Sjómannadagsblaðið - 04.06.1939, Blaðsíða 90

38
SJÖMANNADAGSBLAÐIÐ
ekki hef jist handa um, og ennfremur það, hvaða
viðfangsefni það væru, sem hin ýmsu stéttar-
félög sjómanna væru samhuga um að vinna að
og gætu komið öllum einstaklingum innan
starfsgreina sjómannastéttarinnar að jöfnum
notum, á sínum tíma.
Margt gat komið til greina í þessum efnum.
En líti maður á nútíma menningu þjóðfélags
vors, þá er bókleg og verkleg fræðsla kostuð
af þjóðfélaginu jafnt fyrir sjómannastéttina
sem aðrar stéttir. Verið er að lögleiða skyldu-
nám í sundi við alla skóla, þar sem unnt er að
koma því við. Námskeiðum í sundi komið á
fyrir fullorðna; slysa-, sjúkra-, elli- og örorku-
trygging komin í lög, og sem á eftir að taka
breytingum til bóta. Allt þetta hefir þjóðfélagið
nú þegar tekið á stefnuskrá sína, til hagsmuna
þegnanna og margt fleira, svo sem öryggismál-
in, vitabyggingar og fleira. í málum sem þess-
um, má ætla að sjómannastéttin þurfi það eitt
í framtíðinni, að ýta á eftir umbótum, þar sem
byrjunin er hafin. I umræðum manna á meðal
um þessi mál, hefir þeirri hugmynd skotið upp,
að viðeigandi væri, að sjómannastéttin safnaði
fé í minnismerki (Monument) yfir sjómenn, er
farizt hafa, eða farast kunna í sjó. Um þetta
hafa verið mjög skiptar skoðanir meðal full-
trúa Sjómannadagsráðsins. Hinsvegar. er hug-
mynd þessi virðingarverð og sýnir lofsamlega
stéttartilfinningu. Nú vill svo til, að mál þetta
hefir þegar verið tekið upp af útgerðarmönn-
unum, og Fisksölusambandinu falin framkvæmd
í því, er þegar hefir kosið nefnd, sem á að hafa
undirbúning og framkvæmd með höndum.
Vér teljum, að fyrir þessari fögru hugmynd
sé vel séð, og Sjómannadagsráðið geti þar með
beint starfi sínu að öðrum viðfangsefnum.
Á síðasta aldarf jórðungi hefir stórfelld breyt-
ing farið fram í þjóðfélagi voru. Meira en helm-
ingur þjóðarinnar, eða nær 60%, býr nú í bæj-
um og kauptúnum. Samfara þessu hefir ekki
hvað minnst orðið stórfelld breyting á lífi og
aðstæðum öllum meðal sjómannastéttarinnar.
Frá því að búa í sveit og stunda sjómennsku
nokkum hluta ársins, bæði á þilskipum og opn-
um skipum, em sjómenn nú að mestu búsettir
í bæjum og sjóþorpum, og stunda ekki aðra
atvinnu, þegar hana er að fá. Á sama tíma
hefir vaxið upp ný stétt, farmannastéttin, sem
gera má ráð fyrir að eigi vaxtarskilyrði fyrir
höndum. Það mun því að líkum sækja í sama
horf, eins og þekkt er meðal farmanna og fiski-
manna annarra þjóða, og er þegar farið að
koma einnig í ljós hjá okkur, að allstór hundr-
aðshluti þeirra manna, sem hafa gert far-
mennsku eða fiskveiðar að lífsstarfi sínu, eru
eignalausir einstæðingar á elliárunum, sem ekki
komast að öðrum störfum hjá þjóðfélaginu, og
í mörgum tilfellum brestur kunnáttu til ann-
ara starfa, en í öðrum tilfellum óhæfir til
starfa. Fyrir slíka menn hefir meðal stórþjóð-
anna verið komið upp elliheimilum, sem að vísu
fullnægja ekki hinni miklu þörf, sem þar er
fyrir hendi, en hér hjá oss er ekkert slíkt heimili
til, sem er hliðstætt þess konar heimilum er-
lendis.
Vér lítum svo á, að langt muni í land til þess
að slík elliheimili fyrir sjómenn verði reist af
hinu opinbera, ríki eða bæjum, og teljum því,
að sjómannastéttinni gefist hér kærkomið til-
efni til að beita sér fyrir fjársöfnun til stofn-
unar elli- og hvíldarheimilis fyrir aldraða sjó-
menn. Hér er um menningar- og mannúðarmál
að ræða, sem vér trúum á, að allir geti orðið
samhuga um að vinna að.
Oss er ljóst, að það getur tekið mörg ár að
safna nægjanlega stórum sjóði, til þess að
byggja stórt og veglegt elliheimili, enda reynsla
fyrir því, í þjóðfélagi voru, að mörg menning-
arfyrirtæki, eða stofnanir, hafa þurft langan
undirbúning. Það er skoðun vor, að í sambandi
við elliheimili sjómanna þurfi að vera vinnu-
stofur, þar sem einstaklingum er gert mögulegt
að vinna að einu og öðru, sem þeir hafa kunn-
áttu til.
Vér leggjum því svohljóðandi tillögu fram,
til ályktunar:
Sjómannadagsráðið samþykkir, að vinna að
því nú þegar og í nánustu framtíð, að safna
fé til stofnunar elli- og hvíldarheimilis fyrir
aldraða farmenn og fiskimenn.
Til sjóðsins renni:
1) Nettóhagnaður af hátiðahöldum hvers