Þjóðmál - 06.02.1974, Blaðsíða 9

Þ J O Ð M Á L
9
| Aðstoðarlæknar
3 stöður aðstoðarlækna við
Skurðlækningadeild Borgarspitalans
eru lausar til umsóknar.
Stööurnar veitast frá 1. marz 1974, til allt að 12
mánaða.
Laun samkvæmt kjarasamningi Læknafélags Reykja-
vfkur.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um nám og fyrri störf,
sendist Heilbrigðismálaráði Reykjavikurborgar fyrir
20. febrúar n.k.
Frekari upplýsingar veitir yfirlæknirinn.
Reykjavik, 24. janúar 1974.
Heilbrigðismálaráð
Reykjavikurborgar.
tjl Sérfræðingur
Staða sérfræöings I röntgengreiningu við Röntgendeild
Borgarspitalans er laus frá 1. apríl eða síðar eftir sam-
komulagi.
Laun samkvæmt kjarasamningi Læknafélags Reykjavlk-
ur.Umsóknir, ásamt upplýsingum um nám og fyrri störf,
sendist Heilbrigðismálaráði Reykjavikurborgar fyrir 7.
mars n.k.
Frekari upplýsingar veitir yfirlæknirinn.
Reykjavik, 4. febrúar 1974
Heilbrigðismálaráð Reykjavikurborgar
Grindavík:
tJtborgun bóta almannatrygginga fer
fram i Félagsheimilinu Festi þriðja
mánudag i hverjum mánuði milli kl. 14:00
og 16:00.
Útborgun hefst 18. febrúar kl. 14:00.
Sýslumaður Gullbringusýslu
LAUS STAÐA
Staðatilraunastjóra,sem jafnframt annist
bústjórn við fjárræktarbúið að Hesti i
Borgarfirði,er laus til umsóknar frá 1. júni
nk.
Umsóknir sendist landbúnaðarráðuneyt-
inu fyrir 15. mars nk.
Landbúnaðarráðuneytið
Tvær
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
stöður AÐSTOÐARLÆKNA
eru lausar til umsóknar við
KLEPPSSPÍTALANN Og veitast
frá 1. mars n.k.
Stöðurnar veitast til sex mánaða
með möguleika til framlengingar í
allt að tólf mánuði.
Umsóknum er greini aldur, náms-
feril og fyrri störf, ber að skila til
stjórnarnefndar rikisspitalanna,
Eiriksgötu 5, fyrir 20. febrúar n.k.
Reykjavik, 30. janúar 1974
SKRIFSTOFA
RÍKISSPÍTALANNA
EIRÍKSGÖTU 5, SÍM111765
Úr sögu Kópavogs .. • —
Framhald af bls. 7
ungu nýbýli, Gunnarshólmi og
Lækjarbotnar, tilheyrðu eftir
sem áður Seltjarnameshreppi,
eins og þær höfðu gert frá upp-
hafi. Á þeim býlum, sem voru
frá fornu fari í þessum hluta
Seltjarnarneshrepps, höfðu íbú-
arnir verið við manntalið 1703,
fyrsta manntal sem tekið var á
íslandi, 29 persónur, við manntal-
ið 1816, 31 persóna og 1930 eru
taldar þar 47 persónur. Þetta sýn
I ir, að í rauninni hafði engin
mannfjölgun átt sér stað á þessu
svæði í 230 ár. Og ef hugað
væri að búskaparháttum á þess-
um fomu jörðum fram á þessa
öld, mundi þá ekki koma í ljós,
að þeir höfðu lítið breytst um
aldir, jafnvel síðustu þúsund
árin?
Ný saga Kópavogs hefst
7. iúlí 1946.
Ég vil telja, að hin nýja saga
Kópavogs hefjist hinn 7. júlí
1946, þegar sveitarstjóm Seltjam
ameshrepps hins foma og þar
með ábyrgð á sveitarstjórnarmál-
um hans, fluttist í hendur kjör-
inna fulltrúa innflytjendanna á
landi Kópavogs og Digraness og
þeirra, sem fyrir voru á býlunum
á þessu svæði. Tímamótin vom
því ekki 1. janúar 1948, þegar
Kópavogshreppur varð til og því
síður 1955, þegar hann var gerð-
ur að kaupstað. Ég treysti mér
til að fullyrða, að þá þegar, á
árinu 1946, var það ákveðið og
öll stefna og aðgerðir í málum
þessa sveitarfélags miðuð við
það, að allt land jarðanna Kópa-
vogs og Digraness yrði skipu-
lagt sem þéttbýli, þar sem a.m.k.
