Þjóðmál - 07.06.1974, Blaðsíða 5

ÞJÓÐMÁL
5
Friðgeir Björnsson, sem skipar ejsta sœn F-listans i ISordurlandskjördœmi vestra:
F-listinn —
nýtt vopn
Síðan þing var rofið hafa átt sér
stað þó nokkrar sviptingar á vett-
vangi stjórnmálanna. Þær hafa
m.a. leitt til þess, að nýjar linur
hafa skorið islenska flokkaskip-
an. Sú sameining, sem rætt hafði
veriðum og stefnt að á milli Sam-
taka frjálslyndra og vinstri
manna og Alþýðuflokksins, fékk
ekki hljómgrunn innan SFV þeg-
ar til kastanna kom. Var tæpast
að undra, þótt ekki þætti mönnum
fýsilegt að taka höndum saman
við flokk, sem sýnir það jafnt i
stjórn og stjórnarandstöðu, að
vart gengur hnifurinn milli for-
ystuhans og Sjálfstæðisflokksins.
Hins vegar hefur tekist ágætt
samstarf um kosningabandalag á
milli SFV og Möðruvallahreyf-
ingarinnar, og ennfremur með
Samtökum jafnaðarmanna i
Reykjavik og Reykjanesi.
Hvað er
Möðruvallahreyfingin?
Möðruvallahreyfingin er sam-
tök manna yngri sem eldri, sem
velflestir hafa starfað i Fram-
sóknarflokknum til þessa og bar-
ist þar fyrir ákveðinni stefnumót-
un, sem gert hefði það skýrt, ef
fram hefði náðst, að Framsókn-
arflokkurinn vildi ótvirætt vera
forystuflokkur vinstra fólksins i
landinu, en ekki miðflokkur, eins
og forysta flokksins telur hann
eiga að vera.
Möðruvallahreyfingin hefur
viljað láta það koma ákveðið
fram i stefnu og störfum Fram-
sóknarflokksins, að skilin á milli
hægri og vinstri i islenskum
stjórnmálum lægju á milli Fram-
sóknarflokksins, og Sjálfstæðis-
flokksins en ekki um Framsókn-
arfl. miðjan eða vinstra megin
við hann. Þetta er i raun það, sem
deilur hafa staðið um innan
Framsóknarflokksins, en þær
deilur hafa siðan tekið á sig
myndir i mismunandi afstöðu til
einstakra málaflokka s.s.
byggðamála, varnarmála.afstöðu
til samvinnuhreyfingarinnar,
samtaka launþega og bænda,
skipulagsmála flokksins sjálfs og
fleiri mála.
A siðasta miðstjórnarfundi
Framsóknarflokksins kom skýrt i
ljós, að enginn vilji var hjá for-
ystu Framsóknarflokksins og
fylgismönnum hennar að taka til
greina nein þau sjónarmið, sem
Möðruvallahreyfingin setti fram,
heldur voru nær allar okkar til-
lögur skornar niður.
Eflaust má halda þvi fram með
nokkrum rétti, að þarna hafi ver-
ið um lýðræðisleg vinnubrögð að
ræða, þar sem ekki hafi náðst
meirihluti fyrir tillögum okkar.
En þá þurfa menn heldur ekki
að vera hissa, þegar slik útilokun-
arpólitik er rekin, þótt menn leiti
annað um stuðning við málstað
sinn.
Hvað átti að
taka til bragðs?
Þegar alþingiskosningar blöstu
við, átti Möðruvallahreyfingin
um þrjá kosti að velja. Hinn fyrsti
var að fljóta með Framsóknar-
flokknum áhrifalaus um það
hvaða stefnu flokkurinn tæki i
kosningunum og að þeim loknum.
Annar var að efna til sjálfstæðra
framboða og hinn þriðji að leita
samstarfs um framboð við aðra
aðila.
Samstarfsleiðin þótti álitlegust
þar sem auðvelt reyndisl að ná
fullri málefnasamstöðu með SFV
og hefur nú leitt til hins sameigin-
lega framboðs.
