Eimreiðin - 01.01.1953, Blaðsíða 25

kimreibin KALDA STRlÐIÐ OG ISLENZK MENNING 13
1 Stórum stíl á sem ódýrastan hátt til að fullnægja þörfum
allra, ekki aðeins unnið fyrir þá ríku, heldur fyrir allar stéttir,
°g þeir hafa uppskorið ríkuleg laun um leið og þeir hafa
gert þessa fjöldaframleiðslu svo fullkomna, að ekki á sinn
líka annars staðar.
Loks má nefna dirfsku Amerikumanna, sem mörgum Ev-
rópumanni finnst fremur fífldirfska, að láta sér ekkert vaxa
í augum og setja markið hátt. I því birtist brautryðjenda-
eðli landnemanna, sem hafa gert allt hið mikla meginland
Norður-Ameríku sér undirgefið á einum þrem öldum. Evrópu-
aienn hrista höfuðið yfir óðagoti Ameríkumanna, sem láta
sig ekki muna um að gera hinar ótrúlegustu áætlanir, svo
sem að þjóta til tunglsins og annarra hnatta í geimförum,
eins og hvergi er nú rætt um með meiri alvöru og ákafa en
í Ameríku. Og þetta ætla þeir sér ekki eingöngu að ræða,
heldur framkvæma. Og ef að líkum lætur, verður sú fram-
kvæmd ekki dregin lengi.
Mörg fleiri atriði mætti nefna til að skýra menningu
Ameriku í stórum dráttum. En á því eru hér engin tök, enda
fremur efni í bók en stutta grein. Þess gerist heldur ekki
Þörf til að sýna, að djúptækur munur er á amerískri og
evrópskri menningu. Vissulega er hvorug fullkomin. En hér
hemur til álita, hvor sé líklegri til að frjóvga vora íslenzku
menningu, hvor sé oss meira að skapi — og hvor sé líklegri
th að valda oss tjóni.
VI.
Átökin um heimsyfirráðin eru nú að ná hámarki. Hinn
vestræni heimur stendur nú með Bandaríkin í fararbroddi
gagnvart því voldugasta veraldarríki, sem sögur fara af, þar
sem er Sovétríkjasamveldið og fylgiríki þess í Asíu og Austur-
Evrópu. Heimurinn er skiptur í tvær andstæðar heildir, og
brátt fyrir sífellda viðleitni vitrustu leiðtoga beggja þessara
heilda, virðast ekki nokkrar líkur til, að lausnin til að sætta
Þser sé nærtæk.
Á stjómarárum Stalins, en hann lézt 5. marz þ. á., eftir
þriggja áratuga stjórnarforustu, hefur umráðasvæði Rússa
aukizt gífurlega og nær nú frá Eystrasalti austur undir