Eimreiðin - 01.10.1945, Page 92

316
RITSJÁ
EIMREIÐIN
manna, en gallinn er aiVeins sá, að
fæstir hirða um að afla sér staðgóðrar
þekkingar á þessu sviði. Óvíða munu
sleggjudómar algengari en þar.
Hér á landi og sjálfsagt víðar hefur
það dregizt um of, að sálarfræðinni
yrði skipaður sá sess, scm hcnni hæf-
ir, — hún hagnýtt sem skyldi. Hald-
góð þekking á lögmálum licnnar ætti
nú þegar að vera fullnaðarprófsskil-
yrði í öllum framhaldsskóluin, að
elcki séu nefndar æðri menntastofn-
anir. Almenn menntun er ófullkomin,
ef sálfræðilega þekkingu vantar. I
sérskólunum á viðeigandi grein sálar-
fræðinnar að vera skyldufag. Þannig
þarf að gagnsýra allar stéttir þjóð-
félagsins raunhæfri þekkingu sál-
fræðilegs eðlis.
Ýinsir mætir inenn eru nú þeirrar
skoðunar, að sálarfræði nútímans og
framtíðarinnar muni vera leiðin til
friðar og farsældar hrjáðu mannkyni.
Sálræn fyrirhrigði eins og ótti, öfund
og hatur, standa ekki aðeins í vegi
fyrir lífsgleði einstaklinganna, heldur
valda þau og haráttu milli stétta og
þjóðfélaga. Þótt slíkar kenndir eigi
sér djúpar rætur í sálarlífinu og ekki
sé auðvelt að vinna hug á þeiin, segir
sálarfræðin okkur, að það sé þó ekki
ókleift, ef réttum aðferðum sé heitt.
fslenzkar bókmenntir eru ekki auð-
ugar að ritum sálfræðilegs efnis. Eitt-
hvað fyrirfinnst þó, einkum um
barna- og uppeldissálarfræði í þýð-
ingum. Framangreind hók Símonar
Jóh. próf. Agústssonar má því teljast
viðhurður á þessu sviði. Hún er safn
erinda, útgefið í bókarformi, en fjall-
ar um helztu þætti hagnýtrar sálar-
fræði. Er þetta all-mikil hók, 426
bls. lesináls og skiptist í 17 kafla, auk
inngangs. Hún er fyrst og fretnst ætl-
uð almenningi til lestrar. Leitast höf.
við að gera efnið aðgengilegt hverjum
meðalgreindum manni, og hann forð-
ast eftir föngum óþjál fræðiorð. Efni
þáttanna lýsist af fyrirsögnum þeirra,
og skulu nokkrir þeirra nefndir af
handahófi: Dulvitund, Sefjun, Sál-
gerðir, Nám, Stöðuval, Vani, Sjálfs-
traust og vanmetakennd, Reiði, Maður
og múgur.
Að hók þessari fannst mér mikill
fengur. Hún bætir úr hrýnni þörf, og
það verkefni, sem höf. hefur sett sér
með samningu hennar, hefur að öllu
samanlögðu tekizt vel. Hann segir
ljóst og skipulega frá, bregður ljósi
yfir torráð efni með dænium úr dag-
legri reynslu manna og er í fram-
setningu sinni alþýðlegur og fræði-
legur í senn.
En „ritdómur" er víst ekki eins
og vera her, neina aðfinnslur komi til.
Margt er það enn í sálarfræðiniii, sem
skoðanamun veldur, og væri því liæg-
ur nær að rífast um þau efni. Ein-
lægur Freuds-sinni mundi tæplega
vera ánægður með inat höf. á kenn-
ingum þess mikla manns, svo að
dæmi sé nefnt. Út á þann hála ís,
að þrátta um kenningar, ætla ég ekki
að hætta mér að' þessu sinni.
Það verður ekki hjá því komizt í
slíku riti að nota fræðiorð, enda gerir
höf. það. Notar hann íslenzk fagorð
víðast livar, og eru mörg þeirra til-
tölulega ný orð, sem enn Iiafa tæpast
hlotið horgararétt í málinu. Nokkurs
festuleysis gætir lijá höf. í notkun
slíkra orða á stöku stað. í upliafi
10. kafla, sem greinir frá sállækn-
ingum og andlegri heilsuvernd, er
frá því skýrt, að ýmsir frumstæðir
mannflokkar heiti sállækningu ekki
einungis við sefasýki, heldur og við
líkamlega sjúkdóma. Hér virðist orð-
ið sefasýki notað í víðtækri merk-
ingu og þýða sama og sálsýki yfir-
leitt, cn örfáum blaðsíðum aftar er