Nú kann ýmsum að þýkja, að
við, sem starfað höfum I
Framsóknarflokknum, sumir um
langan aldur, höfum valið ranga
leið og brugðist trúnaði við Fram-
sóknarflokkinn sem slikan. Þvi er
til að svara, að fyrir okkur eru
stjórnmál ekki trúarbrögð og
snúast ekki um þá, sem teknir eru
i guðatölu hverju sinni né heldur
þá flokka, sem einhvern tima
hafa verið stofnaðir. Stjórnmál
eru að okkar dómi barátta fyrir
málefnum, þau eru átök um það,
hvernig skuli móta og byggja upp
samfélög manna.
Stjórnmálaflokkar eru fyrst og
fremst vopn i þeirri baráttu, en
ekki það, sem baráttan snýst um.
Okkur þótti Framsóknarflokk-
urinn vera farinn að bita illa i
baráttunni fyrir þjóðfélagsskoð-
unum okkar. Og þegar hið gamla
vopn er tekið að digna, þá er að
smiða nýtt.
Nýtt framboð
Hið nýja vopn er sameiginlegt
framboð Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna, Möðruvallahreyf-
ingarinnar og Samtaka jafnaðar-
manna.
Þeir sem hræddastir eru um, að
framboðið taki spón úr aski sin-
um, hafa reynt að hræða menn
með þvi að segja að að baki þess
stæðu sundurlaus ósamstæð öfl,
og þvi væri i hæsta máta óskyn-
samlegt að greiða þvi atkvæði.
Þvi er til að svara, að hér er um
að ræða framboð á grundvelli
málefna, en ekki framboð, sem
haldið er saman af flokksbönd-
um. Flokksbönd eru engin trygg-
ing fyrir sterku framboði, það eru
málefnin, sem ráða þvi, hvort
framboð er sterkt eða ekki. Mál-
efnastaða hins sameiginlega
framboðs er sterk, og þvi þarf
engu að kviða. Sem dæmi um
veikt framboð, enda þótt þvi sé
haldið saman af flokksböndum,
má nefna framboð Framsóknar-
flokksins i Reykjavik. Þar er i
öðru sæti, utanrikisráðherra Ein-
ar Agústsson, sem sagst hefur
ætla að láta herinn fara. I fjórða
sæti á sama lista er maður að
nafni Kristján Friðriksson, sem
beitt hefur sér fyrir undirskrift-
um i þvi skyni að skora á utan-
rikisráðherra að svikja þá stefnu.
Þannig mætti tina til dæmi úr
hverjum flokki á fætur öðrum.
Áfram vinstri stjórn.
Það var mikið fagnaðarefni,
þegar vinstri stjórn var mynduð á
Islandi 1971. Vinstri stjórnin tók
við af stjórn, sem var löngu orðin
dáðlaus og úr sér gengin. Vinstri
stjórnin hefur látið margt gott af
sér leiða, en ýmislegt hefur þó
farið úrskeiðis. Slikt breytir þó
engu um, að takmarkið er og
hlýtur að vera, að vinstri stjórn
Friðhelgi einstaklingsins
fótumtroðin?
Heyrst hefur, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi fyrir sveitar-
stjórnarkosningarnar 26. mai
notað undirskriftargögn „Var-
ins lands” óspart sem eins kon-
ar spjaldskrá tii kosningasmöl-
unar, a.m.k. i Reykjavik. Það
fylgdi sögunni, að nú væri verið
að senda gögnin út á land til
þess, að ekkert kjördæmi færi
varhluta af þessum vinnubrögð-
um i baráttunni fyrir alþingis-
konsingarnar.
