Sjómannadagsblaðið - 03.06.1963, Blaðsíða 36

Seiði og ungfiskar læra og æfa samstilltar hreyfingar og torfuhegðun á uppvaxtarskeið-
inu. Nýútklakið seiði 5 il 7 mm langt (efst) nálgast höfuð, sporð eða hlið annars seiðis.
Þegar bil milli þeirra er 5 mm flýja bæði, 8—9 mm seiði (miðmyndin) synda snöggvast
samhliða, ef annað nálgast sporð hins. Þegar lengdin er orðin 9 til 10,5 mm (neðsta
mynd) nálgast annað seiðið oftast sporð hins, þau synda þá samhliða í 5—10 sekúndur.
Seinna synda þau stutta stund saman og fleiri bætast í hópinn.
Af athugunum má ráða, að torfu-
myndun hefjist, þegar seiðin hafa
náð ákveðinni lengd. Við gátum
samt ekki séð í hinu náttúrlega um-
hverfi, hvort torfumyndun hefst
smám saman eða hvort hún gerist
skyndilega. Þess vegna fórum við að
ala upp 1000 seiði úr hrognum silfur-
fiska (Menedia). Við settum seiðin í
hringlaga sjóbúr. Við höfðum séð,
að torfur vilja riðlast í hornum fer-
kantaðra íláta. Seiðin athuguðum
við í spegli við stöðuga birtu, örugg
vissa fékkst fyrir því, að seiði upp-
alin á tilraunastofu fóru að safnast
í torfu, þegar þau voru orðin ámóta
stór og þau smæstu, sem sést höfðu
saman í torfu í sjónum.
Stöðugar athuganir á tilraunastofu
sýndu, að torfumyndun þróast á sér-
stakan einkennandi hátt. Nýútklakið
seiði, 5—7 mm langt, nálgaðist höf-
uð, sporð eða hlið annars seiðis, þeg-
ar bilið milli þeirra var um 5 mm
flýtti það sér burtu, 8—9 mm seiði
nálgaðist sporð annars seiðis, þegar
bilið milli þeirra var 1—3 cm syntu
þau samhliða í stefnu í 1 eða 2 sek-
úndur. Ef seiðin nálguðust höfuð
hvers annars, flýttu þau sér bæði
burt, sitt í hvora áttina, 9 mm seiði
nálgaðist venjulega sporð annars
seiðis og bæði syntu samhliða í 5
eða 10 sek. Þegar seiðin höfðu náð
10 til 10,5 mm lengd nálgaðist annað
seiðið sporð hins, bæði seiðin íitr-
uðu að endilöngu, að því búnu syntu
þau tvö í lest eða samhliða í 30—60
sek. Stundum bættust 3 eða 4 seiði
í hópinn og vísir að torfu var sjáan-
legur. Þátttaka seiða jókst upp í 10,
þegar lengd þeirra var orðin 11—12
mm. Bil milli fiska var frá 10 til 35
mm og torfan alllaus í böndunum.
Þegar seiðin voru orðin 14 mm var
bil milli seiða 10—15 mm og ekki
eins breytilegt og áður, minni rugl-
ingur átti sér stað í torfunni.
Torfumyndun byrjar því með sam-
skiptum tveggja örsmárra seiða. Þeg-
ar þau eldast og stækka nálgast þau
ekki lengur höfuð hvors annars, ann-
að seiðið nálgast þá fyrst sporð hins.
Bæði seiðin fara nú að synda sam-
hliða í stað þess að flýja hvort ann-
að. Vaxandi fjöldi slæst í hópinn til
myndunar torfu, sem er á byrjunar-
stigi.
Þegar litið er á hinn mikla fjölda
torfufiska, bæði í sjó og vötnum,
virðist torfan vera mikilvæg aðlögun,
en þrátt fyrir það hefur engum
þeirra manna, sem stundað hafa
rannsóknir á torfulífi fiskanna tek-
izt að sanna hvers vegna torfumynd-
un sé árangursrík.
Rannsóknir á fiskitorfum hafa
vakið fleiri spurningar en tekizt hef-
ur að svara, en rannsóknirnar eru
farnar að benda til þess að vænta
megi árangurs í íratmíðinni.
(Ofanritað er ágrip af grein eftir Eve-
lyn Shaw, sem kom út i Scientific Ameri-
can í júní 1960).
Grímur Þorkelsson.
22 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