Eimreiðin - 01.07.1924, Page 85

E'MREIÐ!N
FRÆNDUM SÍÐU-HALLS SVARAÐ
277
b^ögð og vísindi hafa unnið mannkyni ómetanlegt gagn. En
hvorugt hefur ráðið allar gátur lífs og tilveru. Fjöldi þeirra
er óleystur enn. Oft hafa og trú og vísindi staðið á önd-
yerðum meið, kenningar þeirra sýnst ósamrýmanlegar, og því
reVnt að bola hver annari út.
Guðspekin kemur með sennilegar ráðningar á mörgum
Þessum óleystu gátum. Hún brúar gjárnar milli trúar og vís-
■nda með skynsamlegum skýringum. Hún hefur svör, þar sem
nðrar stefnur hafa engin. Þessar skýringar og svör eru fólgin
1 sérkenningum hennar. Er því mikið undir því komið, að
s®milegar heimildir séu fyrir þeim.
2. Sérstakar heimildir. Kenningar þessar, sem eg nefni sér-
kenningar guðspekinnar, eru það þó ekki, nema að nokkru
'eVti. Þær eiga sammerkt með helgiritum ýmissa þjóða, eink-
Ufu Indverja. Þær eru studdar kenningum, sem fram koma í
9læsilegum heimspekistefnum Pythagoringa og Nýplatoninga.
^eim er fylgi veitt í ýmsum fyrirsögnum, sem geymst hafa frá
^unhelgafræðslunni fornu. Ammonias Saccas kendi guðspeki
fyrir nærri 1700 árum. Paracelsus og Giordano Bruno hreyfðu
Vnisum kenningum hennar á 16 öld. ]akob Böhme ritaði marg-
ar bækur um guðspekileg efni á 17. öld. Og í ritum Rósar-
^rossbræðra og dulfræðinga að fornu og nýju er slegið á
s°mu strengi. En hér á landi eru þær eigi að síður sérkenn-
ln9ar guðspekistefnunnar. Hún ein hefur haldið þeim á lofti.
Ein sérkenninga þessara er endurholdgunarkenningin, sem
9erir grein fyrir þróunarferli mannssálarinnar og sýnir fram á,
að einskært réttlætislögmál geti stýrt örlögum manna, þótt
annað virðist ofan á. Onnur er kenningin um ósýnilega heima
°9 ósýnileg starftæki mannsins, og greiðir hún úr mörgu
Vandamáli, sem myrkrum þótti hulið. Hin þriðja er kenningin
Urn fullkomna menn eða meistar£T, og þroskaleið lærisveina.
Eún varpar nýju skýringarljósi yfir höfunda trúarbragða og
störf þeirra, eykur mönnum traust til eigin krafta og kennir
rað, til að drepa þá úr dróma. En hér er ekki unt að greina
ra því, hvernig þessar kenningar og aðrar fleiri ráða gátur
°9 gefa skynsamleg svör. Það eru heimildir þessara kenninga,
Sern við ætluðum einkum að athuga. —