Hafi þessar fregnir við rök að
styðjast, er hér um að ræða ein-
hverja grófustu og ósvifnustu
misnotkun á undirskriftum,
sem dæmi eru um i landinu. Þar
með væri engu likara en að með
herferð „Varins lands” hafi
opinber kosning verið tekin upp
á nýjan leik á Islandi, og „kjör-
gögnin” siðan notuð til þess að
belgja út kosningaspjaldskrár
Sjálfstæðisflokksins. t flestum
siðmenntuðum löndum munu
vera til lög, er vernda almenn-
ing gegn slikri misnotkun sem
þessari. Það fyrirtæki „Varins
lands” áð láta tölvusetja skjal-
gögn sin að undirskrifendum
gjörsamlega forspurðum sýnir
glöggt, að full ástæða er til að
setja slik verndarákvæði um
persónulega friðhelgi manna i
islenska löggjöf. Það er stað-
reynd, að slikar vélunnar skrár
með persónulegum upplýsing-
um um einstaklinga geta boðið
heim svæsinni misnotkun.
í þessu sambandi er vert að
spyrja forvigismenn „Varins
lands” og Sjálfstæðisflokkinn,
sem þeir eru flestir tengdir, eft-
irfarandi spurninga:
1. Hvers vegna voru undir-
skriftargögnin tölvusett án
vitundar og leyfis undirskrif-
enda? Hvers vegna voru list-
arnir ckki innsiglaðir að lok-
inni talningu, án afritunar á
nöfnum, og afhentir öruggum
aðila til geymslu —- eða hrein-
lega eyðilagðir?
2. Telur Sjálfstæðisflokkurinn
sig þcss umkominn að lita svo
á, aö þeir 'kjósendur sem af
ýmsum ástæðum skrifuðu
undir yfiriýsingu „Varins
iands” — oft vegna mikils
þrýstings frá utanaðkomandi
áhrifaaðilum —hafi þar með i
raun lýst yfir einhvers konar
stuðningi við Sjálfstæðis-
fiokkiún? Og telur Sjálf-
stæðisflokkurinn sig hafa rétt
til að beita sér gagnvart kjós-
endum, eins og svo hafi ver-
ið?
3. Er það rétt, að nafnaskrár
„Varins lands” hafi verið not-
aðar til að hafa áhrif á
sveitarstjórnarkosningarnar
26. mai, a.m.k. i Reykjavik?
4. Er það rétt, að i sama skyni
sé nú unnið að þvi að nota
þessar nafnaskrár hvarvetna
á landinu i kosningabarátt-
unni fyrir alþingiskosning-
arnar 30. júni?
Kjósendur um land allt munu
fylgjast með þvi, að þessum
spurningum verði svarað án
undandráttar. A.í.
Friðgeir Björnsson.
sitji áfram við völd i landinu.
Vinstri menn mega ekki glata úr
höndum sér tækifæri til að sýna
hvaða þjóðfélag þeir vilja að
verði á tslandi. Þeim þarf að gef-
ast rýmri timi til að koma stefnu-
málum sinum i framkvæmd,
þannig að fyrir hendi séu skýrir
valkostir, þegar menn gera upp
hug sinn gagnvart þeirri spurn-
ingu, hvort menn vilji hægri eða
vinstri stjórn i landinu.
Hins vegar blasir við, að endur-
bæta þarf ýmislegt i fari vinstri
stjórnarinnar, einkum fjármála-
stjórnina, sem nokkuð hefur
gengið úr skorðum.
Hið sameiginlega framboð
gengur til kosninganna undir
kjörorðinu — áfram vinstri
stjórn, betri vinstri stjórn — A
sama hátt og kosningasigur Sam-
taka frjálslyndra og vinstri
manna var forsenda fyrir mynd-
un vinstri stjórnar 1971, er sigur
F-listans nú forsenda fyrir þvi, að
vinstri stjórn verði áfram i land-
inu. Þetta liggur i augum uppi og
verður ekki hrakið. Framsóknar-
flokkurinn hefur enga möguleika
á þvi að vinna ný þingsæti enda
hefur hann sifellt tapað fylgi i
undanförnum kosningum. Al-
þýðubandalagið kann að vinna
þaðupp,sem Framsókn tapar, en
tæpast verður það meira. Þá
stendur sú staðreynd óhögguð, áð
F-listinn þarf að koma að a.m.k. 5
þingmönnum til þess að myndun
vinstri stjórnar sé möguleg. Þetta
er vel hægt ef vel er unnið.
