessu máli,- sem nú er eitt af
stórmálum heimsins. Aðeins örfáir þeirra
mættu. En þarna höfðu þeir tækifæri
til þess að heyra verulega kunnugan
mann, sem getið hefir sjer heimsfrægð
fyrir starf sitt í þágu þessa málefnis,
skýra frá árangri bannsins í öðrum
löndum, með eldlegum áhuga og óhrekj-
andi sönnunum.
Þórður Sveinsson læknir var sá eini*.
af gestunum, sem kvaddi sjer hljóðs að
loknum fyrirlestri. Talaði hann vel og
viturlega um aflleiðingar áfeuðisnautn-
arinnar, og nauðsyn þess að útrýma
henni.
Þrjá síðari fyrirlestrana flutti br. D.
Östlund i Nýja Bío. Var öllum heimill
aögangur ókeypis, enda voru þeir ágæt-
lega sóttir, einkum sá siðasti. En svo
var með þessa fyrirlestra, sem hinn
fyrsta, að fátt þingmanna mætti þar.
Efni fyrirlestranna var:
1. Heimland hinnar nýja siðbótar.
Anti-Saloon. League og bannlaga-
sagan í Bandarikjunum.
2. Hvernig regnast bannlögin i U. S. A.?
Smyglun og önnur bannlagabrot. —
Bann og siðgæði. — Bann og fjár-
mál. — Mun bannið haldast í U. S. A.?
3. Amerika og önnur lönd.
Mun áfengisbann komast á um all-
an heim? — Norðurlöndin. — ís-
land og Spánarvínin.
Allir þeir er hlýddu, hafa mjög að á-