Eimreiðin - 01.01.1958, Blaðsíða 101

Halldór Kiljan Laxness:
BREKKUKOTSANNÁLL
Helgafell 1957.
Þessi síðasta bók Nóbelsverð-
launaskáldsins á Gljúfrasteini lief-
Ur af mörgum verið talin bezta bók
þess, og veldur þar mestu að í
henni er Halldór almennar sáttur
við tilveruna en í fyrri verkum, að
svo miklu leyti sem höfðað verður
tll tilfinningalífs liöfundar í sagn
ftasðilegum skáldskap, eins og Hall-
'íór hefur gjarnan viljað flokka
verk sín.
Brekkukotsánnáll er einhver
^onar kyrralífs mynd, þar sem
eiannblómin bera lit mikillar
Stósku þess lífs, er á djúpar rætur í
■slenzkri mold. í þessari kyrralífs
mynd bregður fyrir nokkrum gust-
^nklum pensildráttum, sem deyja
með Garðari Hólm, heimssöngvara
°S landsfrægðarmanni, svo aftur
fellur kyrrð yfir myndina og mað-
Ur heldur að loknum lestri, að fyrst
a® bókinni lauk ekki á heimssöngv-
aranum, hljóti henni að vera ætlað
eitthvert framhald, og þá kannski í
veru hinnar mormónsku móður Álf-
fyríms Hanssonar (bls. 8) Álfgríms-
s°nar (bls. 61).
Yfirleitt er sagan sögð í þeirri
lóntegund, að það er eins og skáld-
hafi verið að segja börnum frá
lífinu sunnan kirkjugarðsins í
Reykjavík í tíð afa og ömmu. Þó
bregður þarna fyrir glömpum fyrri
frásagnarháttar skáldsins, sem varla
særður talinn auðskilinn ungling-
um milli tektar og tvítugs. í ljóð-
inu segir: Nú er hún Snorrabúð
stekkur. Og mörg grös hafa sprottið
síðan Halldór skrifaði bók eins og
Sölku Völku, samt hefur enn ekki
gróið að fullu og öllu yfir þær and-
stæður, sem honum hafa löngum
verið hugstæðar og hafa verið hon-
um undirrætur góðs og ills, þótt
línurnar hafi mildazt og bilið sé
ekki lengur óbrúanlegt milli Björns
grásleppukarls í Brekkukoti og
Gúðmúndsens.
Halldór er fæddur með þá guðs-
gáfu að leiða aldrei óforvitnilegar
persónur inn í verk sín og nýtur
Brekkukotsannáll þess í ríkum
mæli. Er honum ólíkt farið í þessu
efni við ýmsa eða aðra stórlaxa í
bókmenntum, sem ætla að drepa
lesandann úr leiðindum, þótt verk
þeirra að öðru leyti beri aðalsmerki
snillinga. Aukapersóna eins og
Kapteinn Hogensen verður skyndi-
lega að persónugervingi upp á ein-
hvers konar eldhúsleg menningar-
tengsl okkar við danska þjóð, sem
mitt í því að mótmæla fiskráni á
grunnmiðum biður landshöfðingj-
ann um hrosshár í reipi.