Templar - 02.08.1923, Page 2

34
TEMPLAR.
með nokkurri verulegri árangursvon, að
áfengislöggjöf vor komist aftur í' það
horf, sem þjóðin óskar, þá er mikið
starf fyrir höndum. Það starf hlýtur að
kosta fje. Og áreiðanlega fer best á því,
að bannvinirnir sjálflr, mennirnir, sem
hafa sárasta tilfinning fyrir því, hverjum
kjörum vjer höfum orðið að sæta, verði
fyrstir til þess að leggja eitthvað af
mörkum. Fyrir því samþykti og stór-
stúkuþingið eftirfarandi tillögur:
»Til þess að efla málstað bannvina
gengst stórstúkan fyrir þvl, að ríflegur
sjóður sje myndaöur sem allra fyrst, og
mælir með því, að hver templar og
bannvinur leggi af mörkum að minsta
kosti eins dags tekjur sínar til þessa sjóðs.«
Framkvæmdanefnd stórstúkunnar leyf-
ir sjer að skora á alla templara og bann-
vini að taka þessari málaleitan vel. Það
er áreiðanlegt að á undirtektunum velt-
ur afar mikið.
Markmið vort er útrýming áfengis-
bölsins. Vjer viljum vinna að því með
því, að fá alla sem vjer getum, til þess
að neyta ekki áfengis. En vjer vitum
vel, af dýrkeyptri reynslu allra þjóða,
að það er ekki nóg. Vjer verðum að
halda áfenginu burt frálandinu. Fyrirþví
keppum vjer að því að koma málum
vorum í það horf, að vjer getum feng-
ið fullkomin og vel framkvæmd bannlög
sem allra fyrst.
Verum þá samtaka, allir, sem að þessu
máli viljum vinna — allir, sem erum sam-
mála þeim ummælum, sem einn af
merkustu og mestu stjórnmálamönnum
veraldarinnar, Loyd George, Ijet sjer um
munn fara í ræðu í síðastliðnum júní-
mánuði: að áfengisnautnin sje að lík-
indum mesta bölvun nútíðarmenning-
arinnar.
Einar H. Kvaran.
Pétur Zóphóníasson.
Reykjavík í júlímánuði 1923
í framkvæmdanefnd Stórstúku íslands
Pétur Halldórsson. Flosi Sigurðsson.
Guðm. Sigurjónsson. Jóh. Ögm. Oddsson.
Borgþór Jósefsson. Pórður Bjarnason.
ísleifur Jónsson.
Indriði Einarsson.
Stórstúkuþingið.
ii.
Bannmálið. Eins og við var að búast
var bannmálið helsta verkefnið, sem fyr-
ir þinginu lá, og af því að kringumstæð-
urnar hafa breyst mjög frá því sem áð-
ur var, þurfti að ráða við sig hvernig
við því skyldi snúist, enda spunnust
hjerum langar og oft nokkuð þeitar
umræður.
Þingheimur skiftist í tvo stóra flokka
og er nánast hægt að gera þess grein,
er þeim fór á milli, með því að birta
tillögur þeirra hvers um sig og lýsa
stuttlega forsendum 4framsögumanna.
Nefndin — 5 mönnum skipuð — sem
um málið íjallaði hafði auðvitað klofn-
að. Peir 3 sem þar höfðu meiri hluta,
Helgi Sveinsson, sr. Þórður Ólafsson,
Eelix Guðmundsson, báru fram svo
hljóðandi tillögu:
»Stórstúkuþingið krefst þess að und-
anþágan á bannlögunum verði numin
úr gildi svo fljótt, sem uppsagnar-
ákvœði samningsins við Spánverja heim-
ila.«
Minni hlutinn, Einar H. Kvaran og
Pjetur Halldórsson báru ekki fram
neina tillögu, en undir umræðunum kom
fram breytingartillaga frá Pjetri Zóphoni-
assyni og Flosa Sigurðssyni svohljóð-
andi:
^Stórstúka íslands samþykkir að
vinna af alefli að þvi að losa þjóðina
undan erlendum áhrifum á innanlauds-
mal vor, svo þjóðin fái aflur fullkom-
in bannlög hið fyrsta.«
Framsögumenn og ræðumenn af beggja
hálfu lýstu yflr því að þessar tillögur,
eins og þœr vœru orðaðar, ættu að merkja
vilja flokkanna um stefnu þeirra í bann-
málinu og vinnuaðferðir þær, sem þeir
vildu hver um sig láta viðhafa á kom-
andi tíð. Meiri hlutinn vildi krefjast
bannlaganna aftur skilyrðislanst og án
tillits til þess ástands er Spánarmálið
(krafa Spánverja og sú undanþága sem
á henni byggist) hefir skapað. Minni-
hlutinn vildi taka ástandið eins og það
er, og það er hefjast handa á þeim grund-
velli, og á þann hátt, sem kemur fram
i tillögum þeim, er David Östlund bar
fram og sem slcirt hefir verið frá.
