Sjómannadagsblaðið - 03.06.1963, Blaðsíða 27

með landfólkinu, sem svo fékk leyfi
til að æfa sig nokkrum sinnum fyrir
keppnina. Urðu sjómannafélagið,
véístjórafélagið, skipstjórafélagið,
vélsmið j nrnar, slysavarnaf élagið,
útgerðarfélagið og fleiri til að leggja
fram lið sitt, þegar svo bar undir.
Ennfremur hafa drengjasveitir ver-
ið þátttakendur nokkrum sinnum,
en þeir hafa róið öðrum bátum og
léttari.
Allsnemma fóru róðrarsveitir að
kvarta um, að vegalengdin væri of
mikil, þannig að óvanir ræðarar ættu
á hættu að ganga fram af sér í keppn-
inni, sem gæti valdið heilsutjóni, og
þess vegna nauðsynlegt að vega-
lengdin væri stytt. Þetta var tekið
til greina, vegalengdin var stytt um
helming, eða í 500 m, og hefur verið
það síðan.
I sambandi við róðrarkeppnina
hefur tvívegis verið sýnd björgun í
björgunarstól og þótti takast vel. —
Sýningar þessar voru framkvæmdar
af skipverjum á ms. Ester og ms.
Drang.
Fyrsta atriði Sjómannadagsins á
Akureyri hefur ávallt verið að hlýða
á sjómannamessu, sem prestar safn-
aðarins hafa flutt í kirkjunni, að
undanskildum tveim þeim fyrstu, en
þá var messað á Ráðhústorgi, eins
og áður segir. Mjög fúslega hafa
prestarnir jafnan beint orðum sínum
sérstaklega til sjómannanna þennan
dag með árnaðaróskum og fyrirbæn-
um, sem bæjarbúar hafa reynt að
endurgjalda með góðri kirkjusókn
þann dag. — Lengi framan af var
kirkjugangan hafin með hópgöngu
þeirra sjómanna, sem í landi voru
hverju sinni, og áttu þess kost að
vera með. En 1951 var sú siðvenja
lögð niður, aðallega vegna þess, að
kappróðurinn og eftirfylgjandi dans-
skemmtun kvöldið á undan, drógu
svo úr atorkunni, að hópgangan varð
fámenn. Gátu bæjarbúar upp frá því
hagað kirkjugöngu sinni eftir geð-
þótta, og kannske var það líka betra.
Iþróttirnar og þau skemmtiatriði,
sem sjómannadagsráðið hafði auglýst
hverju sinni, fóru svo fram eftir há-
degið. Fyrst í höfninni, eins og áður
hefur verið greint frá, og úti á Gler-
áreyrum, ásamt ýmsum innskots-
þáttum til gamans, s. s. söng karla-
kóranna og lúðrasveitarinnar o. fl.
Seinna færðist athafnasvæðið á flöt-
ina sunnan sundlaugarinnar, eða á
hátíðasvæðið, sem hér er kallað. Var
það ólíklegt þægilegra að geta fram-
kvæmt íþróttir dagsins svo til á sama
stað.
Knattspyrnan fór að vísu fram á
íþróttavellinum á Gleráreyrum, þar
til hún var tekin af dagskránni, en
það var árið 1955. Orsökin var eink-
um sú, að mjög erfitt reyndist að fá
lið til að keppa, engir sjómenn þótt-
ust til þess færir. Einnig mun hafa
ráðið miklu, að með bættum skil-
yrðum til íþróttaiðkana og auknum
kappleikjum milli landshluta, varð
þessi íþrótt það algeng, að ekki yrði
að vænta mikillar aðsóknar að
keppni óvaninga, sem lítið gaman
væri að horfa á.
Þess í stað var reynt að viðhafa
meiri fjölbreytni í gamninu, við
laugina og sunnan hennar. Mátti þar
stundum líta marga spaugilega til-
burði, s. s. í pokahlaupi, nagla- og
nálþráðaboðhlaupi, og ýmsu fleiru af
líku tagi, sem fólkið virtist hafa
mikið gaman af. Mun óhætt að full-
yrða, að engum hafi hingað til fund-
ist hann fara vonsvikinn af úti-
skemmtisamkomum á Sjómannadag-
inn á Akureyri (þegar undantekinn
er dagurinn 1958, en þá féllu allar
útiskemmtanir niður).