15—20 þúsund manns gæti sest
að til frambúðar. Það var því
ofur eðlileg afleiðing af þessari
stefnu að íbúar Seltjarnamess
vestan Reykjavíkur óskuðu eftir
að sá hluti yrði gerður að sér-
stöku sveitarfélagi og að Kópa-
vogshreppur varð til 1. janúar
1948.
Á árum fjárhagsráðs:
288 gjaldendur og
326 þús. króna árstekjur
Kópavogshrepps.
En hvernig voru skilyrðin til
þess, eins og á stóð hér á þess-
um ámm, þegar svonefnt Fjár-
hagsráð réði lögum og lofum I
landinu og leyfi þess þurfti til
að byggja jafnvel hinn minnsta
kofa, að byggja upp nokkur
þúsund manna bæ? íbúar voru
1945—1946 rúm 500 og við upp-
haf Kópavogshrepps innan við
þúsund manns. Gjaldendur til
Kópavogshrepps á fyrsta ári
hans 1948 vom aðeins 288. Þeir
vom að langmestu leyti fátækt
fólk, sem hafði leitast við að
koma sér upp bráðabirgðahús-
næði á víð og dreif um Digra-
nesháls, Kópavogsháls og Kárs-
nes.
Hvað þurfti að gera til þess
að þar risi upp byggð þúsunda
manna? Til þess þurfti að leggja
vegi og götur samkvæmt nýja
skipulagi um allt þetta svæði,
uppblásna mela og urðir, með-
fram þeim þurfti að leggja vatns
veitu og holræsi, tugi kilómetra
að lengd. Það þurfti að byggja
barnaskóla og gagnfræðaskóla,
samkomuhús og fjölda margt
annað, sem er frumskilyrði bæj-
armyndunar á 20 öld. Það var
engin furða þó að þeir, sem áður
höfðu stjómað Seltjarnarnes-
hreppi hinum forna, og ýmsir
fleiri, jafnvel hér, teldu þetta
gersamlega útilokað og óhugs-
andi. Hin örfáu hundmð manna,
sem hér höfðu leitað hælis, gætu
með engu móti risið undir slík-
um kostnaði, enda mundu þeir,
ef ekki væri lagt út í skólabygg-
ingar, vegagerð og vatnsveitu o.
s. frv. fljótlega hverfa aftur til
Reykjavíkur eða annara staða,
sem þeir höfðu komið frá. Það
má vel viðurkenna það nú, að
það var mikil dirfska á ámnum
1946 og 1947 að stofna til þeirra
framkvæmda, sem lögðu gmnn
að Kópavogsbæ, þvl það var vit-
anlegt þá, að þær mundu kosta,
ekki aðeins nokkrar milljónir,
heldur tugi milljóna í þeirra
tíma peningum. Vatnsveitan ein
hlaut að kosta margar milljónir.
En án hennar var öll aukning á
þéttbýli óhugsandi. En eftir að
ráðist hafði verið í þær fram-
kvæmdir, varð það augljóst hags-
munamál sveitarfélagsins, að íbú-
um þess og gjaldendum fjölgaði
sem örast.
Með storminn
■ fangið.
Nú mundi það vafalaust vera
talið sjálfsagt, að myndun bæjar
eins og Kópavogs nyti velvildar
rfkisvaldsins og fjárhagslegs
stuðnings í ýmsum greinum. En
þvi fór víðs fjarri, að um það
væri að ræða á þessum árum og
er þá vægt að orði komist. Það
var þá í lögum, að hvert sveitar-
félag, sem hafði innan sinna vé-
banda fólk, sem stundaði at-
vinnu í öðrum sveitarfélögum,
skyldi skila til þeirra þeim út-
svörum, sem lögð voru á atvinnu
tekjur, sem þetta fólk aflaði sér
utan sinnar heimilissveitar. Nú
stóð svo á hér, að flestir gjald-
endur útsvara í Kópavogi sóttu
atvinnu sína að meira eða minna
leyti út fyrir hið nýja sveitar-
félag. Þar voru engin atvinnu-
fvrirtæki. Á fyrstu árum byggðar
í Kópavogi varð að gera ráð fyrir
því, að mikill hluti álagðra út-
svara, frá einum þriðja til helm
ings, rynni til annara sveitarfé-
laga. Hefðu þessi ólög haldist í
gildi, var enginn fjárhagsgrund-
völlur til uppbyggingar bæjar í
Kópavogi. Það tókst með harð-
fylgi eftir harða baráttu í mörg
ár, að fá þessi lög numin úr
gildi árið 1951. En þó að tekjur
Kópavogshrepps væru ekki á
fyrsta ári hans, 1948, nema rúm-
lega 300 þúsund krónur og árið
1948 innan við 400 þúsund krón-
ur, þá gerðust framkvæmdirnar
Menntamálaróðuneytið
Menntamálaráðuneytið óskar að taka á
leigu 150 ferm. skrifstofuhúsnæði nú
þegar. Tilboðum, sem tilgreini leigukjör,
skal kómið til ráðuneytisins fyrir 7.
febrúar n.k.