Undir umræðunum kom það í ljós að
sumir þóttust geta aðhylst báðar tillög-
urnar, ef hina fyrri væri að skoða sem
stefnuskrá, en hina síðari sem starfs-
skrá Reglunnar til að vinna eftir, en
sumum þptti mjög varhugavert við til-
lögu meiri hlutans, að hún vitnaði f
væntanlegan samning við Spánverja, sem
enginn vissi hvernig hljóðaði eða mundi
verða úr garði gerður um þetta atriði,
uppsögn og uppsagnarfrest. Var mælst
til þess við meiri hlutann að hann lag-
aði tillöguna í þessu tilliti, en er það
fjekst ekki, var borin upp önnur breyt-
ingartillaga um það að fella tilvitnan
þessa burtu. Hana flutti Guðm. Sigur-
jónsson og Geir Pormar:
»í stað niðurlagsorðanna: »Svo fljótt
sem uppsagnarákvæði samningsins
heimila« komi: »svo fljótt sem stjórn
og þing frekast sjer fært, miðað við
heill og sóma þjóðarinnar.««
Nú var málið rætt af kappi, töluðu
sumir lengi og sagðist mörgum vel af
beggja hálfu. Gáfu þær ræður lílið eftir
bestu málafylgjuræðum á Alþingi og var
mjög hljótt í salnum og góð athygli
meðan á þeim stóð, en það var frá því
kl. 9 síðdegis á sunnudagskvöldið og
var til kl. 3 um nóttina1). Pá var geng-
ið til atkvæða og borin fyrst upp breyt-
ingartillaga P. Z. sem hjer er prentuð
og var hún samþykt með nafnakalli og
sögðu já: **Pjetur Zóphoníasson, *Frið-
rik Björnsson, Flosi Sigurðsson, **Pórð-
ur Bjarnason, Sigurður Jónsson, Hans-
ína Bjarnason, Gísli Jóhannsson, Vigdís
Thordersen, **Pjetur Halldórsson, Ólaf-
ur Eyjólfsson, Gísli Jónasson, Soffia Jóns-
Á atkvæðaskránum hjer á eftir eru þeir
fulltrúar merktir með * (stjörnu) er tóku
til máls. Stjörnufjöldi merkir ræðufjölda.
Auk fulltrúanna töluðu Sigurbjörn Á. Gisla-
son, Guðm. R. Ólafsson og Hinrik J. S. Ottós-
son.
dóttir, Eyólfur Kolbeins, Guðrún Jóns-
dóttir, Guðm. Guðmundsson Rvík, Guð-
rún Einarsdóttir, *Borgþór Jósefsson,
*Einar H. Kvaran, Valdemar Snævar,
Guðbjörn Björnsson, Andrjes Pormar,
Indriði Einarsson, Geir Pormar, Porkell
Teitsson, Sæm. Sæmundsson, Sigurður
Kristjánsson, Kristjana Benediktsdóitir,
Páll Jónsson, *Guðm. Hannesson, Hall-
dór Kolbeins, ‘Gísli Sighvatsson. Alls
31 atkvæði.
Nei sögðu: *‘Guðm. Sigurjónsson,
**Helgi Sveinsson, “Guðm. prestur Guð-
mundsson, Björn Guðmundsson, ‘Stein-
þór Guðmundsson, Petrea Sveinsdóttir,
Porvarður Porvarðsson, *Jón P. Björns-
son, Sigurður Eiríksson, *Gestur Gests-
son, Júl. Símonarson, *Pórður Ólafsson,
*Ottó N. Porláksson, Rebekka Jónsdótt-
ir, *Guðgeir Jónsson, Guðný Guðmunds-
dóttir, Magnús Guðmundsson, *Einar
Einarsson, Finnur Finnsson, Sigurjón
Jónsson, Guðm. Jónsson frá Mosdal.
Magnús V. Jóhannesson, Jón Brynjólfs-
son, Sveinn Auðunsson. Alls 26. Fjar-
verandi voru: Eggert Stefánsson, Sig-
ríður Bachmann, Porst. G. Sigurðsson,
Porvarður Brynjólfsson og Eggert Bach-
mann. Alls 5 atkv. Breytingartillaga P.
Z. var nú lýst samþykt með 31 atkvæði
gegn 26, en tillaga meiri hluta bann-
laganefndar og breytingartillaga Guð-
rnundar Sigurjónssonar við hana þarmeð
fallnar.
Með þessari samþykt hefir Reglan
markað afstöðu sína í málinu, hvernig
sem henni tekst að framkvæma þessa
sína fyrirætlun. Engin landsmálablöð
hafa ennþá látið neitt í ljós um sina
skoðun, nema »Tíminn« sem í 24 tbl.
þ. 21. júlí þ. á. farast þannig orð:
»Góðlemplarareglunni er aftur að vaxa
fiskur um hrygg. Með nýum áhuga og
fjöri hefur hún baráttuna á ný gegn
vínbölinu og fyrir hinu, að fá aftur öfl-
uga bannlöggjöf.« P. J.