Norðurlandskjördæmi
vestra
1 siðustu þingkosningum buðu
Samtök frjálslyndra og vinstri
manna ekki fram i Norðurlands-
kjördæmi vestra. Þvi er ekki vit-
að svo glöggt, hversu marga
stuðningsmenn Samtökin eiga i
kjördæminu. Engin ástæða virð
ist til annars en ætla, að styrkur
þeirra sé svipaður og i öðrum
kjördæmum landsins. Við þetta
bætist siðan sú staðreynd, að
Möðruvallahreyfingin á sér sterk
itök i kjördæminu. Framboð F-
listans hefur fengið góðar undir-
tektir og ber að þakka það sér-
staklega. Þvi er full ástæða fyrir
stuðningsmenn F-listans að vera
bjartsýna,enda má leiða að þvi
verulegar likur, ef vel tekst til
með kosninguna, að uppbótar-
maður nái kjöri af F-listanum i
Norðurlandskjördæmi vestra.
Nauðsynlegt er, að menn átti
sig á þessari staðreynd, áður en
til kosninganna kemur.
Nýir menn
Nú kunna menn að segja, að lit-
ið vit sé i þvi að setja efstan á
lista, mann sem ekki er búsettur i
kjördæminu og liklega með tak-
markaða þekkingu á sérmálum
þess. Þvi er til aðsvara, að sé litið
til annarra framboðslista I kjör-
dæminu, er ástandið svipað hvað
búsetuna snertir.
Nýir menn koma oft með nýja
sýn yfir hin staðbundnu vanda-
mál, enda segir máltækið, að
glöggt sé gests augað.
Það fer ekki hjá þvi, að ýmiss
konar togstreita vill oft rikja um
málefni héraðanna, og þeir sem
fyrir hafa setið eru oft meira og
minna flæktir i þá togstreitu og
eiga þvi erfiðara um lausn mál-
anna en ella. Nýir menn eiga ekki
við þann vanda að etja og geta
þess vegna orðið að meira liði
óbundnir af fyrri orðum og gerð-
um.
Menntamálaráðuneytið,
30. mai 1974.
Styrkur til sérfræði-
þjálfunar í Bretlandi
Breska sendiráðið i Reykjavik befur tjáð islenskuiii
stjórnvöldum, að samtök breskra iðnrekenda, C’on-
federation of British Industry, inuni gefa islenskuin
verkfræðingi eða tæknifræðingi kost á styrk til sér-
náms og þjálfunar á vegum iðnfyrirtækja I Bretlandi.
Umsækjendur skulu hafa lokið fullnaðarprófi i verk-
fræði cða tæknifræði og hafa næga kunnáttu i enskri
tungu. Þeir skulu að jafnaði ekki vera eldri en 35 ára.
Um er að ræða tvenns konar styrki: Annars vegar fyrir
menn, er nýlega hafa lokið prófi og hafa hug á að afla
sér hagnýtrar starfsreynslu. Eru þeir styrkir veittir til
1 til 1 og 1/2 árs og nema 1008 sterlingspundum á ári,
auk þess sem að öðru jöfnu er greiddur ferðakostnaður
til og frá Bretlandi. Hins vegar eru styrkir ætlaðir
mönnum, sem hafa ekki minna en 5 ára starfsreynslu
að loknu prófi og hafa hug á að afla sér þjálfunar á sér-
greindu tæknisviði. Þeir styrkir eru veittir til 4-12 mán-
aða og nema 1236 sterlingspundum á ári, en ferða-
kostnaður er ekki greiddur.
Umsóknir á tilskildum eyðublöðum skuiu hafa borist
menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, Reykjavik,
l'yrir 20. júni n.k. Llmsóknareyðublöð, ásamt nánari
upplýsingum um styrkinn, fást i ráðuneytinu.
mm