Eimreiðin - 01.07.1946, Qupperneq 76

220
FORNRITIN OG VÍSINDAMENNIRNIR EIMREIÐIN
sem eru rituS, ekki með latínuletursstafsetningu, lieltlur réttrí
rúnastafsetningu, eða samblandi af báðum, þá benda líkurnar ein-
dregið til þess, að handritin sé afrit, gerð eftir rúnafrumritum, eða
m. ö. o. að bókagerð á Söguöldinni liafi ekki aðeins verið möguleg,
lieldur og verið framkvæmd.
Það er þessi sannleikur, sem E. Ó. Sv. reynir í ritgerðinni, seni
nefnd var áðan, að draga fjöður yfir, og má þó öllum vera 1 jóst,
að þekking á bonum getur ráðið úrslitum um, livernig ráða beri
torskildar setningar í sögum og kvæðum. En útgáfurnar af sög-
unum, og það sem um þær liefur verið ritað, ber þess sorglegan
vott, að þessu hefur ekki verið gaumur gefinn.
Fyrir 30 árum síðan bar prófessor M. Olsen tilgátu fram um það,
að vísur í fornsögum vorum myndi liafa verið orðaðar svo, að talan
8 gengi upp í rúnafjölda þeirra. 1 útgáfu sinni af Egilssögu 1933
getur prófessor Nordal þessa, og af orðum lians, bls. VI, 17 — IV.
línu, verður ekki annað ráðið, en að liann telji liana liafa mikla
þýðingu, sé hún rétt, sem ekki er að furða þar sem með lienni væri
fundinn objektivur mælikvarði á vísurnar, sem segði mönnum með
vissu, að eitthvað væri bogið við vísutexta, nema þessi tala gengi
npp í rúnafjölda textans.
Menn skyldi ætla, að aðalumsjónarmaður Fornritafélagsútgáf-
anna liefði lagt kapp á að fá úr því skorið, hvort tilgátan va’ri
rétt, en engi, sem ég bef átt tal við um þetta, hefur orðið þess var,
að bann hafi skýrt frá rannsóknum sínum um þetta efni, og út-
gáfurnar bera þess ekki vott, að mælikvarðinn liafi verið notaður,
eða tilraunir gerðar til þess.
M. ö. o., allan áhuga virðist liafa vantað til þess að fá úr þessu
skorið, og virðast þó vísurnar úr fornritunum gefa hverjum liugs-
andi manni nægt tilefni til þess að gera kerfisbundnar tilraunir a
þeim um það, livort’ ekki finnist á þeim eitthvert ófrávíkjanlegt
einkenni, er sameiginlegt sé öllum, að öllu leyti rétt ortum vísum,
en óháð smekk og áliti útgefandans — einkenni, sem sýndi otvi-
rætt, að ef það vantaði, þá væri vísan ekki eins og skáldið gekk
frá henni. Þenna kost hefur einkenni það, er tilgáta próf. ðl-
Olsens gefur í skyn, að vísurnar liafi haft. Auðvitað sker þetta
einkenni, eitt út af fyrir sig, ekki úr um það, livort vísa ihuni vera
eins og skáldið orti liana; hún verður og að vera laus við galla að
öllu öðru leyti (metrum, kveðandi, skynsamlegu efni og kennmg'