Eimreiðin - 01.07.1926, Qupperneq 26

202
STJÓRNMÁLASTEFNUR
eimreiðin
komu, þar sem selurinn var dreginn upp. Hjá Eskimóum 1
Grænlandi, sem hafa haft mikil mök við hvíta menn og tekið
að miklu Ieyti siði þeirra, er ennþá siður, að sá er drepur
rostung á ekki nema nokkurn hluta hans, hitt er almenningS'
eign. Eins þykir það óhæfa — að minsta kosti í sumum
bygðum, — ef maður missir kajakinn sinn, en annar maður a
tvo, að hann gefi ekki annan þeim er misti.
Upprunalega var ekki til neinn eignarréttur á jörð, og Þa^
er víða til enn þá, að kynstofninn (eða þorpið) á alt landiði
en einstaklingurinn ekkert land, og á þetta sér jafnvel enn Þa
stað hjá sumum þjóðum, sem stunda akuryrkju, en á laðu
stigi. En þegar menn lærðu fullkomnari akuryrkju-aðferðir>
bera áburð á akurinn, plægja á haustin, eða jafnvel sá Þa’
þá varð þetta fyrirkomulag óhentugt fyrir framleiðsluna, a^
landið væri almenningseign. Þannig kom eignarrétturinn a
landinu, og á framleiðslutækjunum yfirleitt, af því, að það var
á þeim tímum til hagræðis fyrir framleiðsluna. FramleiðslU'
tækin hefðu ekki þurft að verða einstakra manna eign, e
hið almenna menningarstig hefði verið svo hátt, að menn
hefðu kunnað að nota samvinnuna, en það var nú ekki oS
þessvegna hlaut einstaklings-eignarrétturinn að koma. Þu> na
kvæm rannsókn veraldarsögunnar sýnir, að það eru ekki si
irnir, sem skapa framleiðslu-aðferðirnar, heldur eru það fra^
leiðslu-aðferðirnar eða þörf framleiðslunnar, sem skapar si
ina og siðfræðina.1) Og siðfræðin breytist eftir því sem P°
framleiðslunnar breytist. Þess vegna hlýtur líka að uer
breyting á eignarréttinum á framleiðslutækjunum nú, Pe°
se
1) Fyr á öldum, er menn báru hjálma, var það, að taka af sér h>a .
inn úti, sama sem að gefast upp. Það var kurteisi, (og nokkuð yfird11
sem súnd var þjóðhöfðingjum og kvenfólki.
Enn þá taka karlmenn ofan höfuðfatið, sem kurteisisvott, þ°
reyndar engin meining í þeirri athöfn lengur. , f.
Það er nú orðið langt síðan að menn fóru að telja sitt hvað 311
dráttinn og sálina, en það héldu forfeður okkar að væri eitt
sama, eins og tunga okkar enn þá ber vott. En á þeim tíma var s .
legt, aö menn væru skelkaðir við hnerra og héldu, að sálin (andinn^.^i^a
að fara úr líkama þess, sem hnerraði, og bæðu góða vætti að I ^
þeim, sem það gerði. En það er gott dæmi upp á hvað siðir hal a
enn í dag biðja flestir guð að hjálpa þeim, sem hnerrar.