Templar - 19.07.1923, Side 3

TEMPLAR.
31
Gilbert, prófessor við háskólann i Ox-
ford hefir nefnt bannið í Ameríku sögu-
legan heimsviðburð. Já, heimurinn vakn-
ar og er neyddur til þess að taka ákveðna
afstöðu til áfengisins, í sambandi við
viðskiftalíf og velmegun þjóðanna. Mál-
elnið knýr óaflátanlega á dyr fávitsku
og þekkingarleysis, erfikenninga þjóð-
anna og hinnar sameinuðu áfengisfram-
leiðslu. í meira en hundrað ár hafa
margar þýðingarmiklar tilraunir verið
gerðar í Ameríku, gegn áfengisnautninni,
og árangur þeirra varð þjóðaráfengis-
bann. Ein af stærstu framfaraþjóðum
heimsins, hefir með gæfu brotið þræla-
Qötrana í annað sinn, og með því inn-
leitt nýja siðmenningu, þar sem böl
áfengisins skal verða óþekt.
Þegar stórþjóðirnar lögðu til ófriðar,
með hverja taug og hvern vöðva stæl-
an, og allur áhugi og alt kapp var
sameinað um að berjast »upp á líf og
dauða«, fjellu drykkjusiðirnir fyrir misk-
unnarlausri gagnrýni. Pá sáu menn fyrst
hve þunga byrði af veikbygðum, fölum,
óstarfhæfum og gjöreyðilögðum mann-
eskjum vegna áfengisins, þjóðfjelagið
hafði haft í eftirdragi og alið önn fyrir,
án þess að vera sjer þess meðvitandi.
Þá magnaðist krafan um útrýmingu
áfengisins1).
Það finst enginn hugsandi maður, sem
álítur að bannlögin, eða hver önnur lög-
gjöf sem er, eftir þeim reglum sem lög
eru sett, geti í einu vetfangi breytt öll-
um lifnaðarháttum manna. t*að er ekki
rjett að álíta að með því einu að sam-
þykkja bannlög sje takmarkinu náð að
fullu. Pað þarf tíma til þess að vinna
minnihlutann til stuðnings banninu. Pað
þarf tíma til að útrýma gömlum erfi-
kenningum og áfengisfýkn drykkjumann-
anna, og þar að auki er hiö feikimikla
auðmagn, sem stendur að áfengisversl-
uninni, hvort sem hún er lögleg eða
ólögleg, verulegt atriði, sem ekki dugar
að loka fyrir augunum.
Pað geta orðið 10 ár, 20 ár eða heill
mannsaldur þar til mótstöðumennirnir
hafa sætt sig við bannið, en hversu
langan tíma sem það tekur, þá verður
að yfirstíga allar þessar tálmanir.
Um þetta síðasta atriði hljóta hinir
mentuðu háskólaborgarar að hafa mik-
ilsverð áhrif. Menn vorir verða ákveðið
og ljóst að lýsa opinberlega skoðun
sinni og fjelags síns.
Menn mega ekki vera þögulir áhorf-
endur. Og þess má vænta að afstaða
og stefna stúdentanna sje viturleg, svo
að hún hafi áhrif og nái yfirráðum í
heimlöndum þeirra. Á komandi timum
munu áhrif þeirra verða mjög mikil.
Nú eru 7000 erlendir menn sem stunda
nám við háskóla Ameríku. Alls eru þeir
frá 40 þjóðum. Peir hafa hið ákjósan-
1) Hjer er átt við pað, að allir þeir er
teknir voru til herþjónustu i ótriðnum 1914—
1918 voru nákvæmlega skoðaðir, en þá kom
í ljós að fjöldi manna á besta aldri var al-
gerlega óhæfur til herþjónustu og annarar
erfiðisvinnu og andlegrar áreynslu, af völd-
um áfengisnautnarinnar. Pijð.
legasta tækifæri til þess að kynnast sjálf-
ir hinni miklu þjóðartilraun og ávöxt-
um og árangri hennar. Þessir ungu
menn og konur, frá öllum löndum heims,
hafa sameiginlegan skilning á þessu
málefni, með til tilliti til Bandaríkjanna.
Þeir viðurkenna fullkomlega okkar
»Idealismus.«
Og það skal sagt til verðugs lofs hin-
um erlendu stúdentum, að þeir halda
bannlögin með mjög vinsamlegum huga.
Og jafnvel þótt sumum þeirra skiljist
ekki til fulls þau lög vor, sem banna
það, sem þeim áður fanst sjálfsagt að
hafa, er það ákaflega fátítt að þeir deili
við okkur um þetta efni.
Pvert á móti kynna þeir sjer uppruna
málsins og þann árangur og þýðingu
sem það hefir fyrir þroska og hag-
sæld þjóðarinnar. Peir taka nákvæm-
lega eftir því sem fram fer til þess
að sjá með eigin augum, hver áhrif
þessi stórfelda breyting hefir.
Pegar þeir hverfa aftur heim til ætt-
landa sinna, með eigin sjón og reynd
á bannmálinu, fær það miklu meiri al-
þjóðleg áhrif.
Standi Ameríka föst með banninu,
verða háskólaborgararnir fyrstir til að
gera staðreyndirnar heyrum kunnar. Peir
hugsa um það eitt að segja það sem
rjett er, og hugsa ekki um hvort blöð-
unum liki það betur eða ver, en þau
skýra oft rangt frá orðum og atburðum.
