Þjóðmál - 21.02.1974, Blaðsíða 12

Auðvelt að
breyta í beiti-
iöni örtoka
landi / byggð
með áburði og
grasfræi
^íóíimál
í starfsskýrslu hins unga og
áhugasama landgræðslustjóra,
Sveins Runólfssonar til Búnaðar-
þings, sem nýhafið er, koma
fram ýmsar upplýsingar um starf
semi Iandgræðslunnar. Tökum
við okkur það bessaleyfi að birta
meginhluta skýrslunnar.
Stórgjöf F.í.
1 upphafi starfsskýrslunnar vík
ur Sveinn Runólfsson, land-
græðslustjóri, að komu áburðar-
flugvélarinnar Páls Sveinssonar,
til landgræðslustarfa, sem hann
telur tvímælalaust merkasta at-
burðinn í starfi landgræðslunnar
á árinu 1973. Telur hann þetta
stórmerka framlag Flugfélags-
manna til landgræðslu marka
þáttaskil hér á landi, ekki ein-
göngu í þessum málum, heldur
einnig í landbúnaðarmálum al-
mennt hérlendis.
„Starfsemi Landgræðslu ríkis-
ins var að öðru leyti með svip-
uðu sniði og undanfarin ár, þ. e.
a. s. fylgt stefnu, sem mörkuð
hefur verið af fyrirrennurum
mínum í starfi. Mun ég nú stutt-
lega minnast á helstu land-
græðsluframkvæmdirnar á árinu
1973.
Flugvélar Landgræðslunnar
dreifðu alls 1450 smálestum af
áburði og rúmum 20 smálestum
af fræi, sem var aðallega dansk-
ur túnvingull, vallarsveifgras,
vallarfoxgras og melgresi.
Áburðarflugvélinni Páli Sveins
syni var aðallega beint á upp-
græðslusvæði innan landgræðslu
girðinganna og alveg sérstaklega
á sandfokssvæðin umhverfis Þor-
lákshöfn, enda ber kunnugum
saman um, að þar hafi náðst
stórkostlegur árangur í upp-
græðslumálum og þökkum við
það fyrst og fremst afkastagetu
Landgræðsíuflugvélin „Páll
Sveinsson“ er hér að ferma
áburð til dreyfingar. Lofsvert
framtak er þáttur flugmanna f
rekstri flugvélarinnar, en þeir
hafa flogið í sjálfboðavinnu.
og Skeiðamannaafréttir, — þar
hímdu nú engar kindur við af-
réttargirðingar í haust, eins og
allt of víða annars staðar á land-
inu, þrátt fyrir sérstaklega hag-
stæð gróðurfarsleg skilyrði á sl.
sumri.
Á þessu ári var stofnuð sam-
starfsnefnd Landgræðslu ríkisins
og Náttúruverndarráðs til að
reyna að fyrirbyggja misskilning
vegna áburðarnotkunar á gróið
land. Við lifum í hrjóstrugu
og gróðurvana landi, þar sem %
hlutar landsins eru ógrónir. Á-
burðarnotkun Landgræðslunnar
miðast við að vernda þann gróð-
ur, sem við enn eigum eftir, og
reyna að breyta örfoka landi I
grösugar lendur. Miðað við þau
hrikalegu verkefni, sem bíða okk
ar á þessu sviði, þá er land-
græðslukerfið rétt aðeins að
byrja, en hinu má ekki gleyma,
hversu mörgum gróðurlendum
hefur verið bjargað á siðustu
stundu frá sandfoki og upp-
blæstri.
áburðarflugvélarinnar Páls
Sveinssonar.
Minni áburðarvélin dreifði á-
líka miklu magni og undanfarin
ár. Um helmingur þess magns
fór á beitilönd bænda, það er til
ræktunar beitilanda, sem er á
vissan hátt gróðurvernd, ef að
samhliða tekst að létta á nær-
liggjandi ofnýttum svæðum.
Þeir aðilar, sem höfðu gert
raunhæfar ráðstafanir í beitar-
málum sínum, voru að öðru
jöfnu látnir ganga fyrir með á-
burðardreifingu á vegum Land-
græðslunnar.
Borið á afrétti
Þeir afréttir, sem nú var borið
á, voru fyrst og fremst þeir, sem
orðið hafa fyrir miklum gróður-
spjöllum í tveim slðustu Heklu-
gosum, eins og til dæmis Flóa-
Skortur á beitilandi
Allvíða á landinu er orðinn
mikill skortur á beitilandi, sér.
staklega fyrir haustbeit. örfoka
land í byggð er auðvelt að breyta
í beitilönd með áburði og gras-
fræi. Leggja ber höfuðáherslu á
þau svæði, þar sem landþröngt er
og beitilönd ofsetin. Slík upp-
græðsla væri því á vissan hátt
gróðurvernd. Víða háttar svo til,
að á mörkum afrétta og byggðar
eru örfoka lönd, sem auðvelt er
að græða upp og nota til haust-
beitar fyrir afréttarpening, og
stytta þannig beitartíma á afrétti.
Skipuleggja verður uppgræðslu
og notkun þessara uppgræddu
beitilanda. Samkvæmt fenginni
reynslu Landgræðslunnar verður
að teljast eðlilegt að viðkomandi
sveitarfélög kosti Vi hluta af á-
burðar- og frækostnaði, fjáreig-
endur verði skattlagðir með til-
liti til fjárfjölda að greiða V4 af
fyrrnefndum kostnaði og Land-
græðslu ríkisins verði gert kleift
að greiða helmings kostnað við
fræ og áburð og sjá auk þess um
flutning og sáningu. Á öðru ári
greiði heimamenn helming af út-
lögðum kostnaði, og upp frá þvl
greiði heimamenn áburðarkostn-
að. Jafnframt fylgi sú kvöð að-
stoð landgræðslunnar, að Land-
Sveinn Runólfsson, landgræðslustjóri
græðsla ríkisins hafi fullan íhlut
unarrétt um notkun fyrrnefndra
uppgræðslusvæða.
Samvinna við
hreppsnefndir
í sumar var haldið áfram upp-
græðslu á beitarlöndum fyrir
Biskupstungnahrepp og Hvol-
hrepp, og hafist handa við svip-
aða uppgræðslu I samvinnu við
Gnúpverjahrepp. Á næsta ári
verður vonandi áframhald á
þessu starfi, og munu þá væntan-
lega fleiri bætast í hópinn.
Bæta þarf og vernda þau
svæði, þar sem á sér stað hæg-
fara en staðbundin gróður- og
jarðvegseyðing, eins og t. d. þar
sem landið er sundurskorið af
rofabörðum.
Nauðsynlegt er að hefja skipu-
Framhald á bls. 8