Eimreiðin - 01.07.1946, Síða 92

236
RITSJÁ
EIMRKIÐIN
bezt var fáanlegt og þeir töldu smekk-
legasf, bæði pappír, bandi, skreyt-
ingu og öllum öðrum frágangi. —
Endalaust má deila um það, livort
annað liefði farið betur, enda sýnist
þar sitt hverjum, og er ómögulegt að
gera öllum til hæfis, — sumir einnig
svo gerðir, að þeim verður aldrei gert
til hæfis og þurfa að setja út á allt.
Mér þykir bókin aðdáanlega fögur. —
Fjöldi smámynda er í bókinni eftir
liinn ágæta listamann Jón Engilberts,
en því niiður eru litmyndir þær, er
eiga að fylgja, ekki koinnar enn. —
Bókin hefst á formála eftir Tómas
Guðmundsson, skáld, en hann sá um
útgáfunu. Segir liann, að í bókinni sé
„flest allt að finna, sem vitað er, að
Jónas lét eftir sig í bundnu máli á
íslenzku.“ Ég held að þetta sé rétt, þar
sé engu sleppt, sem nokkru máli nem-
ur. — Þá kemur Inngangur, þ. e.
ævisaga Jónasar, mannlýsing og
nokkrar athuganir um skáldskap lians,
einnig eftir Tómas Guðmundsson.
Kveðst Tómas liér enga viðblítandi
tilraun ætla að gera til bókmennta-
legrar skilgreiningar á skáldskap Jón-
asur Hallgrímssonar, en aðeins geta
helztu æviatriða skáldsins. Tóinas
segir m. a.: „Hin skamma ævi þessa
liugljúfa snillings er bundin svo djúp-
um rótum tilveru hvers manns, er
mælir íslenzka tungu, að naumast
verður sá maður, sein ekki kann á
lionuin nokkur skil, með öllu talinn
góður íslendingur. í ljóðum Jónasar
Hallgrímssonar befur þjóðin fundið
þá ættjörð, sem bún ann heitust, og
það er veglegra og vandasamara hlut-
verk að vera íslendingur fyrir það,
að hann liefur ort og lifað.“ Þetta er
vel sagt, og væri gott að menn vildu
hugfesta það, að nokkur vandi fylgir
þeirri vegsemd, liverju þjóðfélagi og
hverjum einstaklingi, að hafa átt slíka
i
snillinga sem þá frændur Hallgrím
Pétursson og Jónas Ilallgrímsson, svo
ég nefni aðeins þá tvo af öllum þeim
stóra liópi afbragðsmanna, sein vér
höfum átt fyrr og síðar. —
Inngangur Tómasar Guðmundssonar
er ritaður af mikilli vandvirkni og
innileika, aðdáun á Jónasi og ást a
þessum inikla ljúflingi þjóðar vorrar.
Nokkur grein er þar m. a. gerð fyrir
skáldskap Jónasar og stefnu. Tómas
telur hæpið að telja Jónas til hins
„rómantiska skóla“. — Auðvitað var
Jónas fjarri því að vera bundinn nokk-
urri stefnu eða „skóla“ í skáldsluip,
— engin góð og mikil skáld eru það.
En ég hygg, að fáir verði til þess að
neita því, að Jónas Hallgrímsson er
mjögt rómantískt skáld, svona yfir-
leitt. Það er annars hégómlegt og tíl-
gangslaust með öllu að ræða um slíkt,
Jónas Hallgrímsson verður aldrei
annað en það sem hann er: vorboS-
inn Ijúji, sein koin með nýtt vor og
unað inn í líf þcssarar liröktu og
fátæku þjóðar, er liafði hjarað a(
langan, dimman og ömurlegan vetur.
Eftir inganginn taka við kvæðin,
og hefur útgefandinn (T. G.) flokkað
þau eftir efni. Virðist mér flokkunin
liafa tekizt mætavel. — Flokkarnir
heita:
I. ísland farsældar frón.
II. Skjótt hefur sól brugðið sumri.
III. Greiddi ég þér lokka við Galtará.
IV. Góðra vina fundur.
V. Sáuð þið hana systur mína?
VI. Kveð ég á milli vita.
VII. Stóð ég útí tunglsljósi.
Þá kemur skrá yfir upphöf og fynr'
sagnir kvæðanna og loks nokkrar
greinargóðar skýringar.
Alls er bókin XLVIII -f 390 bls. —
í stóru broti, en þó ekki óbandhægu>
pappír léttur og bókin því ekki þung-