Bannhugsjónin er fyrir löngu síðan
orðin alheimshugsjón. Hjer er ekki leng-
ur eingöngu að ræða um áhugamál
okkar Bandaríkjamanna einna, við verð-
um hjer að vera í náinni samvinnu við
aðrar þjóðir. Frá löndum þeim er
framleiða vín og whisky renna enn
straumar inn yfir strendur vorar, en
amerísku stúdentarnir, sem eiga sinn
þátt í því að sigurinn vanst, leggja ekki
árar í bát, og það af mörgum og góð-
um ástæðum.
Alheimssigur bannmálsins er »a big
job«. Og »a big job,«' það er að segja
»stórfeld fyrirtæki,« er einmitt þ£^ð, sem
geðjast sönnum Ameríkumanni.
Annars er það svo, að um langt skeið
hafa háskólaborgarar vorir verið mót-
stöðumenn áfengra drykkja. í öðrum
löndum hefir þetta verið á annan veg.
Það er vanalega svo, að við háskólana
er mikill meiri hluti, sem styður drykkju-
venjurnar. í Ameríku er þetta öðruvísi.
Um langa tíma hefir reglan verið sú,
að algert bindindi hefir verið hjer meðal
stúdenta. Pví var það, að þegar bann-
lögin voru sett, þá fanst ekki nokkurs-
konar áfengisnotkun, nema meðal örfárra
manna. Við háskólana í Evrópu er
þetta þveröfugt, þar eru menn ekki einu
sinni hlutlausir. Drykkjusiðirnir hafa
náð svo sterkum tökum á fjelagslífinu,
að þeir hafa læst sig gegnum merg og
bein lærðu mannanna. Sem betur fer
finnast þó undantekningar frá þessu,
bæði ineðal háskólakennara og stúdenta.
Og við þá hefjum vjer samvinnuna.
Pað er líka önnur hugsun sem ríkir
hjá oss. Yfir þúsuud, af vorum ungu
og efnilegu mönnum eru á hverju ári
kvaddir til starfa í hinum ókristnu lönd-
um. Áfengir drykkir, sem fluttir eru þar
inn, lama starfið mjög mikið, og starf-
ið ber þvi ekki þann árangur sem bú-
ast mætti við. Um þetta ritar John R.
Mott, mesti leiðtogi æskulýðsins um ger-
vallan heim, m. a.:
»Hinar vestrænu þjóðir hafa leitt
áfengisbölvunina yfir hina ókristnu íbúa
Austurlanda. Áður en verslunarsambönd
tókust við hin mörgu lönd í austur og
suðurálfunum, voru áhrif áfengra drykkja
sama sem ókunn þar. Ábyrgðin fyrir
að hafa leitt inn áfengið, meðal Múha-
meðstrúarmanna, hvílir eingöngu á kristnu
þjóðunum. Peir hafa orðtakið: »Drukk-
inn eins og kristinn.« Drykkjuskapurinn
vex í Afríku. Pað má því með sanni
segja að hinir kristnu bera því að öllu
leyti ábyrgðina, ekki eingöngu á ópíums-
nautninni í Kína, heldur og á saurlifn-
aðinum í Afríku, en hann er ávalt sam-
fara áfengisnautninni.«
Eigi það að takast að ráða fram úr
og leiða til lykta deilumál framtíðarinn-
ar, verður fyrst og fremst að vinna að
því, að sameina til fullrar samvinnu
alla góða krafta, bæði innanlands og
utan.
Þá skyldu höfum vjer allir, að vinna
af alhuga að framförum og heill sam-
tíðar vorrar, og ef vjer rækjum hana
dyggilega þá verður »líf okkar líf en
ekki erindisleysa«. (Pýtt).
Alþjóðaþingið gegn
áfenginu.
Eins og áður hefir verið skýrt frá
hjer í blaðinu, verður 17. Alþjóðaþingið
gegn áfenginu háð í Kaupmannahöfn
20.—24. næsta mán.
Nú er full-ákveðið hverjir flytja þar
fyrirlestra, og þar sem marga mun fýsa
að vita hverjir það eru, þá birtum vjer
bjer nöfn þeirra.
Dr. Slotemaker, prófessor, Utrecht.
Dr. Hartvig, hagstofustjóri í Lúbeck.
Franke, munkur (Pater). Berlín.
Frk. Blum, Dr. med., Berlín.
Dr. Olbrecht, prófessor, Bryssel.
Thorild Dahlgren, Lundi.
Borgström, ritstjóri, Stokkhólmi.
Aro, prestur, Helsingfors.
Dr. Scharífenberg, Kristjaníu.
Sherwill, prófessor, London.
Puzyna, prinsessa, Warschau.
Pearson, frú, London.
Jaquet, verkfræðingur, París.
Brandt, verkfræðingur, Utrecht.
Blachburn, London.
Pastorella, verkfræðingur, Feneyjum.
Westergaard, prófessor, Kaupmhöfn.
Jens Warming, prófessor, Kaupmhöfn.
Dr. Hindhede, Kaupmannahöfn.
Siðar verður nánar sagt frá þessu
þingi, sem án efa verður þýðingarmikið
fyrir bindindis- og bannmálið.