Dansleikirnir og inniskemmtan-
irnar hafa farið fram í fjórum sam-
komuhúsum hér í bænum, sem öll
hafa fúslega verið til reiðu, ef ekki
var búið að ráðstafa þeim áður. —
Fyrstu árin var það samkomuhús
bæjarins, þar til því var breytt í
kvikmyndahús. Hin húsin eru Hótel
KEA, Hótel Norðurland, sem er
sama húsið og nú heitir Hótel Varð-
borg, og Alþýðuhúsið. Þetta eru
ágætis samkomuhús að öðru leyti en
því, að þau hafa reynzt heldur lítil,
þannig að seinni árin hefur Sjó-
mannadagurinn oftast haft tvö þeirra
í gangi samtímis, og það oft bæði
kvöldin, laugardags- og sunnudags-
kvöld, eftir að tekið var upp á að
hafa róðrarkeppnina á laugardags-
kvöldi, og hefur þó oftast ekki veitt
af. Auðvitað þótti þetta alveg sjálf-
sögð viðbót við allt hitt gamanið.
Þess er áður getið að Sjómanna-
dagurinn á Akureyri hóf starfsemi
sína með því, að tileinka væntanleg-
an tekjuafgang dagsins björgunar-
skútu Norðurlands. Sú söfnun stóð
til ársins 1951, en þá var hafin bygg-
ing þessa skips. Arið 1952 varð því
eins konar millibilsþáttur í starfsem-
inni, og leiddi til þess, að fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri, sem þá
var langt á veg komið, var ánafnaður
tekjuafgangurinn það ár, og afhent-
ur. Var það gert til þess að flýta
fyrir því, að sjúkrahúsið gæti tekið
til starfa, en á því var talin mikil
þörf. Upphæðin var rétt um 26 þús.
krónur.
Næstu tvö árin rann tekjuafgang-
urinn að mestu aftur til björgunar-
skútunnar, eða þar til lokagreiðsla
fór fram, en það var árið 1954.
Síðan hefur verið safnað í sjóð til
dvalarheimilis aldraðra sjómanna,
sem stofnsettur hafði verið allmörg-
um árum áður, og liggja þeir pen-
ingar nú í sjóðbókum peningastafn-
ana hér á Akureyri, aðgengilegir,
þegar þar að kemur.
Samkvæmt stefnuskrá Sjómanna-
dagsins, sem meðal annars hefur að
geyma þau ákvæði, að sýna beri
heiðursvott þeim sjómönnum, sem
af alúð og kostgæfni hafa helgað sjó-
sókn og sjómennsku alla krafta sína,
en sökum aldurs eru hættir þeim
störfum. Hefur sjómannadagsráðið
látið gera heiðursmerki í þessu skyni
og er það æðsta merki samtakanna.
Merki þetta hefur til þessa verið
veitt 9 öldruðum sjómönnum, sem
allir hafa átt og eiga heima á Akur-
eyri. Nöfn þeirra eru þessi:
Eiður Benediktsson, skipstjóri.
Stefán Magnússon, sjómaður.
Stefán Jónasson, skipstjóri.
Axel Björnsson, vélstjóri.
Jóhann Guðmundsson, sjómaður.
Kristján Kristjánsson, sjómaður.
Aðalsteinn Jónsson, vélstjóri.
Gísli J. Eyland, skipstjóri.
Egill Jóhannsson, skipstjóri.
Ennfremur hefur skrautritað heið-
ursskjal verið afhent fyrir frækilega
björgun skipsfélaga í vondu veðri á
Halamiðum. Móttakandinn var Ól-
afur J. Aðalbjörnsson, sjómaður, Ak-
ureyri.
Hér að framan hefur verið brugðið
upp skyndimynd af starfsemi Sjó-
mannadagsins undanfarin 24 ár, og
drepið á það helzta, sem borið hefur
við í sambandi við daginn á þessu
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 13