Þjóðmál - 05.04.1971, Blaðsíða 1
Sjónleikur í þrem þóttum:
Enginn vinnur sitt dauðastríð
Afleiðingar viðreisnarstefnunnar HROLLVEKJA
Allar ríkisstjórnir eiga sitt dauðastrib, og nú er komið að sjálfri viðreisnarstjórninni, en dauða-
strið hennar er óvenjnlangt og kvalafullt, jbv/ að i henni sitja ráðherrar, sem ekki verður hokað
úr ráðherrastólunum
Ólafur
Bjömsson
Fyrsti þáttur.
Hann fór fram í haust, þegar
mikil og sár þreyta var komin í
Sjálfstæðisflokkinn með stjórnar-
samstarfið við Alþýðuflokkinn, en
þá var það Gylíi, sem bjargaði
stjórninni með því að neita að
efna til haustkosninga.
Annar þáttur.
Annar þáttur fór fram á clög-
u:ium, þegar Ólafur Björnsson,
Merkar tillögur um
sjávarútvegsmál
Haraklur Henrýsson, dómfulltrúi, sem seticí hefur undanfarnar
vikur á þingi í forföllum Hannibals Valdimarssonar, hefur lagt fram
3 merkar tillögur um ráðstafanir í sjávarútvegsmálum. Ein þeirra
fjallar um að varðskipin verði látin í skipaeftirlit, önnur um að
stofnað verði hlutafálag til kaupa og rekstrar á verksmiðjutogara,
og hið þriðja um aðgerðir til eflingar á kaupskipaflota íslendinga.
Varðskip.
Tillaga Haraldar um varðskipin
felur i sér að veita skipverjum á
varðskipunum heimild til að
stöðva skip á hafi úti til að fram-
kvæma skoðun á öryggisútbúnaði
þeirra. Einnig er lagt til að þeir
geti stöðvað skip, ef þeir telja aug-
sýnt af siglingu þess, að haffærni
sé ábótavant eða hleðsla ólögleg.
í greinargerð með frumvarpinu
segir, „að töluvert hefur skort á,
að fylgt væri reglum um öryggis-
útbúnað á skipum og reglur um
haffærni eða hleðslu, telja fróðir
menn, að mörg slys megi reka til
slíks. Það myndi eflaust verða til
aukins aðhalds, ef löggæzla á
þessu sviði yrði aukin og skyndi-
skoðanir framkvæmdar á hafi
úti.“
Verksmiðjutogari.
Tillaga Haraldar um verk-
smiðjutogara er svohljóðandi:
„Neðri deild Alþingis ályktar að
skora á ríkisstjórnina að beita sér
nú þegar fyrir stofnun hlutafélags
um kaup og útgerð verksmiðjutog-
ara með þátttöku ríkisins, sveitar-
félaga og einstaklinga og að afla
sér þeirra heimilda til lántöku,
sem nauðsynlegar kunna að reyn-
ast tll að hrinda málinu í fram-
kvæmd. Verði m. a. leitað sam-
starfs við hlutafélagið Othaf, sem
stofnað var að frumkvæði Far-
manna- og fiskimannasambands
íslands í þessu skyni.“
Ilaraldur Henrysson
í greinargerðinni segir m. a.:
„Á árinu 1968 var flutt í neðri
deild Alþingis tillaga til þings-
ályktunar um, að ríkisstjórninni
yrði falið „aö hefja nú þegar þátt-
töku í athugunum Farmanna- og
fiskimannasambands Islands, sem
miða að kaupum og útgerð verk-
Framhald á bls. 4.
próf. í hagfræði, fluti sína eftir-
minnilegu þingræðu, er hann
nælti fyrir frumvarpi sínu og
Xarls Guðjónssonar um hagstofn-
m launþega. Var þessi ræða einn
allsherjar áfellisdómur um efna-
nagsstefnu viðreisnarstjórnarinn-
ir.
Ólafur benti m.a. á, að frumor-
sök efnahagsvandans eigi rætur
að rekja til ósamræmis milli
kaupgjalds, sem launþegasamtök-
in eru aðili að, og almennrar
efnahagsstefnu, sem rikisvaldið
mótar. Afleiðingin hefur orðið ör-
ari verðbólguþróun en í nokkru
iðru landi í Evrópu, með'öllum
þeim fylgikvillum, er því fylgja.
Orræðið hefur sífelt verið það
>ama: Gengisfellingar ofan á geng
isfellingar í trássi við launþega-
lamtökin sem síðan hafa barizt
gegn hærri laun, sem eytt hafa
hagnaði útflutningsatvinnuveg-
anna af fyrri gengisfellingum. Ói-
afur komst m, a. svo að orði um
þetta:.....þessi hefðbundnu ú
ræði hafa nú gengið sér til húó.
og leita verður nýrra. ef forðast
algera upplausn efnahagskerfis-
':ns“
Ólafur kvað einnig þunga dóma
yfir „verðstöðvuninni", sem væri
aðeins til þess fallin að auka
vandann enn meir n.k. haust. Og
hann notaði ekki létt orð um það
sem þá tæki við, hann nefndi það
hrollvekju.
Orð Ólafs Björnssonar, hag-
fræðiprófessors, eru reikningsskil
við viðreisnastefnuna og þau
koma heim við það sem Samtök
frjálslyndra og vinstri manna hafa
haldið fram:
1. Efnahagsstefna ríkisstjórnar-
innar hefur smám saman leitt til
hruns og öngþveitis, óðaverðbólg-
n er traustasti vitnisburðurinn
im það, en hún hefur sýkt þjóð-
élagið allt, aukið á glundroða og
kapað misrétti.
2. Verðstöðvunin er sýndarfrið-
ur fram yfir kosningar.
3. Ríkisstjórnin er þegar farin
að safna í nýja gengisfellingu.
4. Landinu verður ekki stjórn-
að nema með félagslegum vinnu-
brögðum og i samstöðu við verka-
lýð og launþega í landinu.
5. Þörf er nýrrar stjórnar og
nýrra úrræða.
Þriðji þáttur.
Þriðji þáttur þessa sjónleiks eða
sjálft helstríðið verður í kosning-
unum í vor. Þá verða ráðherrarn-
ir bornir út og við mun vonandi
taka hæfari stjórn.
ina í 50 mílur strax
Landhelg
Stjórnarandstaðan hefui komið sér saman um lausn eins örlaga-
ríkasta vandamáls þjóðarinnar, landhelgismálsins. Þeir flokkar, sem
m sitja í ríkisstjórn, sömdu herfilega af íslendingum rétt þeirra til
ítfærslu fiskveiðilögsögunnar, og stefna þessara flokka í málinu nú
3r tómt yfirklór og kosningabragð. Þeir segjast vissulega vilja færa
Jt lögsöguna, meira að segja í 60—70 mílur, en hængurinn er sá,
)ð þeir vilja bíða til 1973, eftir að alþjóðaráðstefna S.Þ. um haf-
éttarmálin verður haldin. Hins vegar er vitað, að á þessari ráð-
átefnu munu stórveldin, Bretland, Bandaríkin, Þjóðverjar og Sovét-
Tienn Lerjast ákaft fyrir því, að útfærsla landhelgi verði bönnuð
íram yfir visst lágmark. Það er því hrein nauðsyn, að íslendingar
’iafi gengið frá sínum málum, áður en þessi ráðstefna verður haldin.
Tillaga stjórnarandstöðuflokkanna er svohljóðandi:
„Stefna Alþingis í landhelgis-
málinu er byggð á þeim grund-
velli, að landgrunnið er hluti af
yfirráðasvæði viðkomandi strand-
ríkis. Samkvæmt viðurkenndum
alþjóðareglum ber strandríkinu
einkaréttur til nýtingar á auðæf-
um hafsbotnsins til endimarka
landgrunnsins. Rétturinn til nýt-
ingar á auðæfum hafsbotnsins og
sjávarins yfir honum verður ekki
aðskilinn. 1 fullu samræmi við
þessa stefnu setti Alþingi árið
1948 lög, þar sem því var lýst
yfir, að allar fiskveiðar á land-
grunnssvæðinu við ísland skyldu
háðar islenzkum lögum og fyrir-
mælum íslenzkra stjórnarvalda, og
árið 1969 lög um yfirráðarétt ís-
lenzka ríkisins yfir landgrunninu
umhverfis ísland,
Á síðustu árum hefur margvís-
legri veiðitækni fleygt fram og
ný stórvirk veiðitæki komið til
sögunnar. Þetta hefur leitt til of-
veiði á ýmsum norðlægum fiski-
miðum. Sú hætta er yfirvofandi,
að sókn aukist mjög á fiskimiðin
við Island á næstu árum og valdi
þar ofveiði á helztu fiskistofnum.
Þá fer og mengunarhætta sívax
andi. Þar sem afkoma íslenzku
þjóðarinnar byggist öðru fremur
á fiskveiðum, er skynsamleg hag-
nýting fiskimiðanna við landið og
verndun þeirra gegn rányrkju og
mengun lífshagsmunamál þjóðar-
innar. Af framangreindum ástæð-
um felur Alþingi ríkisstjórninni
að gera eftirgreindar ráðstafanir.
1. Að gera stjórnum Bretlands
og Vestur-Þýzkalands grein fyrir
bví, að vegna lifshagsmuna þjóð-
arinnar og vegna breyttra að-
stæðna geti samningar þeir um
landhelgismál, sem gerðir voru
við þessi ríki á árinu 1961, ekki
talizt bindandi fyrir ísland og
verði þeim sagt upp.
2. Að hefjast nú þegar handa
um að stækka fiskveiðilandhelg-
ina þannig, að hún verði 50 sjó-
mílur frá grunnlínum allt í kring-
um landið, og komi stækkun til
framkvæmda eigi síðar en 1. sept-
ember 1972.
3. Að tilkynna öðrum þjóðum,
ið alþingi hafi ákveðið, að ís-
lenzk lögsaga nái 100 sjómílur
út frá núgildandi grunnlínum að
bví er varðar hvers konar ráðstaf-
anir til að koma í veg fyrir hættu-
lega mengun sjávarins á því haf-
svæði.
4. Að skipa nefnd þingmanna,
er í eigi sæti einn maður frá
Framhald á bls. 3.