Eimreiðin - 01.04.1957, Blaðsíða 85

RITSJÁ
157
Jóhann Hjálmarsson: AUNG-
ULL í TÍMANUM. Prent-
smiðjan Hólar 1956.
í þessari litlu ljóðabók eru 36
smákvæði eftir ungan Reykvíking,
sem unnið hefur venjulega vinnu
á sjó og landi og nú er að hefja
prentnám.
Það fylgdi, þegar ég fékk þessa
kók, að höfundurinn væri aðeins
17 ára. Ég leit á síðurnar, sá, að
þarna mundi margt órímaðra ljóða
°g bjóst satt að segja ekki við öðru
cn eftirhermum í anda atómskáld-
anna, tilfinningavæmni, röklausum
hugarórum og meira og minna
úgeðslegum öfgum — þetta dáindi
fellt í form, sem væri hinn mesti
bskapnaður.
En annað varð uppi á teningn-
um, þegar ég las bókina. Hið unga
skáld er stórum þroskaðra og
smekkvísara en aldurinn veitir rétt
*■*! að ætla. Málið er látlaust og gætt
ríkum þokka og formið allt furðu-
lega samræmt efninu. Skáldið er
Saítt mjög ríku fegurðarskyni, er
krifnæmt á fagra liti, og gleði þess
er tær og björt eins og sólglitað
lindarvatn. Skáldið fellur alls ekki
1 þá freistni, sem mörgum eldri
reynist hættuleg — að skrumskæla
°g stækka sorg sina og þjáningu
°g reyna að skekja lesandann til
andstöðu, ef ekki vill betur til, með
Þyi að grípa til pestmengaðra lýs-
lnga og fáránlegra líkinga. Ekki
einu sinni tilfinningavæmni verður
vart í þessum æskuljóðum, en ófull-
nasgðrar þrár, harms og þjáningar
Stctir þar nokkuð. Skáldið hampar
Sjarnan gleði sinni og hamingju
ng segir við lesandann, sko, live
tfið er dásamlegt, en hann fer
jóðlega og af háttvísri nærfærni,
þegar hann leiðir okkur á vit þess,
sem veldur honum sársauka. Yfir
ást hans er barnsleg og saklaus
hrifni, og hann reynir að slíta sig
lausan, þegar hin villta lífsnautn
hrífur hann í faðm sér — „því ég
var aðeins lltill fugl, sem þráði loft-
in bláu“.
Flest ljóðin í bókinni eru órím-
uð, en í nokkrum notar skáldið
rím, og hvort tveggja formið virð-
ist láta honum jafn vel. Og þó að
sums staðar megi beinlínis benda
á myndir, ljóðlinur og litaval, sem
minni á önnur skáld, eru ljóðin
ávallt mótuð eðlilegri og uppruna-
legri lyst hans sjálfs á lífið í gleði,
þrá og þjáning — og af barnslega
tærri tilfinningu fyrir látlausri feg-
urð.
Framhaldið?
Ég trúi ekki öðru en eðlisheil-
brigði höfundar þessara æskuljóða
sé svo rík, að hann eigi eftir að
taka út mikinn þroska sem skáld,
ef hann lendir ekki í pestarvilpu
einhverrar klíku eða lætur smeygja
á sig kredduviðjum.
Guðm. Gislason Hagalin.
Jón Dan: ÞYTUR UM NÓTT.
Sögur. Heimskringla 1956.
Það er blær menningar og víð-
sýni yfir sögunum í þessari bók —
og ekki sízt þeim, sem fjalla um
efni, er minna mönnuðum höfund-
um mundi þykja tilvalið að gera
daunill og ódámleg.
Sögurnar í bókinni eru tíu. Sum-
ar þeirra gerast í sveit, aðrar í borg,
og á ýmsa strengi er slegið. En í
sögunum öllum gætir ríkrar við-
leitni höfundarins til að skyggnast
á listrænan hátt inn úr ytra borði
persóna og lífsatvika i þeim til-