Eimreiðin - 01.01.1953, Blaðsíða 88

76
RITSJÁ
eimreiðiN
minntist aldrei é nema með djúpri
virðingu, gat vel staðizt — og engin
ástaiða til renginga. En um lifsskoð-
un Einars verður vafalaust ritað síðar
enn ítarlegar en Steingrimur J. Þor-
steinsson hefur gert í þessu úrvali, þó
að vel hafi honum tekizt.
Einar reit oft undir dulnefni á
yngri árum sinum, og hefur það orðið
til þess, að vafi kann að leika á um,
að allt, sem honum er eignað, sé eftir
hann. Benedikt Sveinsson hefur í
Morgunblaðinu 7. febrúar þ. á. bent
é, að greinin um Jón Ólafsson í I.
bindi safnsins sé ekki eftir Einar held-
ur eftir Þorstein ritstjóra Gíslason,
ennfremur að grein um Þórð Magnús-
son frá Strjúgi, eignuð Einari, hafi
verið eftir Árna prófessor Pálsson, en
sjálfur hafi Benedikt ritað grein þé
um Magnús Jónsson prúða, sem
einnig er eignuð Einari. Allar þessar
3 greinir birtust i blaði Einars, Dag-
skré, 1896—1897. Hér virðist heimild-
armaður ævisöguritarans hafa gert
honum grikk með ótraustum upplýs-
ingum.
Hæpið er að komast svo að orði
(bls. 529), að Benedikt, faðir Einars,
hafi verið „samherji" Jóns Sigurðs-
sonar í stjórnmálabaráttunni. Þeir
voru of miklir andstæðingar til þess
að geta heitið samherjar, enda var
Einari ekkert sérlega hlýtt til Jóns
og gat orðið stórorður, þegar „sóma
Islands, sverð og skjöld“ bar á góma.
Gætir þess og í bréfum Jóns Sigurðs-
sonar, að grunnt hafi stundum verið
á þvi góða milli þessara tveggja þjóð-
skörunga, Benedikts og hans.
Vandvirkni Einars á Ijóðagerð kom
ef til vill hvergi eins skýrt fram eins
og meðan hann var að fást við þýð-
inguna á Pétri Gaut Ibsens. Sigurður
skáld Sigurðsson frá Arnarholti, sem
var mikill vinur Einars, hefur sagt
svo frá, að Einar hafi oftar en einu
sinni verið kominn að því að brenna
handritið að þýðingu sinni á Pétn
Gaut, og honum fannst hún aldrei
nógu góð. Sigurður taldi sig hafa
bjargað því úr glóðum eldsins. Ætla
má, að þau hafi bæði átt þar hlut að
máli, Valgerður, kona skáldsins, og
Sigurður, að Einari tókst ekki að
brenna þýðinguna, heldur að ljúka
henni, svo að hún komst á prent. Að
engu er þáttar Sigurðar að útkomu
Péturs Gauts getið í ævisögu Einars,
en hann mun þó hafa verið nokkur.
Röng mun vísa Einars, „Gengi er
valt, þar fé er falt“, eins og hún er
prentuð é bls. 739 i II. bindi rit-
safnsins. Siðari hlutinn á að vera,
samkvæmt eiginhandriti höfundarins:
Hitt bar alltaf hundraðfalt,
er hjartað galt úr sjóði.
Er þetta einnig líkara snilli Einars,
að ríma „bar“ á móti „þar“ en „bar‘
á móti „varð“.
Það er fagnaðarefni hinum mörgu
aðdáendum Einars skálds Benedikts-
sonar, að þetta úrval af því, sem hann
reit i óbundnu máli, er út komið. Af
því fá þeir, sem aðeins þekkja ljóð
hans, góða hugmynd um hann sem
prósahöfund, þó að ljóðin verði sa
þáttur ritsmíða hans, sem geyma nafn
hans lengst. Með ævisögu þeirri, sem
Steingrímur J. Þorsteinsson ritar um
Einar með þessu lausa máli hans, er
lagður góður grundvöllur að alhliða
könnun é æviferli þessa stórbrotna
manns, skáldskap hans, lifsskoðun og
skapgerð. En um það margbrotna efm
verður vafalaust samin doktorsritgerð,
heil bók og fleiri en ein, á ókomnum
árum. Sv. S.