Eimreiðin - 01.04.1923, Page 4

132
NORSK ÞJÓÐERNISBARÁTTA
eimreiðin
velli í maí 1814, til að ráða fram úr ógöngunum, sem hún
var þá í. Og þeir semja henni stjórnarskrá, sem í raun réttri
leggur framtíð hennar í hendur bændastéttarinnar, þjóðlegustu
og þóttamestu stéttarinnar. Og þó eru það aðallega embættis-
menn, sem vinna verkið. En þessa stefnu tóku þeir bæði til
að sýna heiminum, að hér stæði alþjóðarhreyfing að baki. oS
af brjóstviti, sem fær stuðning í því, að einmitt nú þarf þjóðm
að kalla fram það, sem sjálfstæðast er og sérstakast í eðh
hennar.
Og vafalaust er það lán norsku þjóðarinnar, að þau verða
örlög hennar, að hún kemst í samband við Svía, en fær að
halda stjórnárskránni. Hún var því tæpast vaxin að verða
sjálfstæð þjóð eftir svo stutta baráttu. Og ef Noregur hefði
aftur sameinast Danmörku, hefði hún naumast vaknað hl
glöggrar meðvitundar um sjálfa sig svo fljótt sem í samband-
inu við Svía, sem hún skoðaði því sem næst fjandþjóð sína-
í baráttunni gegn Svíum og sænska konungsvaldinu varð
norska þjóðin að standa saman. En í raun réttri var hún tvi-
skift, í alnorska bændur og dansk-norskan embættis- °8
borgarlýð. Það voru embættismennirnir, er völdin tóku í sínar
hendur, af því að þeir voru vanir að fara með þau, °S
bændurnir ■ glöggvuðu sig ekki á því í einum svip, hvað
þeir höfðu fengið með stjórnarskránni. En brátt fór embættis-
mönnunum að lítast svo á, að þeir hefðu gefið bændunum
alt of mikinn rétt og lögðu jafnvel hug á, að fá stjórnar-
skránni þannig breytt, að þeim væru trygð stjórnarvöld urn
aldur og æfi. 1821 kom sjálfur »faðir stjórnarskrárinnar4
(»Grundlovens Fader«), Chr. M. Falsen, með tillögur
stjórnarskrárbreytingar, þar sem farið var fram á, að í löS"
þinginu (Lagtinget) fengi enginn bóndi þingsetu, en í óðals-
þinginu (Odaltinget) að eins einn bóndi úr hverju fylki. E11
er til kom, þorði enginn að hrófla við stjórnarskránni vegna
hræðslu við konungsvaldið, enda lagði konungur sama árið
fram frumvarp til breytinga á henni, sem gekk í þá átt, a
auka konungsvaldið að svo miklum mun, að öllu þjóðfrelsi
gat staðið hætta af. Vegna bændanna var slík breyting
heldur vogandi, því að það hafði komið ljóst fram, að margir
þeirra litu um öxl til þeirra tíma, er þeir höfðu föðurleS3