Menntamálaráðuneytið
30. janúar 1974.
samt, t. d. reis fyrsta barnaskóla-
byggingin, Kópavogsskóli og var
tekinn I notkun í ársbyrjun 1949
Á árinu 1948 var byrjað á lagn-
ingu vatnsveitunnar og I október
1949 var hleypt vatni á fyrsta
hluta hennar, Nýbýlaveg, Digra-
nesveg og Hlíðarveg og slðan
haldið stanslaust áfram. Var
henni að mestu leyti lokið á
árinu 1951. Á þessum árum var
einnig stöðugt haldið áfram
vegagerð, þar til allir vegir, sem
þá voru á skipulagsuppdrætti,
voru orðnir ökufærir. Árið 1952
komst höfn i Kópavogi á hafnar-
lög, strætisvagnar voru keyptir
og skipulegum strætisvagnaferð
um komið á 1957, annar barna-
skólinn, Kársnesskóli, tók til
starfa 1957 í byrjun árs, félags-
heimili vígt 1959, Víghólaskóli
tekinn í notkun 1960 o. s. frv.
Það sem hér hefir
verið gert:
Aðeins húsin 10 þúsund
milljóna virði.
Ég taldi hér á undan, að um-
skipti og timamót í hinni nýju
sögu Kópavogs beri að miða við
árið 1946. Það sem síðan hefir
gerst hér má sýna með mörgum
hætti og margvíslegum tölum.
Sem dæmi um það óhemju
starf, sem hefir verið unnið af
íbúum hér að sköpun nýrra verð-
mæta, má ef til vill nefna það,
að brunabótaverð húseigna I
Kópavogi á síðastliðnu hausti
var um 10 þúsund milljónir
króna, en var haustið 1948 inn-
an við eina milljón! Auk hús-
eignanna eru hér vitanlega
fjöldi allskonar mannvirkja,
svo sem gatna og allskonar lagna
í þeim, sem varla er hægt að
áætla hvað muni kosta, ef ætti
að gera þetta nú.
Þetta tímamótaár, sem ég
nefndi áðan, 1946, voru íbúar
hér taldir 521. Árið 1962, þegar
ég lét af störfum fyrir Kópavogs
bæ, voru íbúar hér taldir 7163.
Á þessum 16 árum, frá 1946—
1962, nam fólksfjölgun á Islandi
40,8%, í Reykjavík hafði íbúum
fjölgað um 56% á sama tíma,
en hér í Kópavogi hafði íbúatal-
an nærri 14-faldast, fjölgunin
nam 1275%. Á árabilinu 1963—
1971 dró verulega úr fólksfjölg-
un hér. Á árinu 1969 var f jölgun-
in t. d. aðeins 104 eða 0,96%
og árið 1971 var fjölgunin að-
eins 53 eða 10.47%. Bæði þessi
ár er því í raun og veru um
fækkun íbúa að ræða, þar sem
fjölgunin nær ekki nándar nærri
meðal mannfjölgun í landinu.
Nú er hinsvegar fyrirsjáanleg
ný alda fólksfjölgunar vegna
nýrra hverfa sem skipulögð hafa
verið og bygging er hafin á síð-
ustu 2 árin, svo sem Efstalands-
hverfi, Snælands og Ástúns-
hverfi og miðbærinn. Gæti sú
fjölgun orðið allt að 6 þúsund
manns næstu 2—4 árin.
Þá verður enn eftir mikið ó-
byggt land úr jörðunum Kópa-
vogi og Digranesi og ekki þaö
sista til byggingar, t. d. landið
í hallanum sunnan Digranesveg-
ar austan Bröttubrekku.
Það er því sýnilegt, að sú áætl-
un, sem hér var gerð árið 1946
um a.m.k. 15—20 þúsund manna
bæ í Kópavogi, getur hæglega
orðið að veruleika á næstu árum
og a. m. k. á þessum áratug.
Það hefir sýnt sig, að ungt
fólk, sem margt er fætt hér og
uppalið, vill halda tryggð við
sinn bæ og byggja hér, auk
fjölda margra annara, sem sækja
hér um byggingarlóðir á hverju
ári.
Það er besta sönnun þess, að
starf frumbyggjanna, sem hófu
að byggja þennan bæ fyrir að-
eins rúmum aldarf jórðungi, hef-
ir ekki verið unnið fyrir